الگوی تولید مشترک
مهدی بستانچی از چگونگی رشد صنعت تهویه هوا میگوید
سیستم تهویه در ساختمان در شرایطی که سطح آلودگی در کلانشهر بسیار بالاست چقدر اهمیت دارد؟
ازجمله اهداف طراحی و ساخت سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی هوشمند می‌توان به کنترل کیفیت هوای ساختمان تحت شرایط مختلف اشاره کرد. این موضوع که بتوان هوای ساختمان را تحت شرایط مختلف مطلوب نگه داشت و با صرفه‌جویی در مصرف انرژی بازده سیستم تهویه را بالا برد جزو الزامات اصلی سیستم‌های تهویه هوشمند در ساختمان است. این دستگاه‌ها پیچیدگی‌ها و ناکارآمدی سیستم‌های معمولی را نداشته و همچنین محیطی مطلوب‌تر برای ساکنان فراهم می‌کنند. درواقع در سیستم‌های مطبوع جدید دمای ساختمان را می‌توان با استفاده از یک دکمه به‌جای کنترل دستی به‌صورت اتوماتیک در بازه مورد نیاز تنظیم کرد.
چرا ساختمان‌های امروزی نیازمند این سیستم هستند و جایگاه هوشمند‌سازی در این مقوله کجاست؟
با سیستم‌های تهویه هوشمند می‌توان دمای هوای محیط زندگی را در فصول مختلف سال حتی زمانی که خارج از ساختمان هستید کنترل کرد. اگر این سیستم‌ها با در نظر گرفتن تمام شرایط ساختمان انتخاب شوند بهترین کارایی ممکن را خواهند داشت و محیطی ایده‌آل برای زندگی به ارمغان خواهند آورد. همچنین هزینه‌های بهره‌برداری، نگهداری یا تعمیر این سیستم‌ها نسبتاً پایین است و نصب آنها از نظر اقتصادی مناسب است؛ بنابراین در انتخاب سیستم مناسب تهویه مطبوع برای ساختمان باید به مولفه‌هایی از جمله موقعیت مکانی ساختمان، میزان سرمایه، میزان دما، رطوبت، تابش آفتاب در خارج از ساختمان، وضعیت فیزیکی ساختمان و تطبیق آن با تجهیزات سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، قابلیت ساختمان در ذخیره انرژی خورشیدی، قابلیت و ظرفیت پیش‌گرمایش یا پیش‌سرمایش ساختمان و تغییرات حرارتی داخل ساختمان ناشی از لامپ‌ها و سایر وسایل برقی توجه کرد.
وضعیت فعلی بازار را از لحاظ رکود یا رونق چگونه می‌بینید؟
بازار تهویه به دلیل کاهش تقاضای موثر در این حوزه همانند سایر حوزه‌های مرتبط با مسکن از رکود نسبی برخوردار است اما این ر کود بیشترین اثر خود را در میان واردکنندگان این حوزه نمایان کرده است از این‌رو این تغییرات به صورتی است که تولیدکنندگان این حوزه با ظرفیتی بیش از ظرفیت‌های گذشته در حال فعالیت هستند.
صنعت تهویه مطبوع چه چشم‌اندازی پیش‌روی خود می‌بیند؟
صنعت تهویه مطبوع یکی از قدیمی‌ترین و ریشه‌دارترین صنایع کشور است که به‌واسطه ارتباطات گسترده بین‌المللی از سطح دانش مطلوبی بین متخصصان و تولیدکنندگان برخوردار است. این صنعت طی چند سال اخیر دستاوردهای قابل‌توجهی در بین تولیدکنندگان سنتی این حوزه داشته است و توانسته نیازهای بازار را تا حد قابل قبولی مرتفع کند اما همواره نیاز به توسعه و پیشرفت در این صنعت موردنیاز بوده و تا رسیدن به جایگاه اصلی، تلاش‌های بیشتری از همه متصدیان این حوزه نیاز است.
با توجه به حجم بالای واردات همراه با دامپینگ و عرضه کالای خارجی با قیمتی پایین‌تر از تولید در این بخش، چگونه می‌توان سرمایه‌گذاران را به تولید این نوع محصولات در داخل ترغیب کرد؟ جایگاه تبلیغات کلان محصولات خارجی در این حوزه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متاسفانه یا خوشبختانه به دلیل مشکلات ناشی از قیمت و تخصیص ارز طی دو سال اخیر اکثر واردکنندگان این صنعت توان واردات قبل را ندارند و این موضوع کمک شایانی به توسعه و رشد واحدهای تولیدی در این صنعت کرده است، به همین دلیل طی دو سال اخیر تولیدکنندگان این صنعت دستاوردهای تولیدی بسیار قابل‌توجهی داشته‌اند و درصورتی‌که روند واردات به همین صورت کنترل شود به‌طورقطع طی پنج سال آینده ایران به‌عنوان یکی از کشورهای مهم صادرکننده تجهیزات تهویه مطبوع مطرح خواهد شد. اما همچنان نیاز به حمایت‌های معنوی دستگاه‌های مرتبط و همچنین مطبوعات برای آگاهی‌بخشی نسبت به فعالیت‌ها و دستاوردهای این صنعت به‌شدت احساس میشود زیرا تا قبل از این تقریباً اکثر تریبون‌های خبری و تبلیغاتی در اختیار واردکنندگان این صنعت بوده و مصرف‌کنندگان شناخت کمی از تولیدکنندگان در این صنعت داشتند.
با توجه به مبحث سوم مقررات ملی ساختمان-محافظت ساختمان‌ها در برابر آتش- رفتار تهویه در عملیات مبارزه با حریق چگونه است و محصولات شما در برابر این معضل چه رفتاری از خود نشان می‌دهد؟
طراحی و مهندسی انتخاب فن‌ها در سیستم‌های تهویه، بخش مهمی از عملکرد مناسب آن برای جابه‌جایی هوا را تشکیل می‌دهد. به همین سبب استفاده از استانداردهای بین‌المللی در طراحی‌ها برای تخلیه دود و هوای اماکن مختلف و بهره‌برداری مناسب از روش‌های گوناگون جابه‌جایی هوا در فرآیند طراحی پروژه خصوصاً تهویه پارکینگی، آتریوم، رستوران، اماکن تجاری، اداری، صنعتی و همچنین ساختمان‌های مسکونی، نقش مهمی در عملکرد مناسب سیستم تهویه پروژه شما خواهد داشت. در همین راستا گروه صنعتی بستانچی با داشتن یکی از تخصصی‌ترین دپارتمان‌های طراحی، شبیه‌سازی و مدیریت تخلیه دود و هوا در کشور، آمادگی دارد راهکار متناسب با پروژه‌های مختلف را به‌صورت Total Solution تحت آخرین و به‌روزترین استانداردهای بین‌المللی با همکاری شرکت S&P اسپانیا تهیه و ارائه کند. رسالت گروه صنعتی بستانچی همراهی شما برای پیاده‌سازی یک راهکار جامع و مهندسی‌شده برای تهویه و تخلیه دود و هوا، در هر نوع فضای ساختمانی و صنعتی از مرحله طراحی تا زمان راه‌اندازی است.
به چه میزان به نوآوری در سیستم تهویه مطبوع معتقد هستید و آیا نوآوری در محصولات خودتان را مولفه‌های تزیینی می‌دانید یا کاربردی؟
گروه صنعتی بستانچی تنوع محصولات بالایی دارد که در همه آنها یک الگوی تولید مشترک را به کار می‌برند. این الگوی تولیدی مشترک نسبت به اینکه در چه بازاری مورد استفاده قرار می‌گیرد متفاوت است اما همواره دانش و تجربه در کنار نوآوری در واحد تحقیق و توسعه این مجموعه که مجهز به مدرن‌ترین آزمایشگاه‌های تست است مورد توجه قرار می‌گیرد. با انتقال سریع اطلاعات و تجربه بالا که نتیجه حضور پررنگ در این صنعت است در کنار حضور مهندسان و متخصصان این رشته و به‌کارگیری نرم‌افزارهای خاص طراحی و شبیه‌سازی، محصول با بالاترین کیفیت در خدمت مشتریان این شرکت است.
استفاده از سیستم‌های کنترل دود در ساخت‌وسازهای فعلی چقدر ضرورت دارد؟
با توجه به توسعه جوامع شهری و در پی آن رشد صنعت ساختمان در جهان مدرن، خطرات ناشی از این دگردیسی جدید افزایش پیدا کرده است از این‌رو آمادگی در مواجهه با این مخاطرات جدید از الزامات مدیریت شهری در دنیای امروز است. یکی از مواردی که در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند کنترل حریق و جلوگیری از گسترش تولیدات ناشی از حریق است. در همین راستا مدیریت دود از طریق به‌کارگیری انواع فن‌های مختلف در فضاهای عمومی و خصوصی در راستای کنترل حریق و پاکسازی محیط از دود و گازهای خطرناک در حال حاضر جزو بدیهی‌ترین کاربردهای فن در طراحی ساختمان‌ها به شمار می‌آید. در ایران در سال‌های اخیر به لطف ارتباطات اجتناب‌ناپذیر با دنیای مدرن و پیگیری‌های سازمان آتش‌نشانی اطلاع‌رسانی در این حوزه آغاز شده و در سطح کشور بنا به توان استان‌ها دستورالعمل‌های جسته‌و‌گریخته‌ای نیز تدوین شده و در حال اجراست اما بر کسی پوشیده نیست که تا رسیدن به نقطه مطلوب در این صنعت راه درازی در پیش است و به‌کارگیری توان داخلی در توسعه روش‌های مدیریت دود و استفاده از ظرفیت سازمان‌های مرتبط نقش مهمی در گسترش این مهم خواهد داشت.
این مساله در چندین پروژه مختلف در تهران و سایر شهرستان‌ها کاملاً به حیطه آزمون گذاشته شده و مشکل هنگامی عریان شد که در زمان وقوع حادثه به‌‌رغم وجود محصولات طراز اول جهانی که دارای جدیدترین و به‌روزترین استانداردهای محصولات در این حوزه هستند متاسفانه سیستم‌های کنترل دود عملکرد مناسبی نداشتند و نتوانستند آتش و دود را در فضای ساختمان به‌درستی مدیریت کنند. ریشه این مشکل را باید در تقلیل جایگاه سیستم مدیریت دور از طراحی یکپارچه به عملکرد محصولات به‌عنوان جزئی از سیستم جست‌وجو کرد. هرچند عملکرد درست و مناسب محصول به‌عنوان جزئی از یک سیستم کلی بر عملکرد کل سیستم تاثیر خواهد گذاشت اما توجه بیش‌ازحد به جزء بدون در نظر گرفتن کل به‌‌رغم تحمیل هزینه‌های کلان به پروژه‌ها، عملکرد نامناسب را هنگام حریق در پی دارد و این همان حلقه گم‌شده‌ای است که به‌واسطه فضاسازی شرکت‌های تجاری این حوزه کمتر موردتوجه قرارگرفته است.
به‌طورکلی یک سیستم مدیریت دود مناسب همانند اجزای مثلث آتش به‌عنوان عنصر اصلی خالق خود دارای سه جزء اصلی است که عملکرد بهینه آن را در عملکرد درست هر سه جزء این سیستم باید جست‌وجو کرد؛ این سه جزء شامل طراحی (بخش نخستین هر سیستم مدیریت دود، از طراحی آن آغاز میشود و درنهایت عملکرد مناسب کل سیستم بستگی به طراحی مناسب آن خواهد داشت)، محصول (بخشی از سیستم که وظیفه اصلی جابه‌جایی هوا هنگام حریق را به عهده خواهد داشت و عملکرد مناسب آن هنگام حریق جزو ضروری‌ترین نیازهای این سیستم است) و اجرا (یکی از موارد مهم در مدیریت دود اجرای مناسب و درست سیستم است به‌طوری‌که اگر هر دو جزء اول که شامل طراحی و محصول مناسب است هم به بهترین شکل ممکن انجام شده باشد، در صورت اجرای نامناسب بازهم سیستم به‌درستی عمل نخواهد کرد) است. به همین دلیل لازم است در تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها و استانداردهای مرتبط هر سه جزء مثلث مورد توجه قرار گیرد.
همچنین لازم است در خلال تاییدیه‌ها و به تبع آن بازرسی‌ها، روش‌هایی برای کنترل و تایید هر سه جزء سیستم مورداستفاده قرار گیرد. در واقع به همان اندازه که استفاده از محصولات تقلبی و فاقد استانداردهای لازم می‌تواند زمینه‌ساز بروز بحران در یک آتش‌سوزی شود، طراحی و اجرای نامناسب هم می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد یک بحران در یک آتش‌سوزی شود. البته دراین‌باره لازم است که سازمان‌های متولی مسوولیت‌های شرکت‌های مجری و همچنین کارفرماهای پروژه‌ها به یک میزان موردتوجه قرار گیرند زیرا عدم تناسب در اخذ تعهدنامه‌های مربوطه بین شرکت مجری و کارفرما می‌تواند زمینه‌ساز بروز پدیده چانه‌زنی در کاهش سطح پایبندی به استانداردهای لازم در پروژه‌ها از سوی هرکدام از طرفین موثر در پروژه‌ها شود. امید است که رسانه‌ها با پرداختن به این موضوع مهم و کمتر موردتوجه واقع‌شده بتوانند سطح آگاهی فعالان و متصدیان صنعت ساختمان را افزایش دهند تا در آینده شاهد بروز فجایع قابل پیشگیری در مدیریت دود ساختمان‌ها و اماکن تجاری در کشور نباشیم.
با توجه به شائبه‌های موجود در خصوص تاثیر کولرگازی بر گسترش کرونا آیا این موضوع صحت دارد؟
استفاده از سیستم‌های تهویه بسته مثل کولرگازی همواره می‌تواند با خطراتی همراه باشد از این رو در استفاده از این سیستم‌ها باید پروتکل‌های ایمنی همواره با دقت رعایت شوند. در همین راستا معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی راهنمای گام دوم بهداشت دستگاه‌های تهویه در مبارزه با کووید ۱۹ را در تیرماه منتشر کرده است. به طور مثال در این راهنما عنوان شده است؛ کولرهای گازی هوای اتاق را داخل پنل به جریان می‌اندازند و با جذب رطوبت و گرمای محیط، هوا را خنک می‌کنند؛ در واقع هوای داخل محیط را به گردش درمی‌آورند. همان‌طور که اشاره شد انتقال ویروس کرونا عمدتاً از طریق قطرات تنفسی صورت می‌گیرد و این قطرات به دلیل وزن بالا به سمت پایین حرکت می‌کنند و به دلیل اینکه هوای ورودی کولرگازی از بالا گرفته میشود عمدتاً در داخل کولرگازی نمی‌چرخد، اما هوایی که کولرگازی جابه‌جا می‌کند ممکن است منجر به جابه‌جایی ویروس شود. در زیر به نکاتی که در زمان روشن کردن کولرهای گازی باید موردتوجه قرار گیرد اشاره شده است:
۱- دما بین ۲۴ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد و رطوبت بین ۴۰ تا ۷۰ درصد تنظیم شود.
۲- سیستم تهویه مکانیکی در آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی تعبیه شده و روشن باشد.
۳- در زمان استفاده پنجره‌ها به میزان کمی باز گذاشته شود (چرخش هوای خنک توسط دستگاه‌ها باید با ورودی هوای آزاد از طریق پنجره کمی باز انجام شود و به‌گونه‌ای هوا در جریان قرار داشته باشد).
۴- بهترین سرعت دستگاه‌ها را انتخاب کنید. با توجه به شرایط درصورتی‌که فقط گردش داخلی صورت می‌گیرد بهتر است سرعت فن را بالا انتخاب نکنید تا هوای در گردش با شدت کمتری در محیط جریان یابد و سرعت حرکت فن را در آرام‌ترین حالت قرار دهید.
۵- فیلترهای کولرگازی مورد استفاده در فضاهای عمومی به‌طور روزانه شست‌وشو و تمیز شود.
۶- بهتر است دریچه‌های کولر طوری تنظیم شود تا باد مستقیم به اطراف پرتاب نشود.
۷- در فضاهای عمومی که از این سیستم‌ها استفاده میشود توصیه میشود افراد حاضر از ماسک استفاده کنند.
۸- در فضاهایی که هیچ‌گونه پنجره و دریچه‌ای برای تامین هوا از بیرون وجود ندارد وضعیت انتقال ویروس خطرناک است و حتی‌الامکان نباید روشن شود و استفاده از ماسک توسط همه افراد حاضر الزامی است.
۹- در زمان استفاده از کولرهای گازی در اماکن عمومی باید حداقل یک ساعت پیش از شروع ساعت کاری روشن شده و حداقل یک ساعت بعد از اتمام ساعت کاری خاموش شود.
