اثر جیب خریدار بر قیمت مسکن - ۲۸ دی ۹۱
سامانه ثبت قدرت خرید مسکن در تهران نشان می‌دهد: توان مالی خریداران در دو سال اخیر تغییر نکرده است
خریداران مسکن در تهران اگر چه طی سال ۹۰ متحمل فشار قیمت‌ها شدند اما این گروه را بعد از مطالعه گزارشی که توسط سامانه «ثبت قدرت خرید مسکن» تهیه شده، شاید بتوان برنده معاملات ملکی معرفی کرد. نتایج بدست آمده از تحلیل‌های آماری سامانه «ثبت قدرت خرید مسکن» نشان می‌دهد: اگر ضعف ریالی خریداران مسکن نبود، در سال گذشته قیمت مسکن به جای رشد ۱۷ درصدی، تحت تاثیر اشتهای فروشنده‌ها، دست‌کم ۵۸ درصد افزایش پیدا می‌کرد و از ۷/۱ میلیون تومان (هر متر مربع) سال ۸۹ به ۷/۲ میلیون تومان می‌رسید.
این سامانه که مرحله ابتدایی معاملات مسکن -اعلام قیمت مدنظر خریدار و فروشنده به یکدیگر- را ردیابی می‌کند در گزارشی تحت عنوان «علت نوسان قیمت مسکن در تهران» اعلام کرده است: طی سال گذشته میانگین قیمتی که مالکان واحدهای مسکونی برای فروش املاک‌شان پیشنهاد کرده بودند 50 درصد بیشتر از قیمت مورد انتظار مشتری بوده است. به طوری که در طول سال90 متقاضیان خرید مسکن با بودجه‌ای حدود یک میلیون و 800هزار تومان به ازای هر مترمربع، وارد بازار شده‌اند، اما در مقابل این توان، مالکان آپارتمان‌های فروشی قیمت متری 7/2 میلیون تومان را به خریدار پیشنهاد کردند و در نهایت، طرفین بر سر قیمت متر مربعی 2 میلیون تومان به توافق رسیدند و معاملات سال 90 بازار مسکن را رقم زدند.
به این ترتیب همان‌طور که پیش‌تر سامانه دولتی رهگیری معاملات مسکن اعلام کرده بود: سال گذشته در تهران قیمت واقعی مسکن -یعنی آنچه در مبایعه‌نامه‌های ملکی نوشته شده- به طور متوسط متر مربعی ۲ میلیون تومان شد که نسبت به میانگین قیمت سال۸۹ که یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود، ۶/۱۷ درصد رشد داشته است.
این در حالی است که اگر خریداران از بودجه کافی برخوردار بودند و در مقابل فروشنده‌ها نرمش نشان می‌دادند، در سال90 سطح میانگین قیمت مسکن در تهران از مرز 5/2 میلیون تومان در مترمربع گذشته بود.
سامانه ثبت قدرت خرید مسکن در تهران که تحت عنوان ایران‌فایل فعالیت می‌کند از طریق فعالیت مجازی -اینترنتی- در بازار، لیست واحدهای فروشی همراه با قیمت پیشنهادی فروشنده‌ها را در سامانه منعکس می‌کند و این امکان را به خریداران می‌دهد که با اعلام بودجه ریالی‌شان به سامانه، مسیر جست‌وجو را کوتاه کنند طوری که از طریق این سامانه فقط آپارتمان‌هایی که با قدرت خرید هر متقاضی تناسب دارد به او پیشنهاد می‌شود.
عملکرد 12 ماه منتهی به پایان سال90 مربوط به کاربران این سامانه در حوزه خرید حاکی است: متقاضیان مسکن اغلب با بودجه‌ای بین یک میلیون و 500 هزار تا یک میلیون و 800 هزار تومان (برای خرید هر متر مربع) در نقاط مختلف تهران به دنبال واحد مسکونی هستند که این قدرت مالی نسبت به سال 89 تغییری نکرده است.
به این ترتیب مقایسه قدرت اسمی خرید مسکن در تهران با نرخ تورم حکایت از انقباضی شدن بودجه خریداران دارد. همچنین عدم افزایش توان خریداران مسکن در سال ۹۰ در حالی اتفاق افتاده که طی همین مدت قیمت واقعی فروش مسکن ۱۷ درصد افزایش را تجربه کرده است.
کارشناسان اقتصاد مسکن در این باره معتقدند: هر چند در حال حاضر خریداران به دلیل نبود وام بانکی خرید مسکن، مجبورند سال‌ها اقدام برای صاحب‌خانه شدن را به تاخیر بیندازند اما دور از دسترس بودن تسهیلات بانکی، در مقطع کنونی به نفع خریداران بوده و باعث مهار قیمت‌ها شده است.
اجاره‌نشین‌ها آماده پرداخت رهن
بر اساس این گزارش نتایج بررسی‌های سامانه «ثبت قدرت خرید مسکن» در حوزه اجاره‌نشینی نیز نشان می‌دهد: در سال90 چنانچه موجران حاضر می‌شدند واحدها را به صورت «رهن کامل» اجاره دهند، قیمت پیشنهادی آنها با توان رهنی مستاجران کاملا هماهنگ بود، اما چونکه عمده قراردادهای اجاره در قالب پرداخت اجاره‌بهای ماهانه تنظیم شده ناتوانی در پرداخت اجاره‌بها باعث شد بازار اجاره‌نشینی برای مستاجران وخیم ترسیم شود.
براساس این گزارش در نیمه اول سال گذشته قدرت مالی اجاره‌نشین‌ها در تهران به طور متوسط رقمی معادل ۳۰میلیون تومان رهن کامل بابت یک آپارتمان ۱۰۰ متری - رهن هر متر مربع ۳۰۰ هزار تومان- برآورد شده است.
همچنین قیمت پیشنهادی موجران نیز در این مدت 33 میلیون تومان رهن کامل بابت آپارتمان 100 متری بوده است که عملاً فاصله زیادی با توان پرداخت از طرف مستاجران نداشته است.اما آنچه باعث شد در نیمه اول پارسال بازار اجاره‌نشینی برای مستاجران تهرانی غیرقابل تحمل جلوه کند، تمایل موجران به دریافت اجاره‌بها بود به طوری که قدرت پرداخت رهنی مستاجران را عملا زیر سوال برد و آن را غیر قابل استفاده کرد.