عسلویه؛ قلب تپنده گردشگری صنعتی در ایران - ۱۸ آبان ۹۱
فواد شمس
Foad.shams@gmail.com
از گردشگری امروزه به عنوان یکی از صنایع سودآور یاد می‌شود. این شیوه از کسب درآمد چنان در همه حوزه‌ها وارد شده که صنعت را نیز به شاخه ای از خود تبدیل کرده و نام گردشگری صنعتی را بر آن نهاده است. گردشگران صنعتی معمولا کارشناسان، گروه‌های علمی و دانشجویان صنعتی، مهندسان ارشد، طراحان و برنامه‌نویسان و علاقه‌مندان به صنعت هستند. به این ترتیب علاوه بر اینکه خود گردشگری صنعتی سودآور و تولیدکننده ثروت است، گروه‌های ویژه گردشگری صنعتی نیز موجب جذب و سرمایه‌گذاری در مناطق مختلف می‌شوند. از همین رو است که به نظر می‌رسد باید یک رویکرد جامع جهت توسعه منطقه و برنامه‌ریزی استراتژیک مبتنی بر گردشگری صنعتی داشت، چرا که این نمونه از گردشگری باعث آشنایی با تحول عظیم به‌وجود آمده در منطقه، تعامل بیشتر کارشناسان و صنعتگران با مجموعه صنعتی منطقه خواهد شد و در نهایت موجب جذب سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی، گردشگری و... می‌شود.
کشور ایران با توجه به پیشرفت چند دهه اخیرش در امور صنعتی موقعیت خاص و ویژه‌ای برای گسترش پدیده گردشگری صنعتی دارد که اگر اندکی توجه بیشتر و برنامه‌ریزی مدون‌تری در این زمینه صورت بگیرد می‌تواند در این عرصه همچون دیگر عرصه‌های مختلف گردشگری حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد.
گردشگری در دنیای امروز چنان پیشرفت کرده که از هر 12 شغل در جهان یکی مربوط به این صنعت است. گردشگری همچنین هشت درصد اشتغال جهان را به خود اختصاص داده است، اما چرا این صنعت در ایران با این همه استعداد و توان بالقوه هنوز چندان رونق نگرفته است. بسیاری خلا یک برنامه مدون و جامع در چارچوب استانداردهای بین‌المللی را عامل این امر می‌دانند، این یک واقعیت است که ما برنامه‌ای برای توسعه گردشگری بین‌المللی نداریم. گردشگری صنعتی هم به عنوان یکی از شاخه‌های این صنعت هنوز چندان در ایران مورد استقبال قرار نگرفته است، این در حالی است که بازدید از تاسیسات صنعت نفت و گاز و مناطقی که اکتشافات و تولید این صنعت در آن جریان دارد، می‌تواند به عنوان مناطقی دیدنی و جذاب برای گردشگران تبدیل شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت تکیه اصلی گردشگری صنعتی در ایران روی این صنعت است و البته قلب تپنده آن یعنی منطقه عسلویه.
شهرک‌های بزرگ فولادی، هوای شرجی و بوی تند گاز فعالی پر شتاب کارگران و مهندسان، تاسیسات عظیم که هر ناظری را به خود خیره می‌سازد در کنار طبیعت بکر، زیبای بیابان، کوهستان، ساحل دریا و خلیج فارس همه و همه دست به دست هم داده است که عسلویه، که به جرات می‌توان آن را پایتخت انرژی و گاز ایران نامید. به یکی از پتانسیل‌های قوی برای گردشگری صنعتی تبدیل کند. به نظر می‌رسد اگر اندکی برنامه ریزی شود از دل محیط خشن و بی روح صنعت پتروشیمی و استخراج گاز در عسلویه و تاسیسات عظیم آن می‌توان یک منطقه زیبا و فرح بخش برای گردشگران صنعتی ایجاد کرد. بندر عسلویه، مهمترین پایگاه اقتصادی ایران و بزرگترین منطقه تولید انرژی جهان در جنوبی‌ترین نقطه ایران است که در دوازده سال اخیر پیشرفت شگرفی کرده است. عسلویه، در ۲۷۶ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۵۷۰ کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد و نزدیک‌ترین نقطه خشکی حاشیه شمالی خلیج‌فارس به میدان گاز پارس جنوبی است. این منطقه از شمال به سلسله جبال زاگرس، از جنوب به خلیج‌فارس، از غرب به روستای «شیرینو» و از شرق به روستای «چاه مبارک» محدود شده است. همین موقعیت بی‌نظیر طبیعی و جغرافیایی فرصت مغتنمی داده است که این منطقه تبدیل به یک منطقه ویژه گردشگری هم بشود. در کنار همه این‌ها منطقه ویژه اقتصادی پارس، دارای امکانات مناسب رفاهی، درمانی، اداری، ورزشی، اقامتی و مهمان پذیر است. احداث سایت ورزشی با تجهیزات کامل و سالن‌های ورزشی، ایجاد فضای سبز و بنای نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز، همه و همه دست به دست هم داده است که این منطقه پتانسیل پذیرش مهمانان و گردشگران زیادی را داشته باشد. میدان گازی پارس جنوبی که از پدیده‌های صنعتی و بی‌نظیر دنیا و بزرگترین منبع گازی مستقل جهان به شمار می‌رود، خودش یکی از بزرگترین و مهمترین جاذبه‌های گردشگری این منطقه است. در کنار این همه در این ناحیه قابلیت‌های زیست محیطی و جاذبه‌های گردشگری نیز وجود دارد از جمله «خلیج نای بند» از مناطق منحصر به فرد زیست و تکثیر آبزیان است که برای علاقه‌مندان به ماهیگیری و ورزش‌های آبی، می‌تواند جذاب و دیدنی باشد. جنگل‌های حرا نیز از جاذبه‌های معروف جنوب ایران بوده و در نوع خود قابل توجه است. اراضی پایین دست رودخانه گاوبندی در جنوب شرقی منطقه ویژه، از سوی سازمان حفاظت محیط زیست ایران به عنوان اراضی حفاظت شده اعلام شده است. قابلیت‌های صنعتی و گردشگری عسلویه، دست به دست هم دادند تا شرایط گسترش گردشگری صنعتی در این منطقه به وجود بیاید. در اینجا البته لازم است بیش از گذشته به این منطقه توجه شود.
باید برای حفظ محیط‌زیست این منطقه برنامه‌های مدونی ریخته شود، زیباسازی ساحل عسلویه دستور کار قرار بگیرد و در این بین شرکت‌های عظیم نفت و گاز مستقر در عسلویه باید با همراهی مسوولان شهر کمک کنند تا این منطقه علاوه بر اینکه قطب صنعت نفت و گاز کشور باشد، به قلب تپنده گردشگری صنعتی تبدیل گردد.