آنچه کودکان در گروه‌های سنی مختلف باید در مورد مدیریت پول خود بدانند تا در زندگی مالی آینده شان موفق شوند - ۲۱ دی ۹۱
محسن رجبی
شاید اولین نکته آموزشی در زمینه مباحث پولی به کودکان انتقال این مفهوم است که برای به‌دست آوردن بعضی از چیزها باید پول پرداخت کرد و البته چیزهای زیادی هم به صورت رایگان در زندگی موجود است. پس شناخت سکه‌های پول و ارزش آنها، صحبت کردن در مورد چیزهایی که رایگان هستند، مثل بازی کردن با یک دوست و صحبت کردن در مورد بعضی از چیزها که برای آن باید پول پرداخت کنیم، مانند، خرید بستنی، بنزین ماشین و خرید لباس بهترین نقطه شروع باشد. گروه سنی ۳ تا ۵ سال
برای به‌دست آوردن پول، باید کار کرد.
در مورد شغلتان با بچه‌ها صحبت کنید، همانطور که در شهر مشغول گشت و گذار می‌باشید، افرادی که در حال کار کردن هستند، مانند پلیس‌ها یا رانندگان اتوبوس و تاکسی را به بچه‌ها نشان دهید و در مورد شغل آنها صحبت کنید. برای آنها توضیح دهید که افرادی برای خود کار می‌کنند و گروهی هم در شرکت‌ها و ادارات برای دولت مشغول به کار هستند، مثال‌هایی از آشنایان را که در بخش خصوصی یا ادارات دولتی کار می‌کنند برای کودک بیان کنید. کودکان را تشویق کنید تا در مورد اینکه فکر کنند چگونه می‌توانند از محل درست کردن چیزی مثل شیرینی یا شربت برای اعضای خانواده پول به‌دست آورند.
برای به‌دست آوردن بعضی چیزی‌ها، باید صبر کنید.
زمانی که کودک شما برای سر خوردن از سرسره باید در صف منتظر باشد، یا اینکه برای رفتن به تعطیلات و مسافرت باید زمانی را در انتظار بماند، بهترین فرصت است تا به او بیاموزید که برای به‌دست آوردن بعضی از چیزها باید صبر کند، تا زمان رسیدن به آن برسد. ۳ عدد پاکت یا ۳ عدد قلک برای کودک تهیه کنید و به روی آنها کلمات پس‌انداز، خرج کردن و هدیه را بنویسید. به او آموزش دهید که پول‌هایش را برای اهداف خاص باید در هر یک از پاکت‌های مخصوص قرار دهد و مخصوصا در مورد پس‌انداز بیشتر با او صحبت کنید، به او بگویید برای اینکه بتواند اسباب بازی و دیگر چیزهایی را که می‌خواهد بخرد، باید پول پس‌انداز کند و منتظر بماند.
بین آن چیزی که می‌خواهی و آن چیزی که نیاز داری، تفاوت وجود دارد.
زمانی که برای خرید با کودکتان بیرون می‌روید، به او آموزش دهید که چیزهایی مثل غذا و لباس، موارد ضروری برای زندگی هستند و ممکن است او چیزهایی را دوست داشته باشد ولی ضروری نیستند. از او هم بخواهید تا چیزهای دیگری از این دو گروه را مثال بزند. به کودک توضیح دهید که خانواده برای خرید هر چیزی باید با دقت بررسی و در نهایت انتخاب کند و اینکه شما نمی‌توانید همه چیزهایی را که او می‌خواهد، خریداری کنید. با او در مورد اینکه خرید یک شیرینی واجب‌تر و مهم‌تر است یا خرید سیب زمینی سرخ‌‌‌کرده؟ خرید یک بطری شیر یا یک لیوان آبمیوه ضروری است، صحبت کنید؟
گروه سنی 6 تا 10 سال
حق انتخاب در مورد نحوه خرج کردن پول
بهتر است کودکان را کم کم در تصمیمات کوچک اقتصادی که می‌گیرید، شریک کنید. مثلا زمانی که به فروشگاه برای خرید می‌روید، بهتر است برای آنها توضیح دهید که چگونه بین گزینه‌های مختلف یکی را انتخاب می‌کنید. به کودکتان 10 هزار تومان پول بدهید و از او بخواهید که به میوه‌فروشی برود و خرید کند، سپس خرید او را مورد ارزیابی قرار دهید. زمانی که با کودکان خود به خرید می‌روید، از خودتان با صدای بلند سوال کنید؛ آیا من به این چیز نیاز دارم؟ من می‌توانم آن چیز را بخرم؟ آیا من این چیز به‌خصوص را می‌توانم جایی دیگر ارزان‌تر تهیه کنم؟ با این روش می‌توانید کم کم اختیار خرج کردن پول را به او بسپارید.
مقایسه قیمت‌ها قبل از خرید کردن
به همراه کودکتان برای خرید یک اسباب بازی وقت بگذارید و از چند جا قیمت بگیرید و از طریق سایت‌های اینترنتی، قیمت‌ها را با هم مقایسه کنید و در نهایت انتخاب مناسب‌تر را داشته باشید. سعی کنید به کودکان هم آموزش دهید تا از تخفیف‌ها و کوپن‌های مخصوص خرید استفاده کنند. به آنها ارزش زیاد، مبالغ اندک تخفیف را گوشزد کنید. حتی در هنگام خرید می‌توانید با او توافق کنید که در صورت پیدا کردن اجناس مورد نیاز با قیمت‌های پایین‌تر، مبلغ تخفیف گرفته شده، توسط شما به او پرداخت خواهد شد.
در دسترس گذاشتن اطلاعات شخصی از طریق اینترنت، خطرناک و پر هزینه است.
سایت‌هایی را که کودک شما به آن مراجعه می‌کند شناسایی کنید، مشخص کنید که کدام یک از این وب سایت‌ها برای کودک شما مناسب است و هر کدام از این سایت‌ها را که نامناسب است، با استفاده از نرم افزارهای مخصوص که در بازار موجود است، برای کودکتان محدود کنید. این را برای آنها به عنوان یک قانون بگذارید که به هیچ عنوان اطلاعات شخصی خود، مانند تاریخ تولد، آدرس، شماره تلفن و نام مدرسه را در سایت اینترنتی وارد نکنند و اینکه کودکان در این گروه سنی بدون اجازه والدین نباید از سایت‌های اینترنتی خرید داشته باشند.
باز کردن یک حساب پس‌انداز علاوه بر محافظت از پول، سود نیز در برخواهد داشت.
به همراه کودک خود به یک یا چند شعبه بانک یا موسسه اعتباری در نزدیک محل زندگیتان مراجعه کنید و در حضور کودک، نرخ‌های سود حساب‌های مختلف را بررسی کنید. برای کودک توضیح دهید که بانک‌ها در مقابل دریافت پول علاوه بر محافظت از آن، به سپرده گذاران سود نیز پرداخت می‌کنند و توضیح دهید در صورتی که اتفاقی برای آن بانک بیافتد، بانک مرکزی حساب و پول ما را تعهد می‌کند و از این بابت، جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد. برای کودک خود در اولین فرصت یک حساب بانکی باز کنید.
گروه سنی ۱۱ تا ۱۳ سال
حداقل باید 10 درصد از پولت را پس‌انداز کنی.
کودک را تشویق کنید تا ۱۰ درصد از پولی را که به‌دست می‌آورد پس‌انداز کند. به او بگویید که همیشه یک هدف مالی برای خود داشته باشد و برای رسیدن به هدفش مقداری از پول خود را پس‌انداز کند. برای اینکه عادت پس‌انداز کردن را در کودکتان تقویت کنید، بهتر است حداقل سالی دو، سه بار به همراه کودک به بانک مراجعه کنید و حساب پس‌انداز او را بررسی کرده و مبلغ جدید پس‌اندازش را به حسابش واریز کنید. به این صورت او مرحله به مرحله زیاد شدن مبلغ پس‌اندازش را احساس می‌کند. برای پس‌انداز او یک برنامه‌ریزی داشته باشید و یک طرح پس‌انداز برایش طراحی کنید.
وجود ریسک در انجام کارهای بانکی و کارت اعتباری از طریق اینترنت
به کودکان در مورد خطرات استفاده از اینترنت برای انجام کارهای بانکی هشدار دهید. به آنها توضیح دهید که بر روی فضای اینترنت امکان دسترسی افراد سودجو به اطلاعات مالی و پولی آنها وجود دارد و افراد سارق همیشه به دنبال کوچک‌ترین اشتباه شما و سوء استفاده هستند. به آنها توضیح دهید که در فضای اینترنت دام‌های زیادی برای آنها پهن کرده‌اند و با پیشنهادهای وسوسه‌انگیز مثل تلفن رایگان، دانلود بازی‌های کامپیوتری رایگان و دیگر موارد مشابه، سعی در فریب و استفاده از فرصت‌ها، برای دزدیدن پول‌ها و خالی کردن حساب شما دارند. برای کودکانتان قانونی وضع کنید که به ایمیل‌های افراد ناشناس به هیچ عنوان جواب ندهند و روی پیغام‌های مشکوک کلیک نکنند.
هر چه زودتر پس‌انداز را شروع کنید، رشد پولی و مالی شما زودتر خواهد بود.
سود مرکب، درواقع سودی است که شما هم از مبلغ اولیه پول خود که پس‌انداز کرده اید، و هم از سودی که به آن طی زمان تعلق گرفته، مجددا سود دریافت خواهید کرد.
با ذکر مثالی برای کودکان، مشخص کنید که اگر از 14 سالگی شروع به پس‌انداز کند، در 65 سالگی با یک نرخ سود ساده و مرکب چقدر پس‌انداز خواهد داشت و اگر در سن 35 سالگی شروع به پس‌انداز کند، در 65 سالگی چقدر درآمد خواهد داشت، سعی کنید با حداقل نرخ سود بانکی محاسبات خود را انجام دهید. با آنها در مورد اینکه در هر ماه چقدر می‌توانند پس‌انداز کنند، بحث کنید. اینکه در سال‌های بعد چقدر پس‌انداز خواهند داشت و اینکه آن پس‌انداز در واقع ثروت و دارایی آنها محسوب می‌شود، بیشتر صحبت کنید.