تعهد همچنان ادامه دارد
کاتالیست نفت و گاز سرو، همتراز با بهترین های جهان
کاتالیست بعنوان قلب واحدهای صنعتی برای انجام واکنش های شیمیایی و فرآیندی استفاده میشود. در این مسیر نفت و گاز سرو توانسته با تولیدات خود نیاز کاتالیست ۱۸ مجتمع پتروشیمی ، ۶ مجتمع پالایشی و ۱۱ مجتمع فولادی در کشور را مرتفع نماید. این به آن معنا است که در حال حاضر تولید محصولات صادراتی کشور شامل متانول، اوره، آمونیاک، اتیلن، فرمالدهید و نیز تولید هیدروژن در پالایشگاه ها بدون هیچ دغدغه ای از بابت کاتالیست، بطور کامل صورت پذیرد. تولید هرکدام از فرآیندهای کاتالیستی این محصولات با حضور حدود ۶ الی ۱۰ نوع کاتالیست انجام می شوئد که تمام این کاتالیست ها توسط شرکت نفت و گاز سرو تولید می شود. عملکرد مناسب کاتالیست های شرکت نفت و گاز سرو در تولیدکاتالیست برای صنایع پتروشیمی و پالایش نفت منجر به صدور گواهی های فنی متعددی از سوی شرکت های پتروشیمی، پالایشی شده است که به تشریح برخی از آنها و نظرات متخصصان هر حوزه پرداخته شده است. در گزارش آینده به گواهی های فنی و عملکردی کاتالیست های تولیدی این شرکت در حوزه فولاد نیز خواهیم پرداخت.
صدور ۴ گواهی فنی رضایت از عملکرد کاتالیست،توسط شرکت پتروشیمی شیراز
پتروشیمی شیراز بعنوان قدیمی ترین مجتمع پتروشیمی در ایران و تولیدکننده اوره، آمونیاک و متانول ، همواره یکی از شرکتهای پیشرو در استفاده از کاتالیست داخلی بوده است؛ بارگذاری کاتالیست ریفرمینگ اولیه با بخار آب تولیدی شرکت نفت و گاز سرو، بعنوان نخستین استفاده از کاتالیست ایرانی در کشور به شمار می آید که در سال ۱۳۸۷ و در واحد آمونیاک یک مجتمع پتروشیمی شیراز استفاده شد. این آغاز راهی بود برای دستیابی به دانش تولید ۳۰ کاتالیست دیگری که هم‌اکنون شرکت سرو تولید آنها را در کارخانجات خود دارد. اما نقطه درخشان کارنامه همکاری پتروشیمی شیراز و نفت و گاز سرو، بومی سازی کاتالیست استراتژیک سنتز متانول و استفاده آن توسط پتروشیمی شیراز در سال ۱۳۹۸ بود. کاتالیست سنتز متانول یکی از مهمترین کاتالیستهای فرآیندی در صنعت پتروشیمی به شمار می آید که نقش حیاتی را در توسعه پایدار و تکمیل زنجیره تامین در بهره برداری از طرح‌های آتی این صنعت را دارد. این کاتالیست با درایت و نگاه ملی مدیران شرکت پتروشیمی شیراز برای نخستین بار در کشور استفاده شد. تاکنون نزدیک به ۲۰۰ مترمکعب از انواع کاتالیستهای تولیدی شرکت نفت و گاز سرو در مجتمع پتروشیمی شیراز استفاده شده است. همچنین این حجم از همکاری منجر به صدور ۴ گواهی فنی از عملکرد کاتالیست های تولیدی شرکت نفت و گاز سرو در رابطه با کاتالیست ریفرمینگ اولیه با بخار آب، ریفرمینگ ثانویه با بخار آب و سنتز متانول از سوی شرکت پتروشیمی شیراز شده است.
مهندس عبدالرحمان قنبریان، مدیرعامل شرکت پتروشیمی شیراز در سخنرانی خود در نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی و پالایشی که در سال گذشته برگزار شد، گفت: “بسیاری از نخستین‌ها در شرکت پتروشیمی شیراز به عنوان اولین واحد آمونیاک و متانول کشور اتفاق افتاده است. اولین کاتالیست داخلی کشور، که به همت دانشمندان شرکت نفت و گاز سرو تولید شد، در پتروشیمی شیراز بارگذاری شد. با این اقدام، کاتالیست ریفرمینگ با بخار آب در کشور بومی‌سازی و امروزه شاهد تولید انبوه آن هستیم. بعید میدانم که از این به بعد شرکتی در ایران بخواهد این نوع کاتالیست را وارد کند. افتخار داریم اتفاقی مشابه برای کاتالیست سنتز متانول، با اتکا به دانش نهادینه شده در مجموعه پتروشیمی شیراز و همت دانشمندان مجموعه نفت و گاز سرو، به وقوع پیوست. در سالیان گذشته با توجه به دیدگاه بسیار محتاطانه‌ای که در کلیه صنایع کشور وجود داشت و بسیاری از مواد و قطعات مورد نیاز به راحتی از خارج از کشور تامین می‌شد، صنایع از اعتماد به تولیدکنندگان داخلی امتناع می‌کردند. اما امروزه این موضوع دیگر مصداق ندارد و اگر اکنون برای آن فکری نمی‌کردیم، بسیاری از شرکت‌هایمان تحت تاثیر قرار گرفته و حتی ادامه حیاتشان در خطر می افتاد.
خداوند را شاکرم در طول دوران مسئولیتم و در حوزه‌هایی که قدرت تصمیم‌گیری داشته‌ام، توانستیم تعدادی از کاتالیستهای مورد نیاز صنایع کشور را با نمونه داخلی و با کمک شرکتهای دانش بنیانی که توانایی فنی برای تولید داشتند، جایگزین کنیم و بعضا به عملکرد بهتری نسبت به مشابه خارجی نیز دست پیدا کنیم. ما در پتروشیمی شیراز این تهدید را احساس می‌کردیم که اگر بخواهیم در حوزه کاتالیست وابسته باشیم، شاید در سال‌های آینده نتوانیم حتی تولید محصولات خودمان را داشته باشیم. با همین نگرش، و با توجه به توانایی شرکت نفت و گاز سرو در حوزه کاتالیست و تجربه‌ای که از همکاری پیشین با این شرکت داشتیم، رویکردمان را تغییر دادیم و ریسک معقولی را پذیرفتیم.”
شرکت پتروشیمی رازی، استفاده از کاتالیست ریفرمینگ ثانویه برای نخستین بار در کشور
کاتالیست ریفرمینگ ثانویه بعنوان یکی از مهمترین کاتالیست های صنعت در تولید اوره و آمونیاک است که در خانواده کاتالیست های ریفرمینگ و کاتالیست های نیکلی قرار می گیرد. این کاتالیست برای نخستین برای توسط شرکت نفت و گاز سرو تولید و در سال ۱۳۹۴ در مجتمع پتروشیمی رازی استفاده شد. تاکنون انواع کاتالیست های ریفرمینگ، کاتالیست های شیفت دما بالا و شیفت دما پایین، کاتالیست سولفورزدا و کاتالسیت متانیشن تولیدی شرکت نفت و گاز سرو به حجم بیش از ۴۳۰ متر مکعب در پتروشیمی رازی استفاده شده است. گواهی فنی از عملکرد کاتالیست های ریفرمینگ اولیه با بخار آب و کاتالیست ریفرمینگ پوشانده شده با پتاس از سوی این مجتمع برای شرکت نفت و گاز سرو صادر شده است.
آقای مهندس اسماعیل بردیده، رئیس مجتمع شرکت پتروشیمی رازی در سخنرانی خود در نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی و پالایشی که در سال گذشته برگزار شد، گفت: “دغدغه بنده در طی بیش از ۳۰ سال فعالیت در صنعت پتروشیمی همواره خرید کاتالیست به میزان زیاد بود چرا که تامین کاتالیست از خارج لازمه آن صرف زمان قابل توجه و تهیه کاتالیست ذخیره برای نگهداری در انبار می باشدکه خوشبختانه از چند سال گذشته حضور کشورهای خارجی به واسطه فعالیت شرکت های داخلی کم رنگ تر شد و فرصتی ایجاد شد تا شرکت های ایرانی بتوانند خودنمایی کنند. از جمله یکی از این شرکت ها شرکت سرو بود و شرکت پتروشیمی رازی یکی از شرکت هایی بود که بیشترین حمایت را از محصولات سرو انجام داد. ما بعنوان نخستین مجتمع در کشور شناخته میشویم که کاتالیست ریفرمینگ ثانویه ساخت شرکت سرو را در واحد آمونیاک پتروشیمی رازی استفاده کردیم و کاتالیست های ریفرمینگ اولیه ی این شرکت را نیز چندین نوبت استفاده کردیم؛ و اخیرا کاتالیست های شیفت دما پایین و دما بالا را درخواست خرید دادیم و در اولین فرصت از آنها استفاده خواهیم کرد.”
شرکت پتروشیمی پردیس و استفاده از کاتالیست های ریفرمینگ
پتروشیمی پردیس نیز یکی از پیشگامان استفاده از کاتالیست داخلی به شمار می آید به طوری که تاکنون بیش از ۳۰۰ متر مکعب از انواع کاتالیست های شیفت دما بالا، شیفت دما پایین و کاتالیست ریفرمینگ تولیدی شرکت نفت و گاز سرو را در واحدهای فرآیندی تولید اوره و آمونیاک خود استفاده کرده است. اعتماد شرکت پتروشیمی پردیس به محصولات کاتالیست داخلی به جهت عملکرد و کیفیت مناسب کاتالیست های نفت و گاز سرو بوده است که باعث صدور گواهی فنی از عملکرد کاتالیست های ریفرمینگ اولیه با بخار و کاتالیست ریفرمینگ پوشانده شده با پتاس شده است.
مهندس علیرضا عروجی، سرپرست فرآیند شرکت پتروشیمی پردیس در خلال سخنرانی خود در نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی و پالایشی که در دی ماه سال ۱۳۹۸ برگزار شده بود، گفت: “در بهمن‌ماه ۱۳۹۳ کاتالیست ریفرمر اولیه شرکت نفت و گاز سرو به دلیل مقاومت شکست مناسب و بالاتر در مقایسه با نمونه‌های خارجی و شکل ۴Hole آن انتخاب شد و کاتالیستهایSARV ۱۱۰P و SARV ۱۱۱ شارژ شد. این کاتالیست در مدت ۵ سال گذشته تا کنون در سرویس قرار داشته و مقدار CH۴ Slip خروجی از سال ۱۳۹۳ تاکنون برابر با ۶/ ۱۱ درصدمولی و ثابت بوده است. مقدار افت‌فشار کلی نیز از bar ۲/ ۳ به bar ۵/ ۴ رسیده و همچنان در بازه مجاز قرار دارد. همچنین بروز Hot Spot یا Creep Rupture روی تیوب‌های ریفرمر گزارش نشده است. استفاده از کاتالیست مقاوم و با عملکرد مناسب ریفرمر اولیه شرکت نفت و گاز سرو پایداری تولید در کوره ریفرمر واحد آمونیاک ۱ مجتمع پردیس را به دنبال داشته است.”
شرکت پالایش نفت شیراز، استفاده از کاتالیست شیفت دما پایین برای نخستین بار در ایران
فعالیت شرکت نفت و گاز سرو در حوزه کاتالیست های پالایشی به سال ۱۳۸۶ باز می گردد، زمانی که مهندس نعمت زاده بعنوان مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، ماموریت تولید ۲۰۰ تن کاتالیست ریفرمینگ برای پالایشگاه های کشور را به شرکت نفت و گاز سرو محول کرد که این حجم از کاتالیست توسط شرکت نفت و گاز سرو تولید و به شرکت ملی پالایش و پخش جهت رفع نیاز پالایشگاه های کشور تحویل شد. در سال ۱۳۹۸ در یک اقدام مشترک، کاتالسیت شیفت دما پایین مورد استفاده در فرآیند تولید هیدروژن پالایش نفت، برای نخستین بار در کشور توسط شرکت نفت و گاز سرو تولید و در مجتمع پالایش نفت شیراز استفاده شد. همچنین گواهی فنی از عملکرد کاتالیست های ریفرمینگ اولیه با بخار آب از سوی این مجتمع برای شرکت نفت و گاز سرو نیز صادر شده است.
مهندس عبدالرضا زارع، رئیس مهندسی پالایش پالایشگاه شیراز در خلال برگزاری نخستین همایش بومی سازی کاتالیست در صنعت پتروشیمی و پالایش گفت: “یکی از مشکلاتی که ما در صنایع کشور شاهد آن بودیم بحث تامین کاتالیست بود به طوری که عدم تامین آن باعث اختلال در روند پالایش و همچنین تولیدات پتروشیمی می شد و امروز شاهد آنیم که ارزشی بالا در کشور نهادینه شده است به طوری که یک شرکت توانمند مانند سرو توانسته این کاتالیست‌ها را تولید کرده که عملکرد آنها با کاتالیستهای مشابه خارجی برابری می‌کند. به لحاظ صرفه‌جویی ارزی در مورد بومی سازی کاتالیست شیفت دما پایین باید گفت که این دستاورد علاوه بر جلوگیری از خروج ارز از کشور، اطمینان از در دسترس قرار داشتن این کاتالیست و عدم مواجه با مشکلات انتقال ارز و در دسترس قرار داشتن خدمات پیشتیبانی خرید را فراهم کرده است. که می‌توان آن را اقدامی موثر در مسیر اشتغال زایی دانست.”
پارامترهای کنترلی در تولید کاتالیست به عنوان یک محصول در مقیاس نانو و افزایش حجم تولید به اصطلاح در مقیاس Mass Product بسیار زیاد است. اگر بخواهیم تقسیم بندی در فعالیت های شرکت سرو داشته باشیم و از نگاه بالاتر به این مساله نگاه کنیم، فعالیتهای شرکت سرو در واقع بر اساس ادبیات اقتصاد مقاومتی شکل گرفت. یعنی در دهه ۸۰ و اویل دهه ۹۰ شمسی و زمانی که تحریم ها آنچنان و مانند زمان حال، اقتصاد کشور را دچار دگرگونی و تحت تاثیر قرار نداده بود، شرکت سرو تولید کاتالیست در مقیاس صنعتی را آغاز کرد و تلاش خود را برای کسب و افزایش سهم بازار به کار بست. در این مدت تمرکز شرکت سرو بر کیفیت محصولات و کسب رضایت بود. اما در مرحله بعدی و بعنوان گام اصلی، همزمان با بلوغ شرکت سرو به لحاظ مفاهیم مدیریتی، و پدید آمدن تحریم های ظالمانه غرب، مجتمع های پالایشی کشور نیز برای تولید بنزین به مشکل برخورد کردند. چرا که پالایشگاه ها برای تولید بنزین و تولید هیدروژن در واحدهای هایدروکرکینگ خود نیاز به کاتالیستهای ویژه دارند که از کشورهای خارجی تامین می شد.
همچنین شرکت های پتروشیمی کشور که بخش بزرگی از تولید ناخالص کشور و GDP کشور را می سازند، برای تولید اوره، آمونیاک و متانول خود با مشکل کاتالیست روبرو گشتند؛ همچنین شرکتهای فولادی کشور برای تبدیل سنگ آهن به آهن اسفنجی و تولید فولاد و محصولات فولادی بعنوان کالای استراتژیک در مصارف داخلی و محصولات صادراتی نیاز به کاتالیست داشتند که با تحریم کاتالیست از سوی شرکت های اروپایی و امریکایی امکان واردات آن دیگر برای کشور میسر نبود. از اینرو شرکت سرو با متمرکز شدن بر موضوع افزایش ظرفیت در خطوط تولید، امکانی را فراهم کرد تا کمیت تولید کاتالیست در این شرکت برابر با نیاز کشور برای صنایع فوق باشد. نتیجه آن به این صورت شد که امروز علاوه بر خلق رکوردهای متوالی در تولید کاتالیست، کیفیت کاتالیست های تولیدی سرو به گواه نتایج عملکردی از رضایت مشتریان برخوردار است.
