این روزهای بازار خودرو - ۲۷ مهر ۹۱
خودرو گران شد، اما بازار همان بازار است. در این بازار نه خریدی صورت می‌گیرد و نه فروشنده‌ای حاضر به فروش خودروی خود به تبعیت از قانون بازار است. همه چیز در رکود به سر می‌برد. خودروسازان اصرار زیاد کردند، اصرار به افزایش قیمت. آنقدر سند و مدرک بردند تا سازمان حمایتی‌ها این بار ترجیح دادند طرف تولید‌کننده را بگیرند تا مصرف‌کننده؛ اسناد و ادله در باب هزینه‌های گزافی که برای تولید می‌پردازند. به این هزینه‌ها باید عدم‌بهره‌وری، عدم‌مدیریت و هزینه‌های دستوری دولت در شرکت‌های خودروساز را نیز اضافه کنید تا مدارک خودروسازان برای درخواست افزایش قیمت تکمیل شود و بالاخره هم تکمیل شد. حال پس از اعلام رسمی افزایش قیمت‌ها، مشتریان چشم به نمایندگی‌ها داشتند تا خودروهایی را که چندین ماه از دیدن آن محروم بودند بار دیگر با قیمت‌های جدید ملاقات کنند،
اما زهی خیال باطل!
حال، خیلی از مشتریان از خود سوال می‌کنند که خودروسازان اصرار بر افزایش قیمت چه خودروهایی داشتند؟ خودروهایی که به قول دست‌اندرکاران این صنعت، امکان تولید آنها در شرایط فعلی نیست؟
این روزها بسیاری از نمایندگی‌های خودروسازان در نبود خودروهای داخلی، به نمایشگاه خودروهای لوکسی همچون پورشه و مازاراتی تبدیل شدند، این در حالی است که مسوولان این شرکت‌ها هیچگاه از بازگشت روزهای طلایی تولید خودرو در ایران سخن نمی‌گویند. در عوض مسوولان وزارت صنعت و معدن و تجارت که فکر می‌کنند با افزایش قیمت‌ها و بازگویی رهنمودهایی به خودروسازان، اوضاع تولید به شکل سابق برمی‌گردد، خبر از پاییز بهاری این صنعت می‌دهند، این درحالی است که مشکل صنعت خودرو فراتر از وام و افزایش قیمت و فروش دارایی‌های خودروسازان است.
به اعتقاد بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت خودرو، هر چند مشکلات کنونی خودروسازان از عملکرد اجرای سیاست‌های ارزی یا تشدید محدودیت‌های بین‌المللی که به شکلی در سه چهار ماهه اخیر شدت گرفته است ناشی می‌شود، اما در این راستا نمی‌توان از مشکلات ریشه‌ای که صنعت یاد شده با آن دست به گریبان است، به راحتی گذشت، مشکلاتی که پیش‌بینی می‌شد خودروسازان را به دست‌انداز بیاندازد.
تبعیت از چه قانونی؟
این روزها بازار خودرو از هیچ قانونی تبعیت نمی‌کند؛ چرا که نه عرضه‌ای هست و نه تقاضایی. به هر نمایندگی که سر می‌زنید با کلمه «موجود نیست» مواجه می‌شوید. پس با این حساب چه خودرویی موجود است که مشتریان به سراغ آن بروند. هر چند پاسخگوی این سوال باید خودروسازان باشند، اما شایعاتی که این روزها کمی به واقعیت نزدیک شده، حول محور عملکرد این شرکت‌ها می‌چرخد. اینکه خودرو موجود است، اما به دلیل آنکه با افزایش هزینه تولید شده؛ بنابراین هزینه آن از مشتری باید طلب شود. در حال حاضر بسیاری از مشتریانی که از فرودین ماه به بعد ثبت نام کرده‌اند هنوز نتوانسته‌اند خودروی خود را تحویل بگیرند چرا که سازمان حمایت اصرار بر تحویل خودرو بر اساس قیمت قبلی دارد، اما خودروسازان خواستار آن هستند که مشتری افزایش هزینه تولید را بپردازد و بعد از خودروی خود استفاده کند.
در این بین که خودروهای پرتیراژ و محبوب ایرانی‌ها تولید نمی‌شود، خودروسازان مشتریان را به خرید خودروهایی سوق می‌دهند که مورد پسند مشتریان نیست، اما مشتری که چندین ماه پولش در گرو این شرکت‌ها بوده است، حالا بالاجبار باید خودروی دیگری را بخرد. این هم یکی دیگر از تعاریف انحصار بازار خودرو است.
رکود دست دوم‌ها
یکی از مشتریان خودروهای داخلی با دیدن قیمت‌های افزایش یافته خودرو عنوان می‌کند که در شرایط فعلی که قیمت خودرو به شکل باور نکردنی صعود یافته بهتر است به سراغ خودروهای دست دوم خارجی برویم چرا که کیفیت آنها به نوعی تضمین شده است. این مشتری تاکید می‌کند که هر چند افزایش قیمت‌ها تابعی از عملکرد دولت در حوزه اقتصاد است، اما کیفیت خودروهای کنونی با قیمت‌های فعلی متناسب نیست. بر این اساس برخی از مشتریان از خرید خودروی صفر داخلی گذشته‌اند و به سراغ دست دوم‌های وارداتی رفته‌اند.
اما بازار دست دوم‌ها این روزها احوال خوشی ندارد؛ چرا که به گفته برخی از کارشناسان و فعالان بازار، رشد قیمت خودرو عامل ایجاد شوک قیمتی در خودروهای دست دوم و ورود بازار این محصولات به شرایط رکود تورمی شده است. بر اساس این گزارش واسطه‌های خرید و فروش می‌گویند که در حال حاضر خریدوفروش چندانی در بازار خودروهای دست دوم صورت نمی‌گیرد و خریداران و فروشندگان در انتظار تثبیت قیمت‌ها هستند.
یکی از فعالان بازار خودرو در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: فروشندگان می‌ترسند که در صورت فروش، ضرر کنند و خریداران نیز با این تصور که ممکن است قیمت‌ها کاهش یابد، از خرید خودرو خودداری می‌کنند.
به گفته وی قیمت خودروی دست دوم متناسب با قیمت خودروهای صفر کیلومتر تعیین می‌شود، به‌گونه‌ای که در حال حاضر با افزایش قیمت خودروهای نو، قیمت دست دوم‌ها نیز افزایش یافته است.
حال در چنین بازاری، دلالان به علت افزایش قیمت‌ها و فروشندگان نیز به دلیل احتمال رشد بیشتر قیمت‌ها تنها به سوال و جواب قیمتی بسنده می‌کنند و به ندرت وارد معامله می‌شوند.
در همین حال یکی دیگر از کارشناسان بازار با اشاره به اینکه بازار ارز و طلا این روزها جذابیت بیشتری نسبت به خودرو دارد، عنوان می‌کند در شرایطی که قیمت خودرو به طور رسمی افزایش می‌یابد، اما در عین حال عرضه‌ای صورت نمی‌گیرد، بازار با تلاطم‌های قیمتی بیشتری نیز مواجه خواهد شد، تلاطمی که بازار خودروهای دست دوم را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی معتقد است اگر خودروسازان به هر دلیلی عرضه محصولات پر تیراژ را در حجم بالا آغاز نکنند، امیدی به تثبیت قیمت خودروها چه نو و چه دست دوم نخواهد بود. در این شرایط رکود بازار همچنان ادامه خواهد یافت؛ زیرا نه فروشنده و نه خریدار اطمینانی به انجام معامله در شرایط نوسان قیمت‌ها ندارند.