الهام دانیالی
جاده قدیم قم، بعد از بهشت زهرا، هر پانصد متر تابلوهای راهنمای مسیر «آسایشگاه خیریه معلولین و سالمندان کهریزک» جلب توجه می‌کند.

مسیر را باید همان‌طور که تابلوها نشان می‌دهند طی کنید. وارد بلوار حکیم‌زاده که شوید همه چیزعوض می‌شود. انگار از دنیایی به دنیای دیگر پا گذاشته باشید. قبل از رفتن تصور جور دیگر است. همه می‌گویند کهریزک نزدیک منطقه دفع زباله است، جای تمیزی نیست، بوی خوبی نمی‌آید. اینجا، اما با همه آنچه می‌گویند و فکر می‌کنید فرق دارد. دو طرف بلوار چمن کاری‌ها و گل‌ها و درختان هوای لطیف و معطری به وجود آورده که از قدم زدن در آن لذت می‌برید.


دو طرف بلوار حکیم زاده، در مساحتی حدود 400هزار متر مربع تمام ساختمان ها، بناها و زمین هایی که متعلق به خیریه کهریزک است قرار دارند. به گفته مدیر روابط عمومی، خیریه کهریزک به همت ایرانی‌های خیر و نیکوکار، در نقاط مختلف جهان حمایت می‌شود. محسن پزشکی یکی از شرایط پذیرش مددجویان در کهریزک را داشتن سن حداقل 18 سال عنوان می‌کند و می‌گوید: «درمورد سالمندان حتما باید کهولت عارض شده باشد.» شرایط لازم برای پذیرش مددجویان در کهریزک را هم گروهی متشکل از روانشناس، مددکار اجتماعی، پزشک و مشاور هیات مدیره ارزیابی می‌کنند. دو شرط معین دیگر برای پذیرش افراد در کهریزک، بی سرپرست و بی‌بضاعت بودن آن هاست. یعنی پس از بررسی‌ها نیازمندترین افراد در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و درمانی پذیرفته می‌شوند. البته بیمارانی که دچار اختلالات روانی و خود آزاری و دیگر آزاری باشند، حتی اگر واجد شرایط بالا باشند، در کهریزک پذیرفته نمی‌شوند.


عاشق نباشی، نمی‌توانی بمانی
می‌گویند همه کارکنان کهریزک هر روز با عشق سر کار حاضر می‌شوند. چه آنها که موظف هستند و زندگی شان از حقوقی که آنجا می‌گیرند می‌گذرد و چه خیرینی که به نیت ثواب در کهریزک خدمت می‌کنند. یکی از کارمندان می‌گوید: «اینجا در هر قسمت که باشی، اگر عاشق کارت نشوی، نمی‌توانی فقط به خاطر حقوق آخر ماه بمانی.» کهریزک حدود 850نفر پرسنل رسمی دارد که مرتبط با آسایشگاه مشغول به کار هستند و به جز روانشناسان، پزشکان عمومی و فیزیوتراپیست‌های موظف، پزشکان متخصص مانند دندانپزشک، چشم‌پزشک، روانپزشک و... به صورت خیریه به کهریزک کمک می‌کنند.
کهریزک، فضایی که برای مردم مقدس شده
«امروز کهریزک قصد دارد کیفیت خدماتش را ارتقاء دهد.» این را محسن پزشکی می‌گوید و خبر از راه افتادن آسایشگاه کهریزک در محمدشهر کرج، با 1500 تخت خواب می‌دهد. همچنین به درمانگاهی در سال 84 توسط خانواده «ارجمندی» در افسریه تهران ساخته شده اشاره می‌کند که روزانه به 1500 نفر نیازمند و بی‌بضاعت، خدمات درمانی ارائه می‌کند. البته مسوولان در کهریزک معتقدند این خیریه به طور کلی دارای روحانیت خاصی است و برای مردم هم قداست دارد. آنها می‌گویند آسایشگاه کهریزک پر از دل‌های شکسته است و به خاطر آنها است که کار این خیریه در این سال‌ها رونق گرفته است.
وقتی نگاهی به هدایا و نذورات مردم بیاندازید می‌بینید این اعتقاد دور از واقعیت هم نیست. مردم مطمئن از اینکه حاجت می‌گیرند نذر می‌کنند. مثل پدر و مادری که نذر می‌کنند اگر بچه دار شوند، هزینه ساخت ساختمان تازه ای را متقبل شود. از قضا یک دوقلو به دنیا می‌آید و ساختمان دو طبقه‌ای به عنوان آسایشگاه معلولین ام اس در کهریزک بنا می‌شود. یا پیرمرد روستایی که هنگام تقسیم ۵۰ راس گوسفند میان وراث، ۱۱ راس را به کهریزک هدیه می‌کند. در این میان موارد خاص و جالب هم هست. مثل خانم خیری که ملک شخصی اش را به کهریزک اهدا می‌کند و در عوض شرط می‌گذارد که روز اول هر ماه، از طرف کهریزک یک شاخه گل رز به خانه اش ببرند.
بانوان نیکوکار و حامی
یکی از گروه‌های قوی وابسته به آسایشگاه کهریزک، گروه بانوان نیکوکار است که فعالیتش را با ۲ نفر نیرو شروع کرد و امروز با بیش از ۳۰۰۰ بانوی داوطلب در داخل و خارج از ایران، همواره از آسایشگاه کهریزک حمایت می‌کند. موسس این گروه فعال، بانویی است که خودش روزهای سالمندی را می‌گذراند. اشرف قندهاری که همه او را به نام خانم «بهادرزاده» می‌شناسند، از سال ۵۲ همزمان با تاسیس آسایشگاه فعالیتش را آغاز کرد و امروز پس از گذشت چهل سال، هنوز تلاش می‌کند تا به همراه سایر اعضای گروه، فضایی گرم و پرمهر را فراهم کنند، که مددجویان خلاء دوری از خانواده را حس نکنند و همزمان بتوانند توان جسمی و روحی شان را افزایش دهند.


زندگی ۳۸ ساله در آسایشگاه
«کهریزک جایی برای زندگی است، نه نگهداری» این شعاری است که تا حد زیادی در آسایشگاه محقق شده است. وقتی معلولانی را مشغول ورزش می‌بینید، یا سالمندانی را مشغول مطالعه در کتابخانه. مددجویانی هم هستند که در کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی حضور فعال دارند.
آقای ستوده یکی از سالمندانی است بیشتر ساعات روز، می‌توان او را در کتابخانه پیدا کرد. او قبل از اینکه ساکن کهریزک شود، چون کسی را نداشته، همه اموالش را به کهریزک هدیه کرده. آقای ستوده که قبل از بازنشستگی دبیر فیزیک بوده، حالا در کلاس‌های دبیرستان آسایشگاه کهریزک هم به معلولین دوطلب فیزیک تدریس می‌کند و از نوع زندگی اش در کهریزک بسیار راضی است.
صغرا لاله اصل یکی از معلولینی است که همیشه روی صندلی چرخ دار است. لباسی امروزی به تن کرده و سر و وضع مرتبی دارد و کمی آرایش کرده. او که از دوران نوزادی در پرورشگاهی در شهر شیراز زندگی می‌کرد، از سال 75 به تهران آمده و در کهریزک سکونت دارد. او هر چند از زندگی در کهریزک راضی است، اما از اینکه نمی‌داند پدر و مادرش چه کسانی بوده‌اند همیشه ناراحت است. صغرا می‌گوید: «همیشه فکر می‌کنم پدر و مادرم چه کسانی هستند و امروز کجایند.» در شناسنامه صغرا که حالا 38 ساله است، نام پدر را ابراهیم نوشته‌اند و نام مادر را فاطمه، اما هیچ وقت تصوری از این دو اسم نداشته و دلش می‌خواهد یک روز آنها را پیدا کند.