مهدی نوروزیان
دبیر گروه بازار پول
آدام اسمیت سال‌ها پیش از دست نامرئی در اقتصاد سخن به میان آورد که بر اساس آن در یک اقتصاد آزاد، فعالیت‌های اقتصادی بر اساس عرضه و تقاضا نظم می‌گیرد. برخی تصمیم‌گیران بارها با استناد به این نظریه به تحلیل بازار ارز پرداخته‌اند و معتقدند: قیمت ارز همان چیزی است که مردم در بازار آزاد می‌خرند. سیاست‌گذاران در تحلیل نوسان قیمتی نیز به محدودیت‌ها در طرف عرضه و میزان تقاضا اشاره می‌کنند و معتقدند اگر تقاضا برای واردات مدیریت شود، می‌توان نوسان بازار را مدیریت کرد؛ اما سوالی که امروز مطرح است به تغییرات تقاضا در بازار باز می‌گردد. چند روزی است که قیمت حواله ارزی از اسکناس کمتر است. این در حالی است که صرافان همواره نرخ حواله را بالاتر از اسکناس تعیین می‌کرده‌اند. دلیل آن هم مشخص بوده است: بخش عمده‌ای از تقاضای 90 میلیارد دلاری ارز در سال مربوط به تقاضا برای واردات رسمی و غیر رسمی است. چه اتفاقی افتاده که قیمت حواله برای این حجم تقاضا از قیمت اسکناس کمتر شده است؟ آیا تقاضا برای خرید نقدی افزایش یافته است؟ چنین گزاره‌ای با یک حساب سرانگشتی رد می‌شود. ادعای تزریق درهم ارزان از دبی نیز نمی‌تواند دلیل باشد؛ چون در مقاطع مختلف این سیاست آزموده شده و چندان کارساز نبوده است. شرایط بازار نشان می‌دهد با وجود کاهش تقاضای تجاری قیمت ارز افزایش داشته است. تنها دلیلی که کارشناسان برای آن مطرح می‌کنند اظهار نظر برخی مسوولان است که موجب فراخوان سرمایه گذاری به بازار می‌شود. این اظهار نظرها خواسته یا ناخواسته دستی مرئی می‌شود برای تزریق هیجان در بازار و افزایش قیمت ارز