نقش بانک کشاورزی در صنعت کشاورزی
تولید محصولات کشاورزی در خاورمیانه و شمال آفریقا طی ده سال پیش رو، کمتر از رشد جمعیت پیش‌بینی می‌شود. این امر موجب وابستگی فزاینده منطقه به بازارهای جهانی خواهد شد. بااین‌حال مطابق پیش‌بینی فائو، انتظار می‌رود تراز تجاری کشاورزی کشورمان نسبت به تراز تجاری کشاورزی منطقه تا سال ۲۰۲۹ از وضعیت بهتری برخوردار باشد. سهم ارزش‌افزوده بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی در کشورمان طی سال‌های اخیر روندی افزایش داشته و از ۶/ ۶ درصد در سال ۱۳۹۲ به ۹ درصد در سال ۹۸ افزایش‌یافته است. طی این مدت رشد افزوده بخش کشاورزی به‌طور قابل‌توجهی از رشد ارزش‌افزوده کل اقتصاد بالاتر بوده که نشان از تاب‌آوری بالای این بخش در مواجهه با تحریم‌های اقتصادی دارد.
بررسی روند متغیرهای پولی در اقتصاد ایران نشان می‌دهد سهم پول از نقدینگی در شهریور‌ماه سال جاری به ۲۱ درصد رسیده که از سال ۹۱ بی‌سابقه بوده است. از سوی دیگر، ضریب فزاینده نقدینگی نیز به رقم ۸/ ۷ درصد رسیده است. کاهش سپرده قانونی بانک‌ها و اصرار بر تثبیت نرخ سود سپرده‌ها دو عامل اثرگذار بر این روند ارزیابی می‌شود. این در حالی است که حساب‌های بلندمدت یک‌ساله که از اجزای شبه پول است در شش‌ماهه نخست سال جاری کاهش ۵/ ۱ درصدی را ثبت کرده است. این کاهش نشان می‌دهد سپرده‌گذاران با نرخ‌های سود سپرده موجود، اشتیاق کمتری به سپرده‌گذاری در حساب‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت نشان می‌دهند.
بانک کشاورزی در دولت تدبیر و امید
بانک کشاورزی به دلیل عملکرد مناسب در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به‌ویژه تسهیلات پرداختی به صنایع کوچک و متوسط، از سوی اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور موردتقدیر قرار گرفت. این بانک به‌منظور همراهی باسیاست‌های اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید و مساعدت به بدهکاران، کلیه جرائم دیرکرد تسهیلات را مشروط به تسویه نقدی بدهی تا پایان سال ۱۳۹۵ مورد بخشودگی قرارداد. ازجمله فعالیتهای این بانک در دولت اول تدبیر و امید میتوان به اجرای موفق عاملیت خرید تضمینی ۱۱٫۵ میلیون تن گندم، تأمین و واریز ۱۴۷ هزار میلیارد ریال بهای گندم خریداری‌شده به‌حساب گندم کاران در سال ۱۳۹۵، افزایش خوداتکائی بانک کشاورزی از ۴۶ درصد به ۹۶ درصد، بازگشت عاملیت خرید تضمینی گندم به بانک کشاورزی پس از ده سال وقفه، رتبه اول در عملکرد شاخص‌های عمومی وزارت امور اقتصادی و دارایی، ۴٫۵ برابر شدن سرمایه بانک کشاورزی از سال ۹۲ به بعد، ۹۱ هزار میلیارد ریال در سال ۹۶ با میزان کفایت سرمایه ۱۴٫۷، خرید تضمینی ۸٫۹ میلیون تن گندم به ارزش ۱۱۶ هزار میلیارد ریال، خرید تضمینی ۱۸۱ هزار تن کلزا به ارزش ۴۸۴۷ میلیارد ریال، پوشش بیمه‌ای ۲۸۲ میلیون قطعه طیور، ۱٫۵ میلیون رأس دام، پوشش بیمه‌ای ۸۷۶ هزار هکتار مزارع پرورش آبزیان، انواع محصولات باغی، زراعی، منابع طبیعی و تنه درختان و صفر کردن اضافه برداشت در پایان سال ۹۵ اشاره کرد. اما این بانک در اجرای سیاست‌های دولت در جهت حمایت از بخش کشاورزی، در سال ۱۳۹۹ نیز همچون سال‌های گذشته، نسبت به پرداخت تسهیلات به فعالیت‌هایی مانند تولید محصولات استراتژیک کشاورزی، اشتغال پایدار روستایی و عشایری، توسعه مکانیزاسیون، توسعه کشت گلخانه‌ای، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری و تأمین مالی خرید گندم توجه ویژه‌ای داشته است. برخی از مهم‌ترین اقلام اعتباری و پرداختی بانک کشاورزی طی این سال میتوان به برقراری خط اعتباری برای شرکتهای تأمین‌کننده سم و کود به مبلغ ۴ هزار میلیارد ریال، برقراری خط اعتباری ۱۰ هزار میلیارد ریالی برای حمایت از برنامه احیای مرغ لاین آرین با نرخ ترجیحی ۶ درصد و برقراری خط اعتباری ویژه طرحهای اولویت‌دار بخش کشاورزی به‌ویژه صنایع تبدیلی به مبلغ ۱۰ هزار میلیارد ریال اشاره داشت.
حمایت از تولید محصولات استراتژیک کشاورزی و امنیت غذایی
امنیت غذایی کشور بیشتر وابسته به تولید محصولات اساسی و استراتژیک مانند گندم، چغندرقند، نیشکر، پنبه، دانه‌های روغنی و این قبیل محصولات است. ازاین‌رو کشورها تولید کافی این قبیل محصولات را در داخل کشور در اولویت قرار می‌دهند. بانک کشاورزی نیز هرساله تسهیلات قابل‌توجهی را برای حمایت از تولید این محصولات پرداخت می‌نماید. پرداخت این تسهیلات از ۴۳۵۵۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۶ به ۴۶۶۴۴ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۸ افزایش‌یافته است. این رقم در پایان آذرماه سال جاری بالغ‌بر ۳۶۵۶۴ میلیارد ریال است.
توسعه کشت گلخانه‌ای
محدودیت منابع آب، صرفه‌جویی در مصرف آب، افزایش تولید در واحد سطح، تولید بیش از یک محصول در سال، افزایش کیفیت محصول تولیدی و ... از مهم‌ترین عوامل توسعه کشت گلخانه‌ها در طی سالیان اخیر به‌حساب می‌آید. بانک کشاورزی هرساله مبلغ قابل‌توجهی برای توسعه گلخانه‌ها پرداخت کرده است. با توجه به اینکه در سال ۹۸ پرداخت تسهیلات به بخش توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در اولویت اول پرداخت تسهیلات در بخش کشاورزی قرار داشته است، پرداخت تسهیلات به متقاضیان این بخش از محل اعتبار بند الف تبصره ۱۸ و صندوق توسعه ملی و همچنین منابع داخلی بانک منجر به رشد چشمگیر درصد پرداخت در مقایسه با سال‌های قبل گردیده است؛ به‌نحوی‌که پرداخت تسهیلات برای توسعه گلخانه‌ها در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۶، ۳۴۰ درصد افزایش‌یافته است که این امر دقیقاً هم‌راستا با اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی و سیاست جهش تولید بوده است. اعطای تسهیلات به این بخش تا پایان آذرماه سال جاری بالغ‌بر ۳۲،۰۷۵ میلیارد ریال است که نسبت به‌کل تسهیلات اعطایی در سال گذشته ۶۰ درصد رشد نشان می‌دهد.
توسعه مکانیزاسیون
مکانیزاسیون کشاورزی یکی از ضروری‌ترین روش‌های ابزاری برای توسعه کشاورزی و گامی اساسی به‌سوی توسعه پایدار است. در این راستا بانک کشاورزی خط اعتباری کمک به مکانیزاسیون تولید را به مبلغ ۲۵۰۰۰ میلیارد ریال برقرار نموده است. تسهیلات پرداختی به توسعه مکانیزاسیون در طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ حدوداً ۲ برابر شده و در پایان آذرماه ۱۳۹۹ به مبلغ ۳۲،۰۷۵ میلیارد ریال رسیده است. به‌علاوه بانک طی سالیان اخیر توجه ویژه‌ای به پرداخت تسهیلات برای مکانیزاسیون برنج (نشاء کاری و کمباین) داشته که منجر به سهولت در انجام امور کاشت، داشت و برداشت شده است.
خلاصه عملکرد بانک کشاورزی در زیربخشهای مختلف کشاورزی (آمار واطلاعات مربوطه از سال ۱۳۹۷ لغایت ۱۰ماهه سال ۱۳۹۹)
تعداد ۱۶۷۸ واحد گلخانه ای تسهیلاتی معادل ۱۰۰۳۹ میلیاردریال از بانک کشاورزی دریافت نموده اند که بطور متوسط حدود ۲۰۰۰ هکتار از گلخانه های کشور را تشکیل می دهند.
در بخش طیور ( زنجیره مرغ و تخم مرغ) به تعداد ۴۷۸ واحد مرغداری مبلغ ۲۵۵۷ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است که طرحهای شاخص آن بشرح جدول ذیل ایفاد شده است:
در بخش صنایع شیر، فرآوری و تولید محصولات لبنی به ۱۵۳۵ واحدتولیدی تسهیلاتی معادل ۵۵۹۷ میلیاردریال پرداخت شده است که شرکتهای شاخص آن بشرح جدول ذیل است:
برای توسعه دامداریها و تامین زنجیره گوشت قرمز درسطح کشورنیز تسهیلاتی معادل ۴۹۸۹ میلیاردریال به ۴۸۱۲ واحد دامداری و تولید گوشت قرمز پرداخت شده است که ازآن جمله میتوان به واحدهای زیر اشاره کرد:
به منظورتوسعه فعالیتهای شیلات وآبزیان بانک کشاورزی مبلغ ۲۱۰۸ میلیارد ریال به ۴۷۳ طرح مرتبط با این زمینه، تسهیلات پرداخت کرده است که شاخص ترین آنها در جداول ذیل ایفاد شده است:
مبلغ ۱۰۰۵۹ میلیاردریال تسهیلات نیز به ۹۱۱ واحد صنایع تبدیلی وتکمیلی پرداخت شده است که به تعدادی از شاخص ترین آنها در جدول ذیل اشاره شده است:
بانک کشاورزی به پایانه های صادراتی کشاورزی نیز تسهیلات پرداخت نموده که بعنوان نمونه میتوان به شرکت روماک گستر درجویبار مازندران اشاره نمود که تسهیلاتی بالغ بر ۶۵۵ میلیاردریال بمنظور راه اندازی پایانه سورت وصادرات ۱۶۰هزارتن محصولات کشاورزی ، دریافت کرده است. شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس برای اجرای این پروژه در قالب سندیکایی بین بانکی تسهیلاتی معادل ۵/ ۷۲ میلیون یورو و ۱۸۳۶ میلیاردریال از بانک کشاورزی دریافت کرده است. همچنین درقالب سندیکایی به شرکت مهندسی توسعه آب آسیا نیز برای شیرین سازی آب خلیج فارس تسهیلاتی معادل ۵۱۶ میلیاردریال اختصاص یافته است. درسنوات اخیر بمنظور افزایش تولید قند وشکر شرکت قند شهدای دزفول در استان خوزستان تسهیلات ارزی معادل ۹/ ۸۹ میلیون یورو بمنظور تولید ۱۰۰۰۰ تن قندوشکر در روز و شرکت قند مروارید مهاباد در استان آذربایجان غربی تسهیلاتی معادل ۳۹۰ میلیارد ریال برای تولید سالانه ۵۶۰۰۰ تن قند وشکر از بانک کشاورزی دریافت کرده اند . در بخش مکانیزاسیون نیز در مقطع زمانی اشاره شده از سوی بانک کشاورزی تسهیلاتی معادل ۵۶۸۸۵ میلیارد ریال برای تامین ۸۱۸۵۳ دستگاه ماشین آلات بخش کشاورزی بشرح جدول ذیل پرداخت شده است:
