یادداشتی برروش هم‌پیمایی ازدیدگاه زیست محیطی - ۲۸ دی ۹۱
نسرین شیخی
دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری دانشگاه هنر تهران (Nasrin. sheykhi@gmail. com)
چکیده
رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و قرارگرفتن بخش حمل ونقل در راس آلاینده‌های هوای کشور ایران نیاز به روش‌های کارآمد
در نظام مدیریت حمل‌ونقل را الزامی می‌کند، از جمله راهکارهای توصیه‌شده کنترل تقاضای سفر میباشد. تشویق و زمینه‌سازی برای هم‌پیمایی یا همسفری یکی از زیرمجموعههای این راهکار است. از مجموعه تاثیرات آن کاهش انتشار گازهای سمی خطرناک و آلاینده‌های سوختی در اتمسفر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و همچنین کم‌شدن آلودگی صوتی است.
دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری دانشگاه هنر تهران (Nasrin. sheykhi@gmail. com)
چکیده
رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و قرارگرفتن بخش حمل ونقل در راس آلاینده‌های هوای کشور ایران نیاز به روش‌های کارآمد
در نظام مدیریت حمل‌ونقل را الزامی می‌کند، از جمله راهکارهای توصیه‌شده کنترل تقاضای سفر میباشد. تشویق و زمینه‌سازی برای هم‌پیمایی یا همسفری یکی از زیرمجموعههای این راهکار است. از مجموعه تاثیرات آن کاهش انتشار گازهای سمی خطرناک و آلاینده‌های سوختی در اتمسفر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و همچنین کم‌شدن آلودگی صوتی است.
نسرین شیخی
دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری دانشگاه هنر تهران (Nasrin.sheykhi@gmail.com)
چکیده
رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و قرارگرفتن بخش حمل ونقل در راس آلاینده‌های هوای کشور ایران نیاز به روش‌های کارآمد
در نظام مدیریت حمل‌ونقل را الزامی می‌کند، از جمله راهکارهای توصیه‌شده کنترل تقاضای سفر میباشد. تشویق و زمینه‌سازی برای هم‌پیمایی یا همسفری یکی از زیرمجموعههای این راهکار است. از مجموعه تاثیرات آن کاهش انتشار گازهای سمی خطرناک و آلاینده‌های سوختی در اتمسفر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و همچنین کم‌شدن آلودگی صوتی است.
مقدمه
آلودگی هوا به یکی از ملموس‌ترین معضلات زیست محیطی در تهران و چندین شهر دیگر ایران تبدیل شده است. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی در ماده 62 دولت را مکلف میداند، در طول برنامه چهارم آلودگی هوای شهرهای تهران، اهواز، اراک مشهد، تبریز شیراز، کرج و اصفهان را در حد استاندارد مصوب شورای‌عالی محیط زیست کاهش دهد. این برنامه که در 8 محور تنظیم شده است در محور هشتم برپایش، آموزش و اطلاع‌رسانی تاکید شده است. ازآنجا که آلودگی هوا در این شهرها تهدیدی جدی علیه سلامتی شهروندان و محیط زیست محسوب می‌شود، نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی هرروز ضروریتر از گذشته می‌شود.
معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، در آبان‌ماه امسال اعلام کرد: امسال در تهران اصلا هوای پاک را تجربه نکرده‌ایم و از ابتدای سال تاکنون ۱۴۶ روز هوای سالم داشته‌ایم و ۱۷۵ روز هوای ناسالم. در این روزها نیز تهران و چند شهر دیگر ایران در وضعیت هشداردهنده و شاید اضطراری از لحاظ آلودگی هوا قرار گرفته، تا جایی که منجربه تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات شد. آمارها نشان می‌دهد که در روزهای تشدید آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی گاهی تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. بیشترین عامل مرتبط با تشدید بیماری‌های سیستم قلبی، عروقی و ریوی، افزایش آلاینده‌های دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و منواکسید کربن است و پس ازهمه این موارد، اینجا باید عنوان کرد که بخش حمل‌ونقل مهم‌ترین آلاینده در کشور، یا به عبارتی یکی از مهم‌ترین دلایل به وجود آورنده این مشکلات و بیماریها است.
از جانب دیگر یکی از بزرگترین مصرفکنندههای انرژی و همچنین عمده‌ترین مصرف‌کننده فرآوردههای نفتی در جهان محسوب می‌شود. در کشور ایران، مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل بعد از مصرف خانگی و تجاری، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. با توجه به رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و به تبع آن هدر رفتن منابع و آسیبهای زیست محیطی و نقش تعیین‌کننده بخش حمل و نقل به عنوان مهم‌ترین آلاینده کشور مدیریت کارآمد و به روز سیستم حمل‌ونقل امری حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است.
مدیریت سیستم حمل‌ونقل
اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ ﺑﻪ ﭼﻬﺎردﺳﺘﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ:
۱ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
2 ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
۳ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
4 ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮی اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وﯾﮋه از ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ۴ ﮔﺎﻧﻪ ﻓﻮق ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﯿﺴﺖ، اما برای جلوگیری از پراکندگی و به‌حاشیه رفتن مطلب، به دسته اول یعنی به روش‌های کاهش تقاضا پرداخته می‌شود. این روش شامل آن دسته از اقداماتی می‌شود که می‌تواند بدون تغییر در سطح عرضه حمل‌ونقل، منجر به کاهش تقاضا برای سفر شود. اقدامات متفاوتی در این دسته جای میگیرند یکی از آنها که می‌تواند تاثیر کاهش تقاضا را درنظر بگیرد هم‌پیمایی یا همسفری است.
هم‌پیمایی؛ علیه خودروی تک‌سرنشین
چند سالی است که در برخی کشورها از جمله آمریکا، کانادا، استرالیا و برخی کشورهای اروپایی هم‌پیمایی صورت میگیرد و آمارهای موجود بیانگر تاثیرات مثبت آن در کشورهای فوق است. اگرچه ممکن است هم‌پیمایی نیز مانند هر راهکار دیگر نکات منفی و مسائلی به همراه داشته باشد، ولی چیزی که قطعا می‌توان درمورد آن نظر داد اتومبیل کمتر در خیابان‌ها به معنای آلودگی کمتر است.
کشورهای مختلف بر طبق شرایط جغرافیایی، امکانات، نوع مدیریت سیستم حمل‌ونقل و عوامل دیگر، فرهنگ سفر متفاوتی دارند. از حمل‌ونقل عمومی گرفته تا نیمه‌عمومی و رفت‌وآمد با دوچرخه تا حرکت پیاده انواع متفاوت سفر صورت میگیرد. هرکدام از این موارد خود مشتمل بر زیرمجموعه‌هایی میباشد که در این یادداشت کوتاه نه مجال و نه ضرورت بیان آن وجود دارد، لذا تنها به یک نوع سفر و آن هم سفر با اتومبیل متمرکز میشویم.
هر روز در جهان میلیون‌ها نفر با اتومبیل شخصی تک‌سرنشین سفرهای درون شهری و برون‌شهری دارند. در تهران طبق آمار سال ۱۳۸۹ شهرداری تهران، سالانه ۵۴۰ میلیون سفر درون‌شهری صورت میگیرد که ۴۱ درصد آن با وسیله نقلیه شخصی صورت گرفته است. چاره‌جویی‌های متفاوتی برای تعدیل مشکلات ناشی از حضور این تعداد اتومبیل در خیابان‌ها می‌تواند صورت گیرد راهکارهای کاهش تقاضا برای سفر از جمله آنهاست. همان‌طور که در بالا ذکرشد، روش هم‌پیمایی جزء اقداماتی است که کاهش تقاضا را مد نظر قرار می‌دهد. هم‌پیمایی (carpooling) که حتی می‌تواند به عنوان مکملی برای حمل و نقل عمومی باشد، به معنای حضور اتومبیل‌های کمتر در خیابان‌ها و درنتیجه تولید گازهای گلخانهای کمتر است. هم‌پیمایی باعث می‌شود هیدروکربن، اکسیدنیترژن، مونوکسید کربن و دی اکسیدکربن کمتری ایجاد و وارد محیط زیست شود.
اثرات گازهای سمی تولیدی اتومبیل‌ها
طبق آمار وزارت صنایع، در ۷ سال اخیر به اندازه تمام سال‌های قبل از آن اتومبیل تولید شده است. اثرات ناشی از تردد این تعداد انبوه اتومبیل در خیابان‌ها خروج حجم زیادی از گازهای سمی بسیار مضر است. از ترکیب دی‌اکسیدنیتروژن و هیدروکربن، اوزون تشکیل می‌شود که به شدت باعث سوزش گلو، چشم و مشکلات تنفسی می‌شود. منواکسیدکربن باعث ایجاد سردرد، بیحالی و خواب‌آلودگی می‌شود. در موارد حاد آن نیز منجر به مرگ می‌شود. دی اکسیدکربن یکی از عمده‌ترین ایجادکننده‌های گرمایش جهانی است. گرمایش جهانی در سال‌های اخیر نگرانی‌های زیادی را برای دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی مربوط به محیط زیست و کارشناسان بهداشت و توسعه ایجاد کرده است. فاجعهای که می‌تواند طوفان‌ها و سیل‌هایی را موجب شود اثرات مخرب عظیمی به‌بارآورد. پس با درنظر گرفتن هر کدام از تاثیرات مخربی که ورود این مواد سمی خطرناک به محیط زیست طبیعی وارد می‌کند، ضرورت به‌کارگیری روشی که بتواند به انتشار کمتر آنها در محیط کمک کند آشکارتر می‌شود.
در اینجا شاید لازم باشد مثال کوتاهی برای روشن شدن میزان کاهش انتشار گازهای سمی ناشی از به‌کارگیری روش هم‌پیمایی بیاوریم. در نظر بگیرید که 125 نفر کارمند روزانه با اتومبیل شخصی خود مسافت 30 کیلومتری محل کارشان را طی می‌کنند. اگر این کارمندان تصمیم بگیرند درطول 2 هفته هر 2 نفر با یک اتومبیل به محل کار خود بروند در حدود 36 کیلوگرم گاز هیدوکربن، 20 کیلوگرم اکسید نیتروژن 300 کیلوگرم مونواکسید کربن، 5000 کیلوگرم دی اکسید کربن کمتری در محیط انتشار می‌دهند. علاوه بر آن 550 گالون بنزین نیز در طول این 2 هفته کمتر مصرف می‌شود. حال در نظر بگیرید اگر این کار در تمام مدت سال و در نقاط مختلف توسط افراد مختلف انجام شود میزان انتشار گازهای سمی و مضر و مصرف بنزین و همچنین آلاینده‌های سوختی ناشی از آن تا چه حد کاهش می‌یابد؟
اکنون نوع دیگر آلودگی، یعنی آلودگی صوتی را درنظر می‌گیریم، یک عامل خستگی که ظرفیت کار انسان را چه در مشاغل فکری و چه در شغل‌های بدنی و ساده کاهش می‌دهد. آلودگی که بر وضع روانی و روحی شخص اثر کرده، باعث اشکال در تطابق انسان با محیط کار و حتی اجتماع و خانواده می‌شود. با جا افتادن فرهنگ هم‌پیمایی و رواج آن، به تدریج اتومبیل‌های کمتری در خیابان‌ها حضور خواهند یافت که در نتیجه ازدحام و شلوغی کمتری به وجود خواهد آمد. به‌عبارتی، آلودگی صوتی که امروزه همه ما علی‌الخصوص در شهرهای بزرگ هنگام حضور در خیابان‌ها تجربه می‌کنیم، آشفتگی‌ها و هیجاناتی که با بوق‌های ممتد و ازدحام سرسام‌آور اتومبیل‌ها ایجاد می‌شود کمتر خواهد بود.
اگرچه اجرای فرهنگ هم‌پیمایی نیاز به زمینه‌سازی از طریق آموزش و تشویق افراد به انجام آن دارد، ولی با درنظر گرفتن مزایای آن و نیازی که وجود دارد، می‌توان گفت هزینهای است که در صورت پرداخت و مسیری که در صورت طی شدن، می‌توان امیدوار بود در درازمدت به نتایج مثبتی برسد.
دانش‌آموخته برنامه‌ریزی شهری دانشگاه هنر تهران (Nasrin.sheykhi@gmail.com)
چکیده
رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و قرارگرفتن بخش حمل ونقل در راس آلاینده‌های هوای کشور ایران نیاز به روش‌های کارآمد
در نظام مدیریت حمل‌ونقل را الزامی می‌کند، از جمله راهکارهای توصیه‌شده کنترل تقاضای سفر میباشد. تشویق و زمینه‌سازی برای هم‌پیمایی یا همسفری یکی از زیرمجموعههای این راهکار است. از مجموعه تاثیرات آن کاهش انتشار گازهای سمی خطرناک و آلاینده‌های سوختی در اتمسفر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و همچنین کم‌شدن آلودگی صوتی است.
مقدمه
آلودگی هوا به یکی از ملموس‌ترین معضلات زیست محیطی در تهران و چندین شهر دیگر ایران تبدیل شده است. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی در ماده 62 دولت را مکلف میداند، در طول برنامه چهارم آلودگی هوای شهرهای تهران، اهواز، اراک مشهد، تبریز شیراز، کرج و اصفهان را در حد استاندارد مصوب شورای‌عالی محیط زیست کاهش دهد. این برنامه که در 8 محور تنظیم شده است در محور هشتم برپایش، آموزش و اطلاع‌رسانی تاکید شده است. ازآنجا که آلودگی هوا در این شهرها تهدیدی جدی علیه سلامتی شهروندان و محیط زیست محسوب می‌شود، نیاز به آموزش و اطلاع‌رسانی هرروز ضروریتر از گذشته می‌شود.
معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، در آبان‌ماه امسال اعلام کرد: امسال در تهران اصلا هوای پاک را تجربه نکرده‌ایم و از ابتدای سال تاکنون ۱۴۶ روز هوای سالم داشته‌ایم و ۱۷۵ روز هوای ناسالم. در این روزها نیز تهران و چند شهر دیگر ایران در وضعیت هشداردهنده و شاید اضطراری از لحاظ آلودگی هوا قرار گرفته، تا جایی که منجربه تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات شد. آمارها نشان می‌دهد که در روزهای تشدید آلودگی هوای تهران، شمار بیماران تنفسی گاهی تا ۶۰ درصد افزایش می‌یابد. بیشترین عامل مرتبط با تشدید بیماری‌های سیستم قلبی، عروقی و ریوی، افزایش آلاینده‌های دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و منواکسید کربن است و پس ازهمه این موارد، اینجا باید عنوان کرد که بخش حمل‌ونقل مهم‌ترین آلاینده در کشور، یا به عبارتی یکی از مهم‌ترین دلایل به وجود آورنده این مشکلات و بیماریها است.
از جانب دیگر یکی از بزرگترین مصرفکنندههای انرژی و همچنین عمده‌ترین مصرف‌کننده فرآوردههای نفتی در جهان محسوب می‌شود. در کشور ایران، مصرف انرژی در بخش حمل‌ونقل بعد از مصرف خانگی و تجاری، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است. با توجه به رشد چشمگیر سرانه مصرف انرژی و به تبع آن هدر رفتن منابع و آسیبهای زیست محیطی و نقش تعیین‌کننده بخش حمل و نقل به عنوان مهم‌ترین آلاینده کشور مدیریت کارآمد و به روز سیستم حمل‌ونقل امری حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است.
مدیریت سیستم حمل‌ونقل
اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ ﺑﻪ ﭼﻬﺎردﺳﺘﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ:
۱ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
2 ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
۳ ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
4 ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣوﺛﺮی ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﻋﺮﺿﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮی اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﯾﮑﯽ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وﯾﮋه از ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ۴ ﮔﺎﻧﻪ ﻓﻮق ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﯿﺴﺖ، اما برای جلوگیری از پراکندگی و به‌حاشیه رفتن مطلب، به دسته اول یعنی به روش‌های کاهش تقاضا پرداخته می‌شود. این روش شامل آن دسته از اقداماتی می‌شود که می‌تواند بدون تغییر در سطح عرضه حمل‌ونقل، منجر به کاهش تقاضا برای سفر شود. اقدامات متفاوتی در این دسته جای میگیرند یکی از آنها که می‌تواند تاثیر کاهش تقاضا را درنظر بگیرد هم‌پیمایی یا همسفری است.
هم‌پیمایی؛ علیه خودروی تک‌سرنشین
چند سالی است که در برخی کشورها از جمله آمریکا، کانادا، استرالیا و برخی کشورهای اروپایی هم‌پیمایی صورت میگیرد و آمارهای موجود بیانگر تاثیرات مثبت آن در کشورهای فوق است. اگرچه ممکن است هم‌پیمایی نیز مانند هر راهکار دیگر نکات منفی و مسائلی به همراه داشته باشد، ولی چیزی که قطعا می‌توان درمورد آن نظر داد اتومبیل کمتر در خیابان‌ها به معنای آلودگی کمتر است.
کشورهای مختلف بر طبق شرایط جغرافیایی، امکانات، نوع مدیریت سیستم حمل‌ونقل و عوامل دیگر، فرهنگ سفر متفاوتی دارند. از حمل‌ونقل عمومی گرفته تا نیمه‌عمومی و رفت‌وآمد با دوچرخه تا حرکت پیاده انواع متفاوت سفر صورت میگیرد. هرکدام از این موارد خود مشتمل بر زیرمجموعه‌هایی میباشد که در این یادداشت کوتاه نه مجال و نه ضرورت بیان آن وجود دارد، لذا تنها به یک نوع سفر و آن هم سفر با اتومبیل متمرکز میشویم.
هر روز در جهان میلیون‌ها نفر با اتومبیل شخصی تک‌سرنشین سفرهای درون شهری و برون‌شهری دارند. در تهران طبق آمار سال ۱۳۸۹ شهرداری تهران، سالانه ۵۴۰ میلیون سفر درون‌شهری صورت میگیرد که ۴۱ درصد آن با وسیله نقلیه شخصی صورت گرفته است. چاره‌جویی‌های متفاوتی برای تعدیل مشکلات ناشی از حضور این تعداد اتومبیل در خیابان‌ها می‌تواند صورت گیرد راهکارهای کاهش تقاضا برای سفر از جمله آنهاست. همان‌طور که در بالا ذکرشد، روش هم‌پیمایی جزء اقداماتی است که کاهش تقاضا را مد نظر قرار می‌دهد. هم‌پیمایی (carpooling) که حتی می‌تواند به عنوان مکملی برای حمل و نقل عمومی باشد، به معنای حضور اتومبیل‌های کمتر در خیابان‌ها و درنتیجه تولید گازهای گلخانهای کمتر است. هم‌پیمایی باعث می‌شود هیدروکربن، اکسیدنیترژن، مونوکسید کربن و دی اکسیدکربن کمتری ایجاد و وارد محیط زیست شود.
اثرات گازهای سمی تولیدی اتومبیل‌ها
طبق آمار وزارت صنایع، در ۷ سال اخیر به اندازه تمام سال‌های قبل از آن اتومبیل تولید شده است. اثرات ناشی از تردد این تعداد انبوه اتومبیل در خیابان‌ها خروج حجم زیادی از گازهای سمی بسیار مضر است. از ترکیب دی‌اکسیدنیتروژن و هیدروکربن، اوزون تشکیل می‌شود که به شدت باعث سوزش گلو، چشم و مشکلات تنفسی می‌شود. منواکسیدکربن باعث ایجاد سردرد، بیحالی و خواب‌آلودگی می‌شود. در موارد حاد آن نیز منجر به مرگ می‌شود. دی اکسیدکربن یکی از عمده‌ترین ایجادکننده‌های گرمایش جهانی است. گرمایش جهانی در سال‌های اخیر نگرانی‌های زیادی را برای دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی مربوط به محیط زیست و کارشناسان بهداشت و توسعه ایجاد کرده است. فاجعهای که می‌تواند طوفان‌ها و سیل‌هایی را موجب شود اثرات مخرب عظیمی به‌بارآورد. پس با درنظر گرفتن هر کدام از تاثیرات مخربی که ورود این مواد سمی خطرناک به محیط زیست طبیعی وارد می‌کند، ضرورت به‌کارگیری روشی که بتواند به انتشار کمتر آنها در محیط کمک کند آشکارتر می‌شود.
در اینجا شاید لازم باشد مثال کوتاهی برای روشن شدن میزان کاهش انتشار گازهای سمی ناشی از به‌کارگیری روش هم‌پیمایی بیاوریم. در نظر بگیرید که 125 نفر کارمند روزانه با اتومبیل شخصی خود مسافت 30 کیلومتری محل کارشان را طی می‌کنند. اگر این کارمندان تصمیم بگیرند درطول 2 هفته هر 2 نفر با یک اتومبیل به محل کار خود بروند در حدود 36 کیلوگرم گاز هیدوکربن، 20 کیلوگرم اکسید نیتروژن 300 کیلوگرم مونواکسید کربن، 5000 کیلوگرم دی اکسید کربن کمتری در محیط انتشار می‌دهند. علاوه بر آن 550 گالون بنزین نیز در طول این 2 هفته کمتر مصرف می‌شود. حال در نظر بگیرید اگر این کار در تمام مدت سال و در نقاط مختلف توسط افراد مختلف انجام شود میزان انتشار گازهای سمی و مضر و مصرف بنزین و همچنین آلاینده‌های سوختی ناشی از آن تا چه حد کاهش می‌یابد؟
اکنون نوع دیگر آلودگی، یعنی آلودگی صوتی را درنظر می‌گیریم، یک عامل خستگی که ظرفیت کار انسان را چه در مشاغل فکری و چه در شغل‌های بدنی و ساده کاهش می‌دهد. آلودگی که بر وضع روانی و روحی شخص اثر کرده، باعث اشکال در تطابق انسان با محیط کار و حتی اجتماع و خانواده می‌شود. با جا افتادن فرهنگ هم‌پیمایی و رواج آن، به تدریج اتومبیل‌های کمتری در خیابان‌ها حضور خواهند یافت که در نتیجه ازدحام و شلوغی کمتری به وجود خواهد آمد. به‌عبارتی، آلودگی صوتی که امروزه همه ما علی‌الخصوص در شهرهای بزرگ هنگام حضور در خیابان‌ها تجربه می‌کنیم، آشفتگی‌ها و هیجاناتی که با بوق‌های ممتد و ازدحام سرسام‌آور اتومبیل‌ها ایجاد می‌شود کمتر خواهد بود.
اگرچه اجرای فرهنگ هم‌پیمایی نیاز به زمینه‌سازی از طریق آموزش و تشویق افراد به انجام آن دارد، ولی با درنظر گرفتن مزایای آن و نیازی که وجود دارد، می‌توان گفت هزینهای است که در صورت پرداخت و مسیری که در صورت طی شدن، می‌توان امیدوار بود در درازمدت به نتایج مثبتی برسد.
ارسال نظر