مدیر ایمنی، بهداشت، محیط‌زیست و انرژی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران:
ارتقای مسائل زیست‌محیطی از اولویت‌های شرکت است
به اعتقاد آنها، بخش معدن با توجه به پتانسیل‌های بالایی که دارد می‌تواند در تحقق اقتصاد مقاومتی تاثیر گذار باشد. به معادن فقط نباید به دید استخراج مواد معدنی نگریست، بلکه ایجاد معادن در مناطق محروم امنیت و اشتغال را برای ساکنین آن مناطق در پی داشته است و در کنار استخراج مواد معدنی از معادن، این بخش ظرفیت گردشگری بالایی نیز دارد. از این رو در جهان امروز با توجه به دغدغه‌های زیست محیطی، شفافیت یکی از مهم‌ترین راه حل‌ها به منظور نیل به اهداف توسعه پایدار است که در این موارد به نظر می‌رسد نباید تفاوتی میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه باشد و این نشان از امکان‌پذیری اجرای راهکارهای آن در هر شرایط، در جوامع مختلف است. ایجاد شفافیت در مسائل زیست محیطی معادن می‌تواند راه‌‌حلی پایدار برای بسیاری از مشکلات موجود در کشور باشد وتمام راه‌‌حل‌های پیشین ارائه شده برای این موضوع در قالب شفافیت می‌تواند میان بخش معدن و محیط زیست کشورکارآمد باشد؛ بدین لحاظ، ایجاد فضایی شفاف و فراهم کردن شفافیت در فرهنگ کاری این دو بخش معدن و محیط‌زیست کشور می‌تواند برای فعالان معدنی انگیزه‌ای جهت آموختن مبانی معدنکاری سبز و توسعه پایدار ایجاد کند و به تبع آن نیز می‌توان فضای مناسبی را جهت فعالیت‌های معدنی تعریف کرد.
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) یکی از با سابقه‌ترین نهادهای معدنی کشور همواره نقشی کلیدی در توسعه این بخش داشته است. تجمیع دهه‌ها تجربه و مدیریت در این مجموعه سبب شده تا هم بخش خصوصی و هم دولت این شرکت را امین خود دانسته و در راه توسعه معادن از توانمندی‌های آن بهره ببرند، به گونه‌ای که به گفته پرهام خواجه‌پور، مدیر ایمنی، بهداشت، محیط‌زیست و انرژی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران این شرکت باهدف تولید مواد معدنی موردنیاز کشور در راستای حفاظت از محیط‌زیست، همواره تلاش کرده تا استانداردهای این حوزه را در شرکت‌های تابعه و تحت نظارت ارتقاء دهد. به گفته این مقام مسوول در شرکت، تاکنون ۴ مجتمع تحت پوشش این شرکت از لیست آلاینده‌های محیط‌زیست خارج شده‌اند که شامل سرب و روی انگوران، طلای موته، کک سازی و پالایش قطران زرند و سنگ‌آهک پیر بکران است. متن زیر مشروح گفت‌وگو با پرهام خواجه پور مدیر ایمنی، بهداشت، محیط‌زیست و انرژی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در خصوص فعالیت‌های این شرکت در عرصه محیط‌زیست است.
درباره اقدامات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی در حوزه محیط‌زیست از ابتدای تاسیس تاکنون توضیح بفرمایید:
به‌طورکلی ارتقای مسائل زیست‌محیطی و خارج کردن مجتمع‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران از لیست آلاینده‌ها جزو برنامه‌های این مدیریت بوده و هست. در حال حاضر از 13 مجتمع تحت پوشش این شرکت، تاکنون 12 مجتمع شامل سرب و روی انگوران، طلای موته، کک سازی و پالایش قطران زرند، سنگ‌آهک پیربکران، فروکروم جغتای، سرب و روی نخلک، نفلین سینیت کلیبر، زغال سنگ طبس، زغال سنگ گلندرود، طرح‌های اکتشافی و معدنی سیستان و بلوچستان و مرکز تحقیقات مواد معدنی یزد و مجتمع خراسان جنوبی مشمول جریمه‌های زیست‌محیطی نیستند. اما به‌طورکلی با ایجاد گروه‌های تحقیقی به دنبال این مساله بوده و هستیم که آلاینده‌های واحدهای این شرکت در کدام مناطق هستند و چگونه می‌توانیم جلوی این آلایندگی‌ها را از مبدا بگیریم. برآیند این تحقیقات باعث شد که تمام مجتمع هایی که درگذشته در لیست آلاینده‌ها بودند، از لیست آلایندگی خارج شوند. بر این اساس، مبالغی که صرف پرداخت جریمه آلایندگی می‌شد را به چرخه تولید مجتمع های پاک وارد کرده و سیستم را بهبود بخشیده‌ایم. با این اقدام در وهله اول باعث حفظ و توسعه محیط‌زیست کشور شده و در مرحله بعدی جلوی پرداخت جریمه که بار مالی برای شرکت داشت را گرفته‌ایم.
به‌طورکلی با اقدامات انجام‌شده، چه میزان صرفه‌جویی مالی برای شرکت ایجاد کرده‌اید؟
به عنوان مثال برای مجتمع انگوران تا سال ۹۲ سالانه یک میلیارد تومان جریمه محیط‌زیست پرداخت‌شده و این مبلغ حاصل یک درصد از فروش محصولات ما بوده است، اما با صرفه‌جویی این مبلغ از سال ۹۲ توانسته‌ایم این مبلغ را به چرخه بهبود مجتمع و ایجاد فضای سبز وارد کنیم و در حال حاضر ما ۴ هکتار درخت که ۵/ ۲ هکتار آن جهت احیای دمپ باطله انجام شده و علاوه بر آن ۸ عدد سد رسوب‌گیر برای ته نشین شدن رسوبات و آبخیزداری پاک ایجاد شده است. از ابتدای سال جاری به دنبال ایجاد برند معدن سبز برای مجتمع سرب و روی انگوران در کشور هستیم. زمانی که شرکت ما در چرخه معادن سبز قرار گیرد به‌عنوان پایلوت و نمونه برای مجتمع‌های دیگر لحاظ خواهد شد. بنابراین این شرکت امسال و طی سال‌های آتی دو هدف خروج از لیست آلاینده و ورود به سیستم معادن سبز را در برنامه کاری دارد؛ که خوشبختانه برای رسیدن به این دو موضوع برنامه‌های منسجمی‌شکل‌گرفته است. در سال گذشته توانسته‌ایم چند واحد را از لیست معادن آلوده خارج کنیم که نمونه این مورد را می‌توان در مجتمع‌های طلای موته و سنگ‌آهک پیربکران مشاهده کرد.
همانطور که می‌دانید عملیات کک سازی جزء فعالیت‌های بسیار آلاینده بوده و ما توانسته‌ایم با ایجاد سیستم آنالیز آنلاین ، متصل به سازمان محیط‌زست استان کرمان شویم و با اقدامات انجام شده میزان آلودگی این مجتمع را به حداقل برسانیم. تمام شارژ‌های باتری که باعث ایجاد آلایندگی می شد را ایزوله کرده و جلوی آلایندگی با زمان‌بندی شارژ گرفته شد. این در حالی بود که سالی یک میلیارد تومان برای کک سازی جریمه می‌دادیم؛ اما با تعامل صورت گرفته کارشناسی با محیط‌زیست، توانستیم علاوه بر صرفه اقتصادی محل مناسبی برای حضور کارگران و متصدیان شرکت آماده کنیم. سال گذشته توانستیم مجتمع پیر بکران را با لحاظ غبارگیر از لیست واحدهای آلاینده خارج کنیم. ایجاد غبارگیر باعث شد غبارهای حاصل از سیستم سنگ‌شکن وارد محیط نشود. مضاف بر اینکه این غبارها را بسته‌بندی کرده و به‌عنوان میکرونیزه به فروش رساندیم. در خصوص مجتمع طلای موته نیز همین‌گونه توانستیم با ایجاد طرح سیستم آبگیری، رطوبت ایجادشده توسط پروسه تولید این واحد را به حداقل برسانیم، همچنین ایجاد گلخانه و کاشت نهال در کنار سد باطله برای گیاهان بومی منطقه از اقدامات شاخص بوده است.
با توجه به مشکل کمبود آب در کشور اقدامات شما برای کاستن از میزان آب مصرفی چه بوده است؟
طی سال‌های اخیر برنامه‌های منسجمی برای صرفه‌جویی در آب ایجاد کردیم در حال حاضر تمامی‌واحدها دارای سیستم فاضلاب بازیافتی بوده و آب‌های بازیافتی صرف کشاورزی و آبیاری می‌شود. تنها در یکی از مجتمع‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران روزی ۶۰ تا ۷۰ هزار لیتر آب خریداری‌شده برای فرآیند مصرف می‌شد؛ که با ایجاد طرح سیستم فاضلاب روزی ۷۰ تا ۶۰ هزار لیتر صرفه‌جویی می شود. هم‌اکنون بیشتر مجتمع‌های این شرکت مجهز به سیستم بازیافت آب شده است.
میزان سرمایه‌گذاری انجام شده چقدر بوده است؟
برای سرمایه‌گذاری اجرای طرح‌ها در سال گذشته حدود ۱۰ میلیارد تومان انجام شده که هم‌اکنون جهت طرح‌های آتی برای اجرای آنها پیش پرداخت ارائه شده است. به عنوان مثال هزینه‌های ایجاد یک سیستم فاضلاب برای بازیافت آب حدود یک تا یک و نیم میلیارد تومان است البته این هزینه با لحاظ هزینه‌های خرید و مصرف آب حدود ۴ تا ۵ سال بازگشت‌پذیر خواهد بود؛ مضافا بر اینکه مشارکت با سازمان محیط زیست در این زمینه وجود دارد. بنابراین با یک حساب سرانگشتی هزینه‌های ایجادشده در بخش آب با صرفه‌جویی‌های صورت پذیرفته به چرخه مالی شرکت بازمی‌گردد. در عرصه دیگر هم به این شکل هزینه‌های انجام‌گرفته به علت برگشت‌پذیری، سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. البته به دنبال اخذ مشاور از مشاوران حوزه آب هستیم تا بتوانیم جلو هدر رفتگی آب را در مجتمع‌های مختلف بگیریم. در ارتباط با مصرف انرژی نیز با جمع‌آوری آمارهای مصرفی در سه حوزه آب، برق و گاز توانستیم اقدامات خوبی برای صرفه‌جویی در این بخش‌ها نیز انجام دهیم. البته این آمار‌گیری به شکل مطالعات جهانی خواهد بود یعنی به دنبال این مساله هستیم که در جهان برای تولید یک تن ماده معدنی چه میزان انرژی مصرف می‌شود.
آیا به‌کارگیری انرژی‌های نوین و یا کاستن از مصارف انرژی در فرآیندهای تولید به‌صرفه است؟
به دنبال استفاده از انرژی‌های نوین نیز هستیم. البته مطالعاتی نیز در این حوزه انجام‌شده که مستلزم استفاده از برنامه‌های مهندسی‌شده است.
ارسال نظر