بحران کاتالونیا

باید توجه داشت که فضای سیاسی حاکم بر کاتالونیا پس از همه‌پرسی یک فضای دو‌قطبی است. تا قبل از این همه‌پرسی، گفت‌وگو و دیالوگی میان طرفداران و مخالفان استقلال وجود داشت و حتی آن دسته از کسانی که طرفدار استقلال هستند، می‌گفتند که زمان برای جدایی از اسپانیا فراهم نیست و این اعلام استقلال باید به یک بازه زمانی دیگر موکول شود. اما بعد از برگزاری همه‌پرسی حتی کسانی که درباره زمان آن تردید داشتند اما خواهان جدایی بودند، مجبور به اعلام نظر صریح خود به استقلال و جدایی از اسپانیا شدند. بنابراین تقریبا می‌توان گفت فضای چند قطبی که در کاتالونیا در موضوع استقلال وجود داشت به یک فضای دو قطبی منتهی شده است که مخالفان و حامیان استقلال را در بر‌می‌گیرد.

در چنین فضایی، قدرت مانور دولت مرکزی اسپانیا برای ایفای نقش در عرصه سیاسی کاتالونیا محدود شده است و حتی اگر در این فضای سیاسی ملتهب، اعلام استقلال را به تعویق بیندازند بازهم این فضای دو قطبی باعث می‌شود محور اصلی هر انتخاباتی در منطقه طرفداری یا مخالفت با استقلال باشد. باتوجه به فضای سیاسی موجود، احزاب خواهان استقلال فضای بهتری دارند چرا که احزاب مردد نیز بعد از همه‌پرسی به حامیان جدایی پیوسته‌اند. در این میان با توجه به مخالفت‌های جدی در سطح اتحادیه اروپا و مخالفت صریح برخی کشورهای اروپایی با این استقلال، احتمالا اعلام استقلال کاتالونیا در فضای موجود با تردید بیشتری دنبال شود. کشورهای اروپایی مواضع سرسختانه‌ای اتخاذ و اعلام کردند کاتالونیا بعد از جدایی دیگر جایی در اسپانیا ندارد و اگر بخواهد به‌عنوان عضوی از اتحادیه باشد باید مذاکرات مجددی را آغاز کند.

با این وجود تا زمانی که دولت مادرید مخالف استقلال کاتالونیا باشد قطعا کاتالونیا نمی‌تواند به عنوان عضوی از جامعه جهانی مطرح شود. چرا که همان‌طور که اشاره شده موضع اتحادیه اروپا و اعضای بزرگ آن مخالفت با استقلال کاتالونیا است؛ زیرا این استقلال می‌تواند همچون دومینویی در دیگر مناطق اروپایی مانند منطقه باسک، اسکاتلند، ایرلند شمالی و جزیره کرس نیز دنبال شود و گرایش‌های استقلال‌طلبی در اروپا را تقویت کند.

از دیگر سو با توجه به جایگاهی که کاتالونیا در عرصه سیاسی، اقتصادی و گردشگری اسپانیا دارد در صورت اعلام استقلال، جایگاه اسپانیا خیلی تضعیف خواهد شد. زیرا ۲۰ درصد تولید ناخالص ملی و ۲۶ درصد صادرات از منطقه کاتالونیاست و حدود یک چهارم گردشگرانی که به اسپانیا سفر می‌کنند نیز مقصدشان کاتالونیاست. با توجه به اینکه اسپانیا یکی از بزرگترین کشورهایی است که جاذبه گردشگری دارد و بیش از ۷۰ تا ۸۰ میلیارد درآمد گردشگری دارد بنابراین استقلال کاتالونیا ضربه بزرگی به آن خواهد زد. با این شرایط تردید وجود دارد که کاتالونیا در برهه فعلی استقلال را اعلام کند یا آن را به تعویق بیندازد. یعنی شاید آنها به فرصت زمانی بیشتری برای مذاکره با اروپا و اسپانیا نیاز داشته باشند. در نهایت با توجه به جایگاه کاتالونیا در اسپانیا و اتحادیه اروپا بعید به نظر می‌رسد در آینده نزدیک اسپانیا حاضر به پذیرش جدایی کاتالونیا شود.