50 میلیون خرج اتوبان تهران-کرج - ۹ آذر ۹۱
مراحل ساخت اتوبان تهران - کرج منبع: روزنامه اطلاعات(دهه 40 شمسی)
حمید نجار
najar.hamid62@gmail.com
احداث این اتوبان ۵سال زمان برد و عوارض عبور از آن در ابتدا یک تومان تعیین شد. کرج به عنوان یکی از مناطق حومه تهران همواره دارای اهمیت بوده است. این منطقه گاه در حوادث تاریخی این سرزمین هم تاثیرگذار بوده است. کرج، چه در عصر قاجار و چه در عصر پهلوی، به عنوان یک منطقه خوش آب‌وهوا محسوب می‌شد که می‌توانست تفرج‌گاه مناسبی، چه برای مردم و چه درباریان، به حساب آید. همچنین این منطقه راه ارتباطی با شمال کشور و شهرهای مرکز ایران چون قزوین نیز محسوب می‌شد. اگر چه بیش از این دو جاده دیگر از تهران به کرج ساخته شده بود؛ اما با توجه به گسترش ارتباطات در ادوار مختلف و گستره استفاده از اتومبیل جاده متصل به کرج تحمل بار ترافیکی را نداشت . این مباحث باعث شده بود تا احداث یک جاده جدید از تهران به کرج مطرح شود. در آبان ماه سال ۱۳۴۱، دولت وقت تصمیم گرفت تا برای کنترل بار ترافیکی، راه مناسبی برای اتصال تهران و کرج بسازد، راهی که امروز با عنوان اتوبان تهران - کرج و آن زمان با نام شاهراه تهران - کرج از آن یاد می‌شد. به همین منظور، هیات دولت در هفتم آبان سال ۱۳۴۱، جلسه‌ای در کاخ نخست وزیری تشکیل داد. در جلسه مذکور، طرح مربوط به جاده سوم کرج نیز مورد شور قرار گرفت. این شور و مشورت به تصویب‌نامه‌ای انجامید. به موجب تصویب‌نامه‌ قرار شد میان تهران و کرج جاده جدیدی به عرض هفتاد و شش متر احداث شود. پیش از تشکیل این جلسه، دولت دستور داده بود تا نظر به ازدیاد روزافزون تعداد وسایط نقلیه در راه کرج و به منظور جلوگیری از وقوع حوادث رانندگی، ساخت اتوبان تهران - کرج به یک شرکت ایرانی واگذار گردد تا شرکت پس از پایان ساخت، هزینه‌های انجام شده را از محل وصول باج راه (عوارضی) مستهلک سازد. به این منظور، مقدمات نقشه‌برداری و تعیین مسیر جاده مزبور از طرف مهندسان وزارت راه وقت آغاز شد و سپس طرح و گزارش لازم جهت ساخت اتوبان کرج به هیات دولت ارسال گردید. متن نامه وزارت راه و طرح تصویب‌نامه‌ای که به هیات وزیران ارسال شده در همان زمان توسط روزنامه اطلاعات منتشر شد. در این نامه چنین آمده است:
نامه وزارت راه؛ موضوع مسیراتوبان کرج
اینک که مطالعات فنی این وزارت برای تعیین مسیر و طرح مقدماتی اتوبان کرج خاتمه یافته است، طرح پیشنهادی مسیر راه فوق‌الذکر به شرح زیر اعلام می‌گردد: این طرح شامل احداث یک شاهراه خواهد بود که دارای چهار خط عبور بوده و در شمال جاده فعلی قرار گرفته و عرض کلی آن با حریم لازم در طرفین راه هفتاد و شش متر در نظر گرفته شده تا در آینده در صورت ضرورت توسعه بیشتر، راه به شش خط عبور امکان‌پذیر باشد. با مذاکره و مشاوره با شهرداری تهران، اتوبان مورد نظر از فاصله هزار و چهارصد متری شمال سه راه مهرآباد در امتداد جاده شمالی - جنوبی باغ فیض و از شمال باغات کاروانسرای سنگی و دو قریه کلاک و گرمدره گذشته و در کیلومتر ۳۱۹۰۰ راه فعلی کرج را قطع کرده و به سمت جنوب کرج منحرف شده و از مقابل تاسیسات سازمان ذوب آهن گذشته و به سمت جاده قزوین امتداد می‌یابد.
50 میلیون تومان هزینه ساخت
به نظر می‌رسد مذاکرات ساخت این راه به یک جلسه ختم نشد، بلکه در جلسات دیگری نیز این مذاکرات و بررسی مسائل پیرامون احداث اتوبان تهران- کرج ادامه یافته است، اتوبانی که به عنوان نخستین اتوبان ایران از آن یاد می‌شود. به هر روی ساخت این شاهراه کمی بعد آغاز شد. نزدیک به چهار سال و یک ماه بعد از آن تاریخ، احداث آن به پایان رسید. روزنامه اطلاعات در گزارشی به تاریخ آذر ماه سال ۱۳۴۵، از اتمام این راه می‌نویسد: کار ساختمان اتوبان کرج به اتمام رسید و پل نیمه‌تمام آن در محل تلاقی شاهراه جدید با جاده قدیم ساخته شد و ماموران اکنون مشغول سیم‌کشی و نرده‌کشی و خط‌کشی اطراف و وسط جاده هستند تا کمیسیون راه مجلسین (مجلس شورای ملی و مجلس سنا) رقم باج راه را تصویب کند و از این شاهراه اجازه عبور داده شود. در حال حاضر اتومبیل‌ها از شاهراه رایگان عبور می‌کنند و کسی از آنها حق عبور مطالبه نمی‌کند، ولی ماموران مشغول ساختن پاسگاه‌های عوارض هستند که در اول و آخر شاهراه نصب کنند و پس از تصویب کمیسیون، رانندگان با پرداخت باج راه در شاهراه حرکت کنند. وزارت راه اعلام داشت که شاهراه کرج، حداکثر تا دو ماه آینده، از نظر نصب علایم و سیم‌کشی و خط‌کشی آماده می‌شود. در این اتوبان حرکت ماشین‌ها با سرعت حداکثر صد کیلومتر بر ساعت صورت خواهد گرفت. در ادامه گزارش، به خروجی‌های اتوبان و هزینه آن اشاره شده است. بر این اساس، هزینه ساخت اتوبان پنجاه میلیون تومان شده بود. در نهایت، پس از پایان ساختن راه، وزیر راه وقت با قطع نوار سه رنگ شاهراه تهران - کرج را افتتاح کرد. پس از افتتاح، اتومبیل هویدا به آن وارد شد و رییس دولت یک تومان به عنوان نخستین عوارض این راه به صندوق دولت
پرداخت کرد.