استراتژی معاونت معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در صنایع فلزات غیرآهنی
پروژه تکمیل زنجیره ارزش فلزات اساسی از سال ۱۳۹۵ نیز در دستور کار معاونت امور معادن و فرآوری مواد قرار گرفته است که از دستاوردهای آن می‌توان به نصب ظرفیت تولید ۵۱۲ هزارتن کاتد مس ( ازجمله شرکت ملی مس ایران، بابک مس ایرانیان، مس طارم) و افزایش ظرفیت تولید ۷۸۶ هزار تن شمش آلومینیوم در شرکت‌های ایرالکو، المهدی و هرمزال، آلومینای جاجرم و آلومینیوم جنوب اشاره نمود.
در مقوله فلزات سرب و روی نیز ظرفیت تولید شمش روی ۴۵۰ هزار تن و ظرفیت تولید شمش سرب ۴۲۰ هزار تن در سال است.
طی این سال‌ها ۱،۰۲۶ میلیون دلار در حوزه تولید شمش آلومینیوم، ۱،۲۷۴ میلیون دلار در حوزه صنعت مس (کنسانتره و کاتد مس) سرمایه‌گذاری در برنامه تولید قرار دارد که حدودا ۶۵% آن اجرایی و هزینه گردیده است.
در سال ۱۴۰۰ با وجود استمرار تحریم‌های ظالمانه و علی‌رغم گسترش ویروس کرونا و ایجاد محدودیت‌ها در تولید انرژی برق و قطع مقطعی برق برخی واحدهای تولیدی، خوشبختانه تولید شمش آلومینیوم در یازده ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال قبل به میزان ۱۵ درصد و تولید کاتد مس در یازده ماه سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال قبل به میزان ۲ درصد افزایش داشته است.
در برنامه کلان وزارت متبوع به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده است که صادرات محصولات فلزی غیرآهنی با حفظ اولویت تامین نیاز صنایع پایین‌دستی داخل کشور و ایجاد ارزش افزوده بیشتر انجام پذیرد. به منظور تسهیل فرآیندهای کسب‌وکار، واحدهای تولیدکننده فلزات غیرآهنی نیز پس از عرضه محصولات تولیدی خود طی سه مرحله در بازار بورس کالا، چنانچه تقاضا برای خرید در داخل کشور نباشد، با رعایت قوانین و مقررات مربوطه مجاز به انجام صادرات هستند.
از دیگر اقدامات وزارت متبوع می‌توان به ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا در حوزه صنایع فلزات غیرآهنی اشاره کرد، با الزام به عرضه محصولات غیرآهنی در بورس کالا، نظارت بر روند عرضه و تقاضا صنایع مذکور نیز توسط سازمان‌ها و مراجع ذی‌صلاح نظارتی انجام می‌پذیرد.
از ابتدای سال جاری در حوزه صنعت مس حدودا ۳۱۷،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ هزار ریال و صنعت آلومینیوم حدودا ۱۵۲،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ هزار ریال، در حوزه شمش روی حدودا ۱۷۵،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ هزار ریال و حوزه طلا ۶،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ هزار ریال در بورس کالا معامله انجام شده است.
براساس آمار منتشر شده در کمیته بین‌المللی سازماندهی کنگره‌های جهانی معدن، در تولید مواد معدنی رتبه دهم جهان متعلق به ایران است. ایران پتانسیل خوبی در زمینه تولید آلومینیوم، مس، سرب، روی و طلا دارد. از دیگر اهداف مدنظر معاونت امور معادن و فرآوری مواد، تکیه بر توسعه عدالت‌محور استان‌های معدن‌خیز و همچنین شناسایی و پی‌جویی اکتشافات معادن جدید در کشور است. تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی، اکتشاف سیستماتیک چهارلایه‌ای شامل فلزی، غیرفلزی، کانی‌های قیمتی و عناصر استراتژیک و تکمیل فاز شناسایی و پی‌جویی اکتشافی جهت معرفی مناطق جدید و امیدبخش معدن در برخی از استان‌های دارای پتانسیل معدنی، افزایش قابل‌توجه اشتغال در مناطق معدن‌خیز را به دنبال خواهد داشت که از جمله نتایج حاصل از اجرای پروژه‌ه‌های تحولی به شرح زیراست:
• توسعه اکتشافات و تکمیل پایگاه داده زمین‌شناسی
• افزایش بهره‌وری و بهره‌برداری از ظرفیت معادن موجود
• اصلاح ساختار صنعت فولاد
• اصلاح فرآیندهای محاسبه و اخذ حقوق دولتی معادن
• ارتقای فناوری اکتشاف و بهره‌برداری معادن و فرآوری مواد
برگزاری موفق سه دوره همایش «چشم انداز صنایع غیرآهنی و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار» با مشارکت بخش قابل توجهی از صنایع فعال کشور سبب تبادل جریان اطلاعات بین دست‌اندرکاران صنایع فلزات غیرآهنی شده است.
امید است با کسب تجربه از رویدادهای سنوات گذشته، زمینه مشارکت علاقمندان و فعالان حوزه صنایع غیرآهنی در زمینه سرمایه‌گذاری در توسعه و تولید، صادرات و انتقال تکنولوژی فراهم گردد. با استعانت از کرامات خداوند و سعی و تلاش جمعی و ایجاد طوفان فکری، معاونت معادن و فرآوری مواد نیز همواره خود را حامی بخش معادن و صنایع معدنی دانسته و آماده است تا هرگونه اقدام در راستای همکاری خود به سوی تولید مشارکتی و ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپی ایرانی به عمل آورد.
