طبیعت بیجان: کنش

 مکان: گالری محسن

دوره اجرا: جمعه ۳۱ شهریور تا چهارشنبه ۱۹ مهر

ساعت: ۱۶:۰۰ تا ۲۱:۰۰

هنرمند: سورنا زمانی

 

«هر نقاشی به اندکی رمز و راز، ابهام و کمی تخیل نیاز دارد. اگر مفهوم مورد نظرتان را خیلی صریح بیان کنید، در نهایت فقط مخاطب را خسته می‌کنید.»

ــ ادگار دگا نقاشی از طبیعت بیجان در جهان باستان بسیار مرسوم بوده است. پس از گذراندن دوران افول و تا شکوفایی مجددش در هلند در سال‌های آغازین قرن هفدهم، طبیعت بیجان هرگز به‌عنوان یک ژانر مستقل در تاریخ هنر احیا نشد. از آن زمان به بعد، نقاشی طبیعت بیجان به‌طور خاص به تصویر کردن اشیای بیجان با توجه به خصوصیات فرم، رنگ و بافت آنها و نیز ترکیب‌بندی کلی‌شان، اطلاق می‌شده است. علاقه به مشاهده و سپس بازنمایی واقع‌گرایانه جزئیات عناصر محیط، افزایش طبقه متمکن متوسط که برای زینت بخشیدن به خانه‌هایشان به هنر گرایش داشتند و تقاضای فزاینده برای پرداختن به موضوعات غیرمذهبی و چیزی به جز پرتره در نقاشی‌ها که همه از اثرات بلندمدت دوران اصلاحات مذهبی بودند، به ظهور مجدد این ژانر کمک کردند.

همانند اسلوب سنتی نقاشی طبیعت بیجان، سورنا زمانی به صحنه‌آرایی اشیای متنوعی می‌پردازد که به رویدادهایی در زندگی شخصی و شهری‌اش ارجاع می‌دهند. اشیای گوناگونی در این چیدمان‌ها به‌کار برده می‌شوند: از اسباب‌بازی‌های دوران کودکی و اشیای روزمره گرفته تا عناصر عجیبی مانند استخوان‌ها و جمجمه‌ها (که پیش از این نیز در ونیتاس‌ها به‌کار برده می‌شدند) که همگی به روایت‌های نمادین در آثار هنرمند اشاره دارند. هنرمند بی‌آنکه بخواهد ترکیب‌بندی صحنه و عناصر روایی آن را کم‌اهمیت جلوه دهد، آنها را به‌عنوان ابزاری برای مطالعه و کنکاش درباره موضوع رنگ به‌کار می‌گیرد. او درحالی‌که بسیار مجذوب تسلط هنرمندان عصر طلایی هلند، مانند رامبراند بر رنگ و نور است، چگونگی به‌کارگیری رنگ‌های شفاف بر روی بوم‌هایی با رنگ سفید، خاکستری یا زرد بسیار روشن در آثار امپرسیونیست‌ها مانند مونه نیز توجه او را به خود جلب می‌کند.

روشی که هنرمند برای گذاشتن لایه‌های رنگ بر روی بوم به‌کار می‌برد، تداعی‌کننده جلا دادن به روش ونیزی است. این عنوان به شیوه به‌کاربردن یک رنگ تیره شفاف روی یک محدوده روشن‌تر اشاره دارد که باعث می‌شود نور از لایه تیره‌تر شفاف عبور کند، از روی سطح روشن‌تر زیرین بازتاب یابد و به چشم بیننده برسد. این همان مفهومی است که عنوان نمایشگاه از آن برگرفته شده است: چگونه نقاشی‌ها با کنش هنرمند در به‌کارگیری رنگ‌های شفاف و به امید یافتن روشی نوین برای رنگ‌گذاری بر بوم به‌وجود می‌آیند.