قدرت شهرداری برای اقدامات بزرگ با منابع محدود از کجا تامین شود؟
ثروت دیجیتالی شهرها
در کنار مبارزه با چالش‌های مهمی همچون تغییرات آب‌وهوایی، شکاف اجتماعی و توسعه اقتصادی، محدودیت‌های بودجه‌ای در کنار عملکردها و تامین مالی ضعیف به این معنی است که شهرهای جهان مجبور هستند با منابع محدودتر، کارهای بزرگ‌تر انجام دهند. در این رابطه برنامه‌ریزان شهری برای ارائه خدمات به شهروندان خود به طور روزافزون رو به مدل‌های اقتصادی و فناوری‌‌های جدید می‌آورند. با این حال استفاده از تکنولوژی‌های جدید و مدل‌های مالکیت در حال تغییر، در استفاده کارآمد از ظرفیت‌های اضافی شهرها تحول ایجاد می‌کند. بنابراین نمی‌توان تکنولوژی را راه‌حلی جادویی برای حل مشکلات شهرهای امروز دانست. در این رابطه برای رسیدگی منطقی به این چالش‌ها نیاز است در روش‌های برنامه‌ریزی، حکمرانی و ابعاد مختلف مقررات تحولاتی ایجاد شود.
بر این اساس «مجمع جهانی اقتصاد» در گزارشی چالش‌ها و موضوعاتی که بر سر راه تحول و پیشرفت شهرها قرار دارد و ریسک‌های مرتبط با مشارکت بخش خصوص در پروژه‌های شهری را مورد ارزیابی قرار داده است. بر اساس یافته‌های این گزارش، از جمله مهم‌ترین چالش‌های شهری مشترک در نقاط مختلف جهان می‌توان به تغییرات آب‌وهوایی، توسعه اقتصادی و سایر موضوعات مشترک منطقه‌ای شامل برنامه‌ریزی شهری در آسیا، مهاجرت و شکنندگی اجتماعی در اروپا، فراگیری اجتماعی در آمریکای شمالی، جابجایی در آمریکای جنوبی، ایمنی و امنیت در منطقه خاورمیانه و کمبود منابع آبی در جنوب صحرای آفریقا اشاره کرد. از چالش‌های داخلی شهرها نیز می‌تواند به ساختارهای حکمرانی، محدودیت‌های بودجه‌ای، استعداد، مدیریت و تغییرات جمعیتی اشاره کرد. ریسک‌های صنعتی و مقررات مختص به هر دارایی، در کنار ریسک‌های محیط‌زیستی، اجتماعی، قضایی، فساد و ریسک‌های حوزه بازار نیز من‌جمله مخاطرات مربوط به برابری قدرت خرید شهروندان هستند.
اداره اقتصادی شهر
روش‌های اقتصادی مدیریت شهر بسیار پیچیده شده است و طیف گسترده‌ای از موضوعات همچون حمل‌ونقل و زیرساخت‌ها (ساختمان‌ها، انرژی، آب و مدیریت منابع زباله‌ها)؛ خدمات اجتماعی (سلامت، ایمنی، امنیت و رفاه)؛ محیط‌زیست (حفظ تنوع زیستی و مدیریت منابع)؛ دانش و مهارت (آموزش و توسعه مهارت) و فرهنگ (امکانات تفریحی، فضاهای عمومی و گردشگری) را شامل می‌شود. از طرفی در برنامه‌ریزی‌ها و پروسه‌های اداری در سطوح ملی، منطقه‌ای و حکمرانی محلی، ذی‌نفعان متعددی دخیل هستند، که از‌جمله آنها می‌توان به شهروندان و بخش خصوصی اشاره کرد. به علاوه با ظهور تکنولوژی، در یک دهه اخیر برنامه‌ریزی و اداره شهرها تغییرات قابل‌توجهی کرده است. در این رابطه با مدل‌های اقتصادی نوین و راه‌حل‌های تکنولوژیکی می‌توان اشتراک‌گذاری اطلاعاتی را در تمام قلمروها تسهیل کرد، امری که بهبود آگاهی شهروندان از وضعیت‌های شهری را به دنبال دارد.
مدل‌های کسب‌وکار جدید
شهرهای جهان برای ایجاد تحول و بهبود مداوم عملکرد خود به مدل‌های اقتصادی و تکنولوژی‌های جدید نیاز خواهند داشت. روندهای جدیدی برای اداره اقتصادی شهرها در حال ظهور است. با توجه به اینکه تکنولوژی هسته اصلی این روندها را تشکیل می‌دهد، مدل‌های اقتصادی جدید در روش‌های ارائه خدمات شهری تحول اخلال ایجاد خواهند کرد. در سال‌های اخیر چگونگی مدیریت زیرساخت‌ها و خدمات شهری مورد توجه بخش خصوص و کارآفرینان قرار گرفته است. با این حال در ارائه خدمات از طریق کانال‌های دیجیتالی، شهرها در هر دو بخش بودجه و ظرفیت با محدودیت‌هایی مواجه هستند. در این رابطه بخش خصوصی این امکان را برای شهرها فراهم می‌سازد تا از طریق مدل‌هایی که در ادامه توضیح داده می‌شود بهره بیشتری از روش‌های نوآورانه و کارآمد ببرند.
۱-خدمات دیجیتالی شهر یکپارچه: در برخی از شهرهایی که فرآیندهای توسعه‌ای چند دهه‌ای را تجربه کرده‌اند، یکپارچه‌سازی فیزیکی زیرساخت‌های شهری دشوار خواهد بود. با این حال یکپارچه‌سازی تکنولوژیکی در این شهرها آسان‌تر به نظر می‌رسد. یکپارچه‌سازی دیجیتالی زیرساخت‌هایی همچون آب آشامیدنی، سیستم آب‌وفاضلاب و مدیریت منابع و جاده‌ها، نه تنها صرفه‌های ناشی از «اقتصاد مقیاس» ایجاد می‌کند، بلکه ارائه خدمات به شهروندان را ارتقاء خواهد داد. برای مثال مدیران شهری بارسلونا برنامه‌‌ای را تحت عنوان «ام‌والت» طراحی کرده‌اند که هدف از آن توسعه فناوری اطلاعات اپلیکیشن‌های موبایلی و خدمات هوشمند برای پرداخت‌های مجازی است. این مهم با استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند و برنامه «ام‌اسمارت سیتی» که برای یکپارچه‌سازی خدمات شهری از طریق یک کانال تکنولوژیکی مجزا طراحی شده است دست‌یافتنی خواهد بود. مثال دیگر در این مورد شهر کالوندبورگ دانمارک است. در این شهر فرآیندهای بازیافت با سیستم‌های صنعتی محلی یکپارچه شده‌اند. برای مدیریت بهتر انرژی همچنین سیستم‌های ارائه خدمات برق، آب، گرما، حمل‌ونقل و ساخت‌وساز از طریق پلتفورم هوشمند و در دسترس همه یکپارچه شده است.
۲-عملیات شهری به عنوان یک خدمات: راه‌حل‌های دیجیتال که منجر به بهبود در کارایی‌های فیزیکی می‌شوند روزافزون به عنوان نوعی خدمات در دسترس قرار می‌گیرند. این امر جبهه‌های سرمایه‌گذاری را به هزینه‌های عملیاتی انتقال می‌دهد و مدیران شهری را قادر می‌سازد ریسک‌هایی بیشتری را بپذیرند و راه‌حل‌ها را با سرعت بالاتری به اجرا در آورند. برای مثال مدیران شهری نورفلوک در برنامه‌های عملیاتی خود با محدودیت‌های بودجه‌ای مواجه بودند، و بخش عمده بودجه فناوری اطلاعات در ارائه خدمات هزینه می‌شد. برای حل این محدودیت‌ها، از مدل‌های مبتنی بر محاسبات ابری و تحلیل کلان‌داده برای ارائه خدمات استفاده شد، روشی که صرفه‌جویی ۱۰ میلیون دلاری را در بودجه شهری به دنبال داشت. در این راه‌حل همچنین همکاری میان دپارتمان‌های شهری متحول شد.
۳-احیای دارایی‌های عمومی: شهرها امروز در حال تبدیل دارایی‌های مرده‌ای که منابع را می‌بلعند (همچون چراغ‌های روشنایی)، به دارایی‌هایی هستند که از طریق خدمات ارزش افزوده درآمدهای قابل‌توجهی را ایجاد می‌کند، همچون ایجاد شرایط محیطی مطلوب برای بهبود کیفیت هوا و پارکینگ‌ها. چنین خدماتی در کنار پلت‌فرم‌های تبلیغاتی دیجیتالی، شهرها را قادر می‌سازد تا ظرفیت‌های بلااستفاده خود را تبدیل به سرمایه کنند.
۴-اقتصاد مدور و اشتراکی: الگوهای مصرف سنتی، نظیر مدل اقتصادی «بخر-استفاده‌کن-دوربنداز» برای تأمین نیاز شهروندان منجر به استفاده بیش از حد از منابع شده است. بر این اساس حرکت از این مدل سنتی به مدل اقتصادی مدور منجر به کاهش وابستگی به منابع و کاهش گازهای آلاینده خواهد شد. برای مثال در بسیاری از شهرهایی که الگوی خودروهای اشتراکی را در پیش گرفته‌اند، ظرفیت‌های مورد نیاز تردد ترافیکی به طور قابل‌توجهی کاهش یافته است.
۵-تامین خدمات شهری از منابع کشف نشده: بسیاری از شهرهای جهان امروز از توانایی‌های علمی و تکنولوژیکی کافی برای برون‌سپاری پروسه‌های مدیریتی برخوردارند، اتفاقی که با استفاده از اینترنت اشیاء، تحلیل اطلاعات و تکنولوژی‌های بصری تحقق می‌یابد. این تحول مشابه استفاده بخش خصوصی از اطلاعات، تکنولوژی‌های ارتباطاتی و نیروی‌کار ماهر در طول دهه‌های گذشته است.
