سودآوری
خوش‌اقبال‌ها
در دنیا کدام صنایع از شیوع پاندمی کرونا سود بردند؟
در حالی که کسب‌وکارهای کوچک با سرعت بالا در حال اخراج کارمندانشان بودند، با شیوع بیشتر کرونا آمازون آگهی خود را برای جذب صد هزار نفر جدید در ایالات متحده منتشر کرد. (مقاله‌ای که با عنوان «آنها به امنیت اهمیتی نمی‌دهند: کارگران آمازون با تقاضای همه‌گیر دست و پنجه نرم می‌کنند» در گاردین به چاپ رسیده به این موضوع می‌پردازد که آمازون به عنوان بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی ایالات متحده، با شیوع کرونا چه تصمیماتی در مورد فعالیت‌های خود اتخاذ کرده است.) چیزهایی وجود دارند که مردم همیشه به آنها نیازمندند. مردم همیشه به غذا نیاز دارند. مردم همیشه به خوار و بار نیاز دارند. اما وقتی یک پاندمی شایع می‌شود، مردم ترجیح می‌دهند که غذا و خوار و بار را درب منزلشان تحویل بگیرند تا اینکه خودشان مستقیماً به فروشگاه بروند و آنها را خریداری کنند. بنابراین نباید تعجب‌برانگیز باشد که خدمات ارسال غذا و خوار و بار و هر چیز دیگری که مردم همیشه به آن نیاز دارند، در دوران کرونا نه‌تنها افت نکرد، بلکه عملکرد بهتری نیز از خود نشان داد و می‌دهد. جالب است که بدانید شرکت آمازون از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا ماه می، ۲۵ درصد رشد و والمارت نیز ۷ درصد رشد را تجربه کرد. بگذارید نگاهی به قیمت سهام آمازون بیندازیم. در دسامبر ۲۰۱۹، قیمت هر سهم آمازون حدود ۱۸۵۰ دلار بود. در ژانویه ۲۰۲۰ قیمت هر سهم این شرکت به دو هزار دلار رسید. قیمت سهام آمازون همین‌طور رو به افزایش گذاشت به‌طوری که در آوریل ۲۰۲۰، قیمت هر سهم این شرکت به حدود ۲۵۰۰ دلار هم رسید. اما این پایان رشد قیمت سهام آمازون نبود و در حال حاضر قیمت هر سهم این شرکت حدود ۲۷۵۰ دلار است. بگذارید نگاهی به قیمت سهام شرکت چینی علی‌بابا که کاری مشابه آمازون انجام می‌دهد بیندازیم. قیمت سهام این شرکت نیز در زمان اوج کرونا به بالاترین سطوح خود رسید. در ابتدای نوامبر ۲۰۱۹، قیمت هر سهم شرکت علی‌بابا حدود ۱۷۵ دلار بود. اما هرچه کرونا در چین شایع‌تر می‌شد، قیمت سهام علی‌بابا نیز رشد می‌کرد و در پایان نوامبر ۲۰۱۹ قیمت هر سهم این شرکت به ۲۰۰ دلار رسید. اما این پایان کار نبود. در پایان دسامبر ۲۰۱۹ قیمت هر سهم شرکت علی‌بابا به ۲۱۰ دلار و در اواسط ژانویه ۲۰۲۰، قیمت هر سهم این شرکت به ۲۳۰ دلار هم رسید. البته با کنترل ویروس کرونا در چین، قیمت سهام علی‌بابا نیز افت کرد و تا اواسط مارس ۲۰۲۰، به همان سطحی برگشت که قبل از شیوع کرونا در آن قرار داشت. از اواسط مارس تاکنون قیمت سهام این شرکت مجدداً رو به افزایش گذاشت و در آخرین روزهای ماه ژوئن مجدداً به ۲۳۰ دلار رسیده است. در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که شیوع کرونا چه فرصت‌هایی را در اختیار تجارت الکترونیک قرار داد و البته چگونه مسوولیت‌های آنها را نیز افزایش داد.
فرصت آنلاین‌ها
با شیوع ویروس کرونا، کسب‌وکارهای آنلاین قدرت بیشتری گرفتند. یکی از غول‌های تجارت الکترونیک در دنیا، شرکت آمازون است. زمانی که ویروس کرونا مردم را مجبور کرد در خانه‌هایشان بمانند و بسیاری از کسب‌وکارها مجبور شدند فعالیت‌هایشان را متوقف کنند، شرکت آمازون مزایای تجاری قابل توجهی به دست آورد. آمازون یکی از معدود شرکت‌های موجود در شاخص S&P۵۰۰ بوده که طی سه ماه اول سال ۲۰۲۰، قیمت سهامش افزایش یافت. در واقع زمانی که ویروس کرونا دنیا را متوقف کرد و بازارهای سهام سقوط کردند، آمازون از جمله شرکت‌هایی بود که صورت‌های مالی‌اش بهبود پیدا کرد. بر اساس یک تحقیق انجام شده از سوی موسسه «Jefferies»، میان شرکت‌های خرده‌فروش حوزه تجارت الکترونیک که در وال‌استریت هستند، آمازون تنها شرکتی بود که مصرف‌کنندگان در دوران کرونا، بیشتر از دوران قبل از کرونا، از آن خرید کرده‌اند. افزایش تقاضا برای استفاده از خدمات آمازون باعث شد که در زمانی که بسیاری از کسب‌وکارها نیروی کار خود را خانه‌نشین کردند، این شرکت ۱۷۵ هزار نفر به نیروی کار خود اضافه کرد (آمازون در حال حاضر نزدیک به ۸۰۰ هزار کارمند در سراسر دنیا دارد).
البته افزایش نیروی کار، هزینه‌های عملیانی آمازون را به‌طور قابل توجهی افزایش داد. آمازون در حالی ۱۷۵ هزار نفر به نیروی کار خود اضافه کرد که کل نیروی کار فیس‌بوک نصف این عدد است. طی سه ماه اول سال ۲۰۲۰، قیمت هر سهم شرکت آمازون شش درصد افزایش یافت. تا ماه می سال ۲۰۲۰، قیمت هر سهم آمازون ۱۱ درصد افزایش یافت (نسبت به ابتدای سال) و این در حالی است که شاخص S&P ۱۵ درصد سقوط کرده است. آمازون در حالی نیروی کارش را افزایش داد که دستمزدهای ساعتی آنها را نیز زیادتر کرد. تا جایی که دستمزد ساعتی کارگران انبار کالا و تحویل این شرکت، دو برابر شد.
همه اینها نشان می‌دهد که کسب‌وکارهای آنلاین چگونه در یک جهان کرونازده، قادر بوده‌اند عملکرد بهتری را نسبت به کسب‌وکارهای غیرآنلاین از خود نشان دهند که دلیل آن هم بسیار واضح است. البته قدرت بیشتر مسوولیت‌های بیشتری را هم به همراه دارد. برای مثال شرکت آمازون مزایای مختلفی را در دوران کرونا برای نیروی کارش در نظر گرفت. برای مثال این شرکت به نیروی کار خود اجازه داد که به‌طور نامحدود، به مرخصی بدون حقوق بروند. در واقع در شرایطی که با کمبود نیروی کار مواجه بود و روزانه هزاران نفر را استخدام می‌کرد، اما به نیروی کارش این اجازه را داد که اگر از کرونا ترسیده‌اند و فکر می‌کنند به هیچ عنوان نباید سر کار حاضر شوند، به صورت نامحدود و بدون اینکه ترس از دست دادن کارشان را داشته باشند، به مرخصی (البته مرخصی بدون حقوق) بروند. همچنین آمازون برای آن دسته از نیروی کارش که نتیجه آزمایش کرونای آنها مثبت اعلام می‌شد یا در قرنطینه بودند، دو هفته مرخصی با حقوق در نظر گرفت. این کاری است که در بسیاری از کشورهای دنیا شرکت‌های خصوصی هرگز آن را انجام نداده‌اند و انجام هم نخواهند داد. شرکت آمازون اعلام کرده که بیش از نیم میلیارد دلار به هزینه‌هایش (هزینه‌هایی که برای رفاه نیروی کارش در دوران کرونا در نظر گرفته) افزوده شده است. مسوولیت اجتماعی نیم میلیارددلاری آمازون چیزی نیست که بشود به سادگی از کنار آن گذشت. البته نیروی کار آمازون به‌رغم همه تلاش‌های شرکت، اعتراضاتی را برای وادار کردن آمازون به حفاظت بیشتر از نیروی کارش ترتیب دادند. حدود ۱۰ نفر از نیروی کار آمازون به CNBC گفته بودند این شرکت باید آنها را به مرخصی با حقوق بفرستد. همان‌طور که گفته شد کارگران آمازون در حالی چنین خواسته‌هایی را داشتند که شرکت با افزایش تقاضای قابل توجه روبه‌رو شده بود. در حالی که تقاضا برای خدمات آمازون روزبه‌روز به خاطر شیوع کرونا افزایش یافت و مردم بیشتر از قبل ترجیح دادند یا مجبور شدند که به‌طور آنلاین خرید کنند، این شرکت اعلام کرد که با محدودیت‌هایی روبه‌رو است و حتی در موارد زیادی به خریداران گفت که امکان ارسال کالا وجود ندارد. این موضوع اگرچه شاید مصرف‌کنندگان را خیلی خوشحال نکرده باشد اما حداقل نشان می‌دهد که آمازون تا آنجا که می‌توانسته به سلامت نیروی کارش متعهد بوده است. چراکه می‌توانست کارگرانش را مجبور به تحویل بسته‌ها کند. البته که قوانین موجود در ایالات متحده این اجازه را به کسب‌وکارها نمی‌دهد که هر طوری که خواستند با نیروی کارشان برخورد کنند اما با همه اینها نمی‌توان گفت که آمازون فقط از ترس قوانین در موارد زیادی تحویل کالا را به تاخیر انداخته یا متوقف کرده است. بلکه در عوض می‌توان گفت این شرکت تا حد زیادی به تعهداتش در حوزه مسوولیت اجتماعی شرکتی پایبند بوده است.
در آخرین روز ماه آوریل سال ۲۰۲۰، جف بزوس، موسس شرکت آمازون گفت: «خدمتی که ما ارائه می‌کنیم هیچ‌گاه تا این اندازه مهم نبوده است.» او در جریان اعلام آخرین نتایج صورت‌های مالی شرکت آمازون اعلام کرد این غول حوزه تجارت الکترونیک، در فصل اول سال ۲۰۲۰ معادل ۵/ ۷۵ میلیارد دلار درآمد داشته که این رقم نسبت به سه ماه اول سال قبل، ۲۶ درصد بالاتر است. اما این افزایش درآمد به تنهایی نشان نمی‌دهد که آمازون در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد. چراکه بزوس اعلام کرد سود شرکتش زودتر از آنچه انتظار داشت کاهش یافته است. اینکه درآمد آمازون نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶ درصد افزایش داشته اما سود رو به کاهش گذاشته است، نشان می‌دهد که هزینه‌های آمازون چقدر رو به رشد بوده است و همان‌طور که گفته شد بخش قابل توجهی از این هزینه‌ها برای حمایت از نیروی کار و پایبند ماندن به مسوولیت‌های اجتماعی شرکتی بوده است. جف بزوس گفت هزینه‌های مرتبط با پاندمی کرونا همه سودی را که آمازون طی فصل اول سال ۲۰۲۰ کسب کرده بود، بلعیده و می‌بلعد و البته اعلام کرد که همه اینها طبق استراتژی بوده است. او می‌گوید: «اگر شما سهامدار شرکت آمازون هستید، باید بدانید که ما کوچک فکر نمی‌کنیم. در شرایط عادی، در فصل دوم سال ۲۰۲۰، ما انتظار داشتیم که بیش از چهار میلیارد دلار سود عملیاتی داشته باشیم. اما الان شرایط عادی نیست. در عوض انتظار داریم که تمام این چهار میلیارد دلار و حتی بیشتر از آن را صرف هزینه‌های مربوط به پاندمی کرونا کنیم. چراکه می‌خواهیم هم محصولات را به مشتریانمان برسانیم و هم می‌خواهیم نیروی کارمان را سلامت نگه داریم.» اینکه جف بزوس با چنین جسارتی در مورد هزینه کردن این مبالغ برای انجام تعهدات شرکتش هم به مصرف‌کنندگان و هم به نیروی کارش حرف می‌زند، بسیار قابل تامل است. علاوه بر همه اینها، سایت آمازون در یک بخش جداگانه با بیان جزئیات اعلام کرده که پاسخش به پاندمی کرونا چگونه است.
سرعت گرفتن انقلاب صنعتی چهارم
پاندمی کرونا همه ما را مجبور کرده که بفهمیم تا چه اندازه به تکنولوژی‌های قرن بیست و یکم شامل هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، شبکه‌های اجتماعی، پلت‌فورم‌های آموزش و یادگیری دیجیتال، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، پهپادها، چاپ سه‌بعدی و موارد دیگر نیاز داریم. ما به این تکنولوژی‌ها نیاز داریم که بتوانیم سالم بمانیم و اقتصادها را نجات دهیم. این اتفاق بی‌سابقه طی دهه‌های اخیر، ما را وادار به این کرده که بسیار بیشتر از قبل به تکنولوژی‌های جدید وابسته شویم و ما را وادار به این کرده که بسیار بیشتر از گذشته، به فکر این باشیم که چگونه می‌توانیم طی سال‌های آینده، با استفاده از تکنولوژی‌های جدید فیزیکی و بیولوژیک، ارزش خلق کنیم.
در جریان پاندمی کرونا، بیش از هفت میلیارد نفر از مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که این کشورها، محدودیت‌های سختی را روی رفت و آمد و فعالیت‌های آنها گذاشتند. همچنین در نتیجه این پاندمی، بیش از یک‌سوم اقتصادهای جهان وارد «لاک‌داون» شدند. در نتیجه این محدودیت‌ها و لاک‌داون‌ها، سیستم‌هایی که برای دهه‌ها در برابر تغییر و همگام شدن با تکنولوژی‌های جدید مقاومت می‌کردند، بالاخره مجازی شدند. به‌طوری که در حال حاضر، حرف در مورد کنفرانس‌های ویدئویی به عنوان ابزاری برای پیش بردن فعالیت شرکت‌ها، یک خبر قدیمی است و بسیاری از کسب‌وکارها از کنفرانس‌های ویدئویی استفاده می‌کنند. بیش از یک و نیم میلیارد نفر از دانش‌آموزان جهان در حال حاضر مشغول یادگیری از راه دور هستند. سازمان‌ها از تمام بخش‌ها در حال ایجاد ظرفیت‌های تکنیکال جدید هستند و تکنولوژی‌های جدید را به‌کار می‌گیرند و می‌خواهند مدل‌های کسب‌وکارشان را تغییر دهند. اما این تغییرات یک چیز عادی نیست. سرعت این تغییرات نسبت به آنچه چند ماه پیش در حال رخ دادن بود، حالا به خاطر بحران کرونا بسیار بیشتر شده است.
ویروس کرونا در حال حاضر در همه‌جا، پارادایم‌های تکنولوژیک جدید را وارد داستان کرده است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که در نتیجه شیوع ویروس کرونا، بسیار بیشتر از قبل رو به تکنولوژی‌های جدید آورد، حوزه بهداشت و سلامت است. اپیدمیولوژیست‌ها در حال حاضر با استفاده از تکنولوژی‌هایی که تا پیش از این مورد استفاده قرار نمی‌گرفتند، سعی می‌کنند ببینند ویروس کرونا از کجا آمده است و همچنین چگونه می‌توان برای آن واکسن کشف کرد. محققان و پزشکان با استفاده از یادگیری ماشینی روی انبوهی از مقالات که در مورد ویروس کرونای جدید نوشته شده است تحقیق می‌کنند. برای مثال یک مجموعه به نام «CORD-۱۹» با استفاده از یادگیری ماشینی، ۴۷ هزار مقاله منتشرشده در مورد ویروس کرونای جدید را بررسی و طبقه‌بندی کرده است. کارخانه‌ها با استفاده از فناوری چاپ سه‌بعدی ده‌ها هزار محافظ صورت برای کارکنان مراکز بهداشت و درمان که در خط مقدم مبارزه با ویروس کرونا هستند ساختند. همچنین در یک اقدام بی‌سابقه، شرکت اپل و گوگل در همکاری با یکدیگر، سعی کردند یک نرم‌افزار برای تلفن‌های هوشمند بسازند که به موجب آن، افراد متوجه شوند آیا به کسانی که به ویروس کرونا آلوده هستند، نزدیک شده‌اند یا خیر.
این انفجار در استفاده از تکنولوژی‌های جدید زمانی رخ داد که ویروس کرونای جدید، زندگی بشر را به خطر جدی انداخت. طی دوره‌های تاریخی، همواره زمانی که تعادل در زندگی بشر به‌طور دراماتیکی از بین رفته است، سازمان‌ها و اقتصادها برای بقا با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند. اما ما موجودات تکنولوژیکی هستیم که به عمد و به‌طور هدفمند، محیط اطرافمان را برای برآورده شدن نیازهایمان تغییر می‌دهیم. کسانی که به‌طور موفق بتوانند با شرایط سازگاری پیدا کنند، نه‌تنها به انقلاب صنعتی چهارم سرعت می‌بخشند، بلکه آن را شکل هم خواهند داد.
