تامین مالی حداکثری پروژه‏های در دست ساخت با اتکا به روش‏های جدید بازار سرمایه

روش‌های کلاسیک تامین مالی مبتنی بر بانک و پس‌اندازهای شخصی اشکالات متعددی دارد. شرکت سرمایه‌گذاری مسکن چه ابزار جدیدی را وارد مجموعه کرده و این ابزار تاکنون چقدر موفق بوده‌اند؟

در بحث تامین مالی، اولین موضوعی که به ذهن فعالان بنگاه‌های اقتصادی می‌رسد، استفاده از تسهیلات بانکی است. در سال‌های گذشته تلاش زیادی صورت گرفته که بنگاه‌ها را به سمت بازار سرمایه نیز سوق دهند. در کنار روش تسهیلات، روش‌های دیگری مثل پیش‌فروش، تهاتر و... را نیز به‌منظور تامین مالی لحاظ می‌کردیم، اما وزن آن‌ها اندک بود و همین موضوع ما را به سمت ابزارهای موجود در بازار سرمایه سوق داد و حتی در حال پیگیری و اجرای روش‌های جدید مشارکت نیز هستیم. گروه سرمایه‌گذاری مسکن به‌عنوان یک‌نهاد مالی ثبت‌شده در بورس و بزرگ‌ترین نهاد مالی صنعت ساختمان، تجارب خوبی در این بخش دارد؛ به‌طوری‌که در سال ۸۹-۹۰ برای اولین بار اوراق صکوک اجاره را منتشر کردیم و بعد از آن با توجه به تصویب دستورالعمل‌های صندوق زمین و ساختمان، سه صندوق زمین و ساختمان در گروه سرمایه‌گذاری مسکن ایجاد شد. در راستای توسعه ابزارها در بازار سرمایه، در سال گذشته نیز اولین اوراق خرید دین را در شرکت سرمایه‌گذاری مسکن جنوب منتشر کردیم و در سال جاری مجدداً به دنبال انتشار اوراق اجاره هستیم.

روش‌هایی که از سال ۸۹ در گروه سرمایه‌گذاری مسکن شروع شد، چقدر موفق بود؟

در سنوات قبل تعداد محدودی در حدود ۵ میلیون کد فعال در بازار سرمایه وجود داشت که با این میزان و کم‌عمق بودن بازار، چندان امکان استفاده از این‌روش‌ها برای تامین مالی وجود نداشت. اما با توجه به گرایشی که در بازار سرمایه رخ داده، هم‌اکنون بیش از ۵۰ میلیون کد فعال داریم و به عبارتی نیمی از جامعه در بازار سرمایه حضور دارند. با حمایت دولت و سایر دستگاه‌ها، رشد بازار سرمایه از جنس تامین مالی قابل‌توجه است و در گروه سرمایه‌گذاری مسکن پیگیر این موضوع هستیم که حدود ۴۰ درصد از منابع مورد نیاز را با اتکا به روش‌های جدید از طریق بازار سرمایه جذب کنیم.

برای رعایت شفافیت مالی در روش‌های مذکور چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

در آخرین رتبه‌بندی انجام‌شده از سوی سازمان بورس، گروه سرمایه‌گذاری مسکن به‌عنوان شفاف‌ترین شرکت بازار سرمایه معرفی شد که این امر اطمینان خاطر لازم را برای افراد ایجاد می‌کند. در حوزه سرمایه نیز برای انتشار اوراق باید یکسری حداقل‌ها رعایت شود، از جمله اینکه صورت مالی و حسابرس باید معتمد سازمان باشد. در مجموع، مکانیزم‌های پیش‌بینی‌شده در بازار سرمایه حداکثر شفافیت را دارد؛ زیرا سازمان بورس شفافیت را از عرضه‌کننده یا تامین کننده مالی مطالبه می‌کند و در سایت‌های دیگر منتشر می‌شود و افرادی که سرمایه‌گذاری می‌کنند، کاملاً به این اطلاعات دسترسی دارند.

از تجارب موفق کشورهای دیگر چقدر در بخش ابزار مالی و حفظ بازار سرمایه استفاده کرده‌اید؟

صندوق زمین و ساختمان ابزاری است که ما توانستیم با مقداری تغییر نسبت به صندوق‌های املاک و مستغلات موجود در خارج از کشور و با توجه به ساختار بازار سرمایه و فرهنگ کشورمان، الگوبرداری و بومی‌سازی کنیم. کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز در حوزه ابزار مالی پیشرفته هستند و ازاین‌رو اوراق صکوک نیز برگرفته از کشور مالزی است. یکی از ابزارهایی که طی چند ماه اخیر به دنبال آن بودیم و استارت آن از وزارت راه و شهرسازی زده شد، استفاده از ابزارهای خاص بازار سرمایه مثل اوراق سلف در صنعت ساختمان است. در این راستا جلسه‌های متعددی با حضور مسئولان وزارت راه و شهرسازی، بانک مسکن و سازمان بورس برگزار شد و در نهایت به یک مدل عملیاتی رسیدیم و ظرف هفته‌های آتی شاهد انتشار این اوراق برای اولین بار در کشور خواهیم بود.

با توجه به افزایش قیمت‌ها و ناتوانی متقاضیان برای خرید مسکن، اوراق سلف امکان خرید متری را برای هر فرد فراهم می‌کند و هر فردی می‌تواند متناسب با توان مالی خود حتی یک مترمربع مسکن خریداری کند و به‌مرور تا سررسید این اوراق که اولین سررسید آن سه‌ساله است، آن را افزایش دهد تا در نهایت تبدیل به یک واحد مسکونی شود.