سیستان، سرزمین آب و تاریخ - ۵ بهمن ۹۱
سارا فدایی
وصف جنوب را بسیار شنیده بودم، دونده امیر نادری هر روز پیش از شروع فیلم سینمایی هنر هفتم ما را به جنوب می‌برد، ناخدا خورشید، عروس آتش، داستان‌های منیرو روانی‌پورهمه لایه‌هایی از جنوب را برای ما باز می‌کرد، اما داشتن تجربه‌ای نزدیک از جنوب و دیار آن سال‌ها وقت برد، همیشه بهانه دور بودن جنوب بود و اینکه دسترسی به آن دشوار است. اما همان اولین سفر با وجود دوری راه کافی بود تا ما را باز به دریای گرم و زلال جنوب بکشاند. آنچه می‌خوانید یک معرفی است از جاذبه‌های دیدنی شهرهای زاهدان و زابل در استان سیستان و بلوچستان، استانی که به واسطه کمبود امکانات و دوری از پایتخت نزد گردشگران بسیار مغفول مانده است.
وصف جنوب را بسیار شنیده بودم، دونده امیر نادری هر روز پیش از شروع فیلم سینمایی هنر هفتم ما را به جنوب می‌برد، ناخدا خورشید، عروس آتش، داستان‌های منیرو روانی‌پورهمه لایه‌هایی از جنوب را برای ما باز می‌کرد، اما داشتن تجربه‌ای نزدیک از جنوب و دیار آن سال‌ها وقت برد، همیشه بهانه دور بودن جنوب بود و اینکه دسترسی به آن دشوار است. اما همان اولین سفر با وجود دوری راه کافی بود تا ما را باز به دریای گرم و زلال جنوب بکشاند. آنچه می‌خوانید یک معرفی است از جاذبه‌های دیدنی شهرهای زاهدان و زابل در استان سیستان و بلوچستان، استانی که به واسطه کمبود امکانات و دوری از پایتخت نزد گردشگران بسیار مغفول مانده است.
سارا فدایی
وصف جنوب را بسیار شنیده بودم، دونده امیر نادری هر روز پیش از شروع فیلم سینمایی هنر هفتم ما را به جنوب می‌برد، ناخدا خورشید، عروس آتش، داستان‌های منیرو روانی‌پورهمه لایه‌هایی از جنوب را برای ما باز می‌کرد، اما داشتن تجربه‌ای نزدیک از جنوب و دیار آن سال‌ها وقت برد، همیشه بهانه دور بودن جنوب بود و اینکه دسترسی به آن دشوار است. اما همان اولین سفر با وجود دوری راه کافی بود تا ما را باز به دریای گرم و زلال جنوب بکشاند. آنچه می‌خوانید یک معرفی است از جاذبه‌های دیدنی شهرهای زاهدان و زابل در استان سیستان و بلوچستان، استانی که به واسطه کمبود امکانات و دوری از پایتخت نزد گردشگران بسیار مغفول مانده است.
شهر سوخته
شهر سوخته را قدیمی‌ترین شهر جهان می‌دانند، شهری که ۵۰۰۰ سال قدمت دارد و نشانه‌ای از تمدن خلاق پیشینیان ما است، نمی‌شود به ایران علاقه داشت و همواره از گذشته پرشکوه گفت و شهر سوخته را به بهانه دوری راه ندید. این شهر در ۵۶ کیلومتری زابل و در جاده زابل و زاهدان قرار گرفته است. اما دلیل نامگذاری این شهر به نام شهر سوخته چیست؟ باستان‌شناسان به واسطه رخ دادن دو آتش‌سوزی که بین سال‌های ۲۷۵۰ تا ۳۲۰۰ پیش از میلاد در این شهر روی داده، آن را شهر سوخته نامیده‌اند.
این شهر همچنین نمادی است از توانمندی زنان، این شهر جزو معدود شهرهای روزگار باستان است که زنان در آن امور مالی خانواده را عهده‌دار بوده‌اند. شهر سوخته به واسطه سیستم فاضلاب پیشرفته، نخستین نمونه‌های انیمیشن بر ظروف، وجود پارچه‌های مختلف، سفالینه‌ها و... نیز اهمیت دارد. اگر سفر به سیستان را در برنامه خود دارید، حتما زمانی را برای بازدید از این شهر اختصاص دهید.
کوه خواجه
کوه خواجه و دریاچه هامون در سه مذهب اسلام، مسیحیت و زرتشت از اهمیت بسزایی برخوردار است. گفته‌اند نطفه زرتشت در هامون است و آخرین رهاننده یا سوشیانت از آنجا ظهور خواهد کرد. کوه خواجه در زابل قرار گرفته است و در زمان پرآبی دریاچه، همانند جزیره‌ای از آن پیداست، افسانه‌های فراوانی که پیرامون کوه خواجه را فراگرفته، به آن موقعیت رازآلودی داده است، می‌گویند رستم فرمانروای دیوسان را که در این قلعه بوده به قتل رسانده است. خواجه نامی است که از خواجه مهدی، یکی از دوستداران خاندان علوی به آن داده‌اند. اما از آن به نام کوه موعود، کوه باطنی و کوه نور نیز یاد می‌کنند. آتشکده واقع در این کوه با آتشکده تخت سلیمان قابل مقایسه است.
چاه نیمه
چاه نیمه، چاله‌های بزرگی هستند که شکل دریاچه مصنوعی را به خود گرفته‌اند، این چاله‌های طبیعی که از آب هیرمند تغذیه می‌شوند در 50 کیلومتری شهر زابل و در نزدیکی شهرستان زهک قرار گرفته‌اند. گنجایش چاه نیمه‌ها 700 میلیون مترمکعب است. در حاشیه چاه نیمه پارک جنگلی و باغ وحش تاسیس شده و آن را به یکی از تفرجگاه‌های منطقه تبدیل کرده است.
دریاچه هامون
سیستان را به خشکی می‌شناسند، اما علاوه بر چسبیدگی این استان از جنوب به دریای عمان، در بخش شمالی نیز دریاچه هامون به عنوان سومین دریاچه بزرگ ایران آن را به استانی با منابع آبی سرشار تبدیل کرده است، هرچند که از دو دریاچه بزرگتر از آن، خزر به آلودگی نامدار گشته و ارومیه نیز آخرین نفس‌های خود را می‌کشد. هامون نیز این سال‌ها حال و روز خوشی ندارد، از این روست که شاید بازدید از آن برای کسانی که به محیط زیست علاقه‌مندند، چون امری واجب گشته است. اگر گذارتان به این استان افتاد به سمت زابل بروید، در این شهر می‌توانید بازدیدی از این دریاچه آب شیرین داشته باشید.
قلعه سه کوهه
قلعه سه کوهه در 30 کیلومتری جنوب غربی زابل قرار گرفته و از سه قسمت شمالی، جنوبی و میدانی تشکیل شده است. در ارگ شمالی حاکم و در ارگ میدانی محافظان و ملازمان او زندگی می‌کرده‌اند. این ارگ را عده‌ای متعلق به دوره قاجار و برخی آن را متعلق به دوره افشاریه دانسته‌اند، آنچه مسلم است این است که بازدید از این ارگ خشتی برای آنها که به معماری علاقه‌مندند، تجربه‌ای فراموش نشدنی خواهد بود.
حوض در و آسبادهایش
بادهای 120 روزه سیستان موجب شده، این منطقه را به عنوان خاستگاه آسیاب‌های بادی در جهان به حساب بیاورند. یکی از مناطقی که این آسیاب‌ها در آن قرار دارد حوض دار است که به واسطه وفور آب این نام را به خود گرفته است، با مرور زمان حوض دار تبدیل به حوض در و آسیاب‌های بادی به آسبادها تغییر نام یافته‌اند. حوض دار به شهر سوخته نزدیک است و در 55 کیلومتری جاده زابل به زاهدان قرار گرفته است. در اینجا شما می‌توانید آسیاب‌های بادی را در تعداد زیاد و نزدیک به هم مشاهده کنید. در حوض دار مجموعه‌ای قلعه‌های باستانی قرار گرفته که از جمله آنها می‌توان به قلعه رستم و قلعه مچی اشاره کرد.
دهانه غلامان
اگر از دیدن اینهمه مکان‌های باستانی به شوق نیامده‌اید، گزینه دیگری نیز در زابل هست که قطعا شما را شگفت‌زده خواهد کرد و آن دهانه غلامان است، بنایی متعلق به دوره هخامنشی که برخلاف دیگر آثار به‌جامانده از آن سلسله سقف‌های گنبدی دارد. خشت به کار رفته در آن به گونه‌ای است که از آجر نیز محکم‌تر است و همین امر سبب شده تا به شکل سالم از زیر خاک بیرون آورده شود. در این منطقه بنایی با 45 اتاق و یک در دیده می‌شود. رصدخانه‌ای نیز در آنجا واقع شده که گفته‌اند زرتشت از آنجا کار رصد را انجام می‌داده است.
وصف جنوب را بسیار شنیده بودم، دونده امیر نادری هر روز پیش از شروع فیلم سینمایی هنر هفتم ما را به جنوب می‌برد، ناخدا خورشید، عروس آتش، داستان‌های منیرو روانی‌پورهمه لایه‌هایی از جنوب را برای ما باز می‌کرد، اما داشتن تجربه‌ای نزدیک از جنوب و دیار آن سال‌ها وقت برد، همیشه بهانه دور بودن جنوب بود و اینکه دسترسی به آن دشوار است. اما همان اولین سفر با وجود دوری راه کافی بود تا ما را باز به دریای گرم و زلال جنوب بکشاند. آنچه می‌خوانید یک معرفی است از جاذبه‌های دیدنی شهرهای زاهدان و زابل در استان سیستان و بلوچستان، استانی که به واسطه کمبود امکانات و دوری از پایتخت نزد گردشگران بسیار مغفول مانده است.
شهر سوخته
شهر سوخته را قدیمی‌ترین شهر جهان می‌دانند، شهری که ۵۰۰۰ سال قدمت دارد و نشانه‌ای از تمدن خلاق پیشینیان ما است، نمی‌شود به ایران علاقه داشت و همواره از گذشته پرشکوه گفت و شهر سوخته را به بهانه دوری راه ندید. این شهر در ۵۶ کیلومتری زابل و در جاده زابل و زاهدان قرار گرفته است. اما دلیل نامگذاری این شهر به نام شهر سوخته چیست؟ باستان‌شناسان به واسطه رخ دادن دو آتش‌سوزی که بین سال‌های ۲۷۵۰ تا ۳۲۰۰ پیش از میلاد در این شهر روی داده، آن را شهر سوخته نامیده‌اند.
این شهر همچنین نمادی است از توانمندی زنان، این شهر جزو معدود شهرهای روزگار باستان است که زنان در آن امور مالی خانواده را عهده‌دار بوده‌اند. شهر سوخته به واسطه سیستم فاضلاب پیشرفته، نخستین نمونه‌های انیمیشن بر ظروف، وجود پارچه‌های مختلف، سفالینه‌ها و... نیز اهمیت دارد. اگر سفر به سیستان را در برنامه خود دارید، حتما زمانی را برای بازدید از این شهر اختصاص دهید.
کوه خواجه
کوه خواجه و دریاچه هامون در سه مذهب اسلام، مسیحیت و زرتشت از اهمیت بسزایی برخوردار است. گفته‌اند نطفه زرتشت در هامون است و آخرین رهاننده یا سوشیانت از آنجا ظهور خواهد کرد. کوه خواجه در زابل قرار گرفته است و در زمان پرآبی دریاچه، همانند جزیره‌ای از آن پیداست، افسانه‌های فراوانی که پیرامون کوه خواجه را فراگرفته، به آن موقعیت رازآلودی داده است، می‌گویند رستم فرمانروای دیوسان را که در این قلعه بوده به قتل رسانده است. خواجه نامی است که از خواجه مهدی، یکی از دوستداران خاندان علوی به آن داده‌اند. اما از آن به نام کوه موعود، کوه باطنی و کوه نور نیز یاد می‌کنند. آتشکده واقع در این کوه با آتشکده تخت سلیمان قابل مقایسه است.
چاه نیمه
چاه نیمه، چاله‌های بزرگی هستند که شکل دریاچه مصنوعی را به خود گرفته‌اند، این چاله‌های طبیعی که از آب هیرمند تغذیه می‌شوند در 50 کیلومتری شهر زابل و در نزدیکی شهرستان زهک قرار گرفته‌اند. گنجایش چاه نیمه‌ها 700 میلیون مترمکعب است. در حاشیه چاه نیمه پارک جنگلی و باغ وحش تاسیس شده و آن را به یکی از تفرجگاه‌های منطقه تبدیل کرده است.
دریاچه هامون
سیستان را به خشکی می‌شناسند، اما علاوه بر چسبیدگی این استان از جنوب به دریای عمان، در بخش شمالی نیز دریاچه هامون به عنوان سومین دریاچه بزرگ ایران آن را به استانی با منابع آبی سرشار تبدیل کرده است، هرچند که از دو دریاچه بزرگتر از آن، خزر به آلودگی نامدار گشته و ارومیه نیز آخرین نفس‌های خود را می‌کشد. هامون نیز این سال‌ها حال و روز خوشی ندارد، از این روست که شاید بازدید از آن برای کسانی که به محیط زیست علاقه‌مندند، چون امری واجب گشته است. اگر گذارتان به این استان افتاد به سمت زابل بروید، در این شهر می‌توانید بازدیدی از این دریاچه آب شیرین داشته باشید.
قلعه سه کوهه
قلعه سه کوهه در 30 کیلومتری جنوب غربی زابل قرار گرفته و از سه قسمت شمالی، جنوبی و میدانی تشکیل شده است. در ارگ شمالی حاکم و در ارگ میدانی محافظان و ملازمان او زندگی می‌کرده‌اند. این ارگ را عده‌ای متعلق به دوره قاجار و برخی آن را متعلق به دوره افشاریه دانسته‌اند، آنچه مسلم است این است که بازدید از این ارگ خشتی برای آنها که به معماری علاقه‌مندند، تجربه‌ای فراموش نشدنی خواهد بود.
حوض در و آسبادهایش
بادهای 120 روزه سیستان موجب شده، این منطقه را به عنوان خاستگاه آسیاب‌های بادی در جهان به حساب بیاورند. یکی از مناطقی که این آسیاب‌ها در آن قرار دارد حوض دار است که به واسطه وفور آب این نام را به خود گرفته است، با مرور زمان حوض دار تبدیل به حوض در و آسیاب‌های بادی به آسبادها تغییر نام یافته‌اند. حوض دار به شهر سوخته نزدیک است و در 55 کیلومتری جاده زابل به زاهدان قرار گرفته است. در اینجا شما می‌توانید آسیاب‌های بادی را در تعداد زیاد و نزدیک به هم مشاهده کنید. در حوض دار مجموعه‌ای قلعه‌های باستانی قرار گرفته که از جمله آنها می‌توان به قلعه رستم و قلعه مچی اشاره کرد.
دهانه غلامان
اگر از دیدن اینهمه مکان‌های باستانی به شوق نیامده‌اید، گزینه دیگری نیز در زابل هست که قطعا شما را شگفت‌زده خواهد کرد و آن دهانه غلامان است، بنایی متعلق به دوره هخامنشی که برخلاف دیگر آثار به‌جامانده از آن سلسله سقف‌های گنبدی دارد. خشت به کار رفته در آن به گونه‌ای است که از آجر نیز محکم‌تر است و همین امر سبب شده تا به شکل سالم از زیر خاک بیرون آورده شود. در این منطقه بنایی با 45 اتاق و یک در دیده می‌شود. رصدخانه‌ای نیز در آنجا واقع شده که گفته‌اند زرتشت از آنجا کار رصد را انجام می‌داده است.
ارسال نظر