چرا خودروی ارزان وارداتی نداریم؟ - ۲۶ مرداد ۹۱
خودروی ارزان، نه آنقدر ارزان مثل خودروی 2500 دلاری تاتاموتورز.
خودرویی که الاقل قشر متوسط جامعه قدرت خرید آن را داشته باشد، خودرویی که شاید موتور محرک خودروسازان داخلی باشد و در رقابتی نه چندان امیدوارکننده آنها را به جنب و جوش بیندازد.اما ظاهرا ورود این خودرو برای هیچ کس سودی ندارد جز مشتری داخلی. خودروی ارزان وارداتی. توقعی در مورد ظاهر آن نیست، همان طور که توقعی در مورد فاصله قیمتی‌اش نسبت به خودروهای لوکسی که وارد کشور می‌شود، هم نیست .
اینکه وارد کنندگان خودرو در کشور ما علاقه وافری به واردات خودروهای لوکس دارند محلی برای سوال نمی‌گذارد؛ چراکه بنا بر برخی گزارش‌ها هر واردکننده از محل ورود این خودروها سودی 40 تا 50 میلیونی می‌برد. اما خودروی ارزان آیا سودی برای واردکنندگان دارد؟
بسیاری از شرکت‌های فعال و مطرح خودروساز در دنیا به خواست مشتری، خودروهایی با قیمت و کیفیت های متفاوت به بازار عرضه می‌کنند. البته خودروسازانی همچون بی‌ام‌و هم هستند که تنها به تولید خودروی لوکس و گران‌قیمت می‌پردازند. بنابراین کم نیستند خودروهایی که با قیمت مناسب و به فراخور هر طبقه اجتماعی تولید و به بازار عرضه می شود. اما در ایران با فاکتور گرفتن از خودروسازان داخلی که در رنج‌های مشخص و محدودی خودرو تولید می‌کنند، شرکت‌‌های واردکننده خودرو تنها به واردات خودروهای لوکس علاقه دارند.
در مورد چرایی این علاقه نیز بسیاری از کارشناسان، معتقدند که سود اندک واردات خودروهای خارجی ارزان‌قیمت نه تنها انگیزه‌ای برای واردکنندگان ایجاد نمی‌کند، بلکه باعث شده که خودروهای مذکور هیچ جایگاهی در بازار ایران نیز نداشته باشند.
از سوی دیگر، بی انگیزگی واردکنندگان و عدم جایگاه مناسب خودروهای مذکور را باید در تعرفه واردات این کالا جست‌وجو کرد. در حال حاضر تعرفه واردات خودرو با احتساب عوارض جانبی ۱۱۰ درصد است. این به این معنا است که مثلا نانوی تاتاموتورز که هم اکنون در بازار‌های جهانی ۲هزار و ۵۰۰ دلار قیمت دارد با احتساب تعرفه مذکور با قیمت ۵ هزار دلار وارد کشور می‌شود. از سوی دیگر با دلار ۲ هزار تومانی و بدون سود واردکننده و تعرفه‌های جانبی ، این خودرو در ایران به طور خالص ۱۰ میلیون تومان قیمت خواهد داشت. این درحالی است که یکی از اهداف مدیران شرکت تاتاموتورز تولید خودرویی ارزان برای قشر فقیر کشور هند بوده و صادرات آن نیز به منظور استفاده قشر کم درآمد دیگر کشورها از خودروی مذکور صورت می‌گیرد.
نقل شده که شرکت تاتا موتورز، میراث جمشید خان است که حالا راتان پسر هرمز، نوه جمشید آن را اداره می‌کند. راتان روزی در خیابان قدم می‌زد که به ناگاه صحنه‌ای او را در هم فرو می‌برد، یک خانواده پر جمعیت فقیر هندی همه سوار بر موتورسیکلتی کهنه بودند.
راتان تصمیم می‌گیرد تا خودرویی بسازد که جایگزین موتورسیکلت برای خانواده‌های فقیر شود؛ خودرویی که تنها ۲۵۰۰ دلار قیمت داشته باشد.
وی هم اکنون توانسته به خواسته خود جامه عمل بپوشاند.
اما همان طور که گفتیم سود اندک ناشی از خودروهای وارداتی ارزان قیمت انگیزه‌ای برای واردکنندگان نمی‌گذارد؛ به طوری که به عنوان مثال خودروی تویوتا یاریس که یکی از ارزان‌ترین خودروهای وارداتی به ایران است، به دلیل سود پایینی که واردات آن دارد، به طور بسیار محدودی در سال وارد ایران می‌شود. در حالی که واردکنندگان یاریس بیشتر به واردات خودروهای گران‌قیمت‌تر تویوتا مانند پرادو و آریون تمایل دارند.
به عنوان مثال تویوتا آریون در بازار ایران با قیمت حدود 97 میلیون تومان فروخته می‌شود؛ در حالی که هزینه واردات هر دستگاه از این خودرو با احتساب تعرفه واردات و عوارض جانبی آن که 130 درصد می‌شود حداکثر 53 میلیون تومان تمام می‌شود. به این ترتیب سودی معادل بیش از 44 میلیون تومان از بابت واردات هر دستگاه آریون به جیب واردکننده آن می‌رود؛ در حالی که این رقم برای خودرویی مانند یاریس بسیار کمتر است.
بر همین اساس در مورد خودروهای هیوندای نیز چنین وضعیتی وجود داشته و واردکنندگان ترجیح می‌دهند خودروهای گران‌قیمت این خودروساز کره‌ای را وارد ایران کنند.
در این زمینه یکی از واردکنندگان در پاسخ به این سوال خبرنگار ما که از وی پرسید چرا نمایندگی ها ی موجود در ایران اقدام به واردات خودروهایی با قیمت مناسب نمی‌کنند، عنوان کرد که تولید و واردات خودروی ارزان در ایران به طلسمی شباهت پیدا کرده که شکستن آن نیازمند عزم جدی مسوولان است چرا که تا امروز هم تولید این خودروها در ایران با شکست مواجه شده و هم برای واردکنندگان ورود این خودروها سودی ندارد.
وی تاکید می کند که روزگاری دولتمردان ایرانی شعار تولید ارزان سر می دادند و وعده روزهایی را می دادند که هر خانواده ایرانی صاحب خودرو شود، این درحالی است که نه تنها پروژه های تولید خودروی ارزان همگی با شکست مواجه شدند، بلکه خودروهایی که هم که به اسم خودروی ارزان تولید شدند پس از گذشت یکی دوسال با افزایش قیمت مواجه شدند.
وی همچنین تصریح می کند که اگر دولت تسهیلاتی همچون تخفیفاتی در عوارض و حقوق گمرکی برای واردات خودروی ارزان در نظر بگیرد به طور حتم طلسم واردات این خودروها در ایران شکسته خواهد شد.