تنها یک راه دارید، گوش‌هایتان را سفت بگیرید و فرار کنید، جیغ‌های بنفش شهر ویران‌کننده است. آزار انواع و اقسام صداهای گوشخراشی که در طول روز می‌شنوید، به همان یک لحظه محدود نمی‌شودِ، این صداها در تن آدمی رسوخ می‌کند و بلای جان می‌شود. بلایی به نام آلودگی صوتی.

بی‌توجهی به این آلودگی، باعث اثرات مزمن بر سلامت انسان‌ها و هزینه‌های سنگینی برای بهداشت و سلامت جامعه می‌شود. آلودگی صوتی، یعنی هر صدایی که باعث ایجاد آزردگی در انسان شود. گفته می‌شود به طور میانگین قرار گرفتن در معرض صدایی با شدت ۸۵ دسی‌بل به گوش انسان صدمه جدی وارد می‌کند و قرارگیری بیش از ۲ دقیقه در معرض صدایی با شدت ۱۰۹ دسی‌بل ممکن است به کری موقت انسان منجر شود. حتی قرارگیری در معرض دائمی صدا باعث کاهش قدرت شنوایی و کری می‌شود و در واقع علت بیشتر کری‌ها افزایش سن و پیری نیست، بلکه مداومت قرارگیری در معرض سروصدا است. اما این همه داستان نیست، آسیب‌های قلبی و عروقی، بدخوابی، استرس، اضطراب و بیماری‌های رنگارنگ روانی، برخی از عوارضی است که برای این دست آلودگی برشمرده می‌شود.
در مجموع سر و صداهای فراتر از ۸۰ دسی بل بالقوه خطرناک است. اما این دسی بل‌ها یعنی چه؟ مثال ساده برای پاسخ به این سوال چمن‌زن‌ها، کنسرت‌های راک، شلیک گلوله، ترقه‌ها، هدست‌ها و هدفن‌ها، موتور سیکلت‌ها، تراکتور، همزن‌ها و مخلوط کن‌ها، غذا سازها واسباب بازی‌های پر سر و صدا هستند که همگی بیش از ۹۰ دسی بل سر و صدا تولید می‌کنند و برای سلامت و شنوایی مضر هستند.


هرچند آستانه درد گوش در۱۳۰-۱۲۰دسی بل است، اما آسیب به اعصاب شنوایی از ۸۵ دسی بل آغاز می‌شود. صدایی بالاتر از این یعنی حتی صدای یک بوق! در حالی که هر بوق ماشین با نزدیک به ۹۰ دسی بل صدا به گوش حمله می‌کند، کارشناسان اعتقاد دارند استاندارد آلودگی صوتی در هوای آزاد برای مناطق مسکونی به ترتیب از ساعت ۷ صبح تا ۱۰ شب، ۵۵ دسی بل و از ساعت ۲۲ تا ۷ صبح ۴۵ دسی بل است.
همچنین استاندارد آلودگی صوتی در مناطق تجاری در روز ۶۰ و در شب ۵۵ دسی بل، در مناطق مسکونی و صنعتی در روز ۷۰ و در شب ۶۵ دسی بل و در مناطق صنعتی در روز ۷۵ و در شب ۷۰ دسی بل است. این در شرایطی است که آلودگی صوتی در برخی مناطق پایتخت ۳۵ دسی بل از حد استاندارد هم بالاتر رفته است.
در حال حاضر منطقه ۶ شهر تهران از لحاظ آلودگی صوتی، آلوده‌ترین منطقه پایتخت است. بر اساس اعلام شهرداری تهران، ده منطقه پر سر و صدای پایتخت به ترتیب ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۷، ۱۳، ۳، ۱۹، ۱۸ و ۲ هستند.
در تهران 25 درصد وسایل حمل‌ونقل جاده‌ای را موتورسیکلت‌ها تشکیل می‌دهند که صدایی نزدیک به 83 دسیبل در فاصله 10 متری خود تولید می‌کنند و اگزوز موتورسیکلت‌ها صدایی در حدود 90 دسی‌بل و حتی بالاتر تولید می‌کند. از سوی دیگر روزانه تردد بیش از 3 میلیون خودرو در شهر، تهران را از لحاظ آلودگی صوتی مانند آلودگی هوا در صدر کشورهای جهان قرار می‌دهد.
اما همه آلودگی‌های صوتی پایتخت به موتور و ماشین‌ها محدود نمی‌شود. غیر از منابع بزرگ تولیدکننده آلودگی صدا مانند راه‌آهن و فرودگاه، منابع خارجی دیگری هم در آلودگی صوتی شهر دخیل هستند. کارخانه‌ها، فعالیت‌های ساختمانی، صدا‌های ناشی از سیستم تهویه منازل و تهویه‌های صنعتی، احداث بزرگراه‌ها و تونل‌های غیراستاندارد از سوی شهرداری، فعالیت‌های عمرانی شهرداری در داخل شهر و... برخی دیگر از این منابع هستند.
اما آلودگی‌های دیگر صوتی هستند که راحت‌تر می‌توان از شکل‌گیری آنها جلوگیری کرد؛ اما خود ما شهروندان آن را ایجاد می‌کنیم. صدای بوق اتومبیل، ضبط یا رادیوی وسایل نقلیه، ترمز ناگهانی، تصادف‌ها، صدای اگزوزها، اورژانس، آژیرهای خطر، دزدگیر یا در درون خانه‌هایمان، صدای تلویزیون، جاروبرقی، ماشین لباس‌شویی و از این دست به حساب می‌آیند.


شاید نگاهی گذرا به این لیست بلند بالا، پیامش این باشد که هیچ کاری نمی‌توان کرد! این صداها رفتنی نیستند. اما بحران آلودگی صوتی آنقدر جدی است که سازمان بهداشت جهانی (WHO) آلودگی صوتی را تهدیدی جدی برای سلامت انسان امروز معرفی کرده است.
در شرایط استاندارد، در صورتی که میزان آلودگی صوتی به ۸۵ دسی بل برسد باید شیفت کاری هر فرد نصف شود و به ۴ ساعت در شبانه‌روز کاهش یابد، البته فرد باید حقوق ۸ ساعت را بگیرد. اگر آلودگی صوتی به ۹۰ دسی بل برسد، کار کردن بیش از ۲ ساعت خطرناک است و اگر این آلودگی به ۹۵ دسی بل برسد فرد حداکثر باید یک ساعت در محیط کار کار کند و معادل ۸ ساعت حقوق بگیرد. تاکنون چنین استانداردهایی در محیط‌های اجتماعی در ایران اجرا نشده است و کارگرانی در محیط‌های صنعتی کشور هستند که یک شیفت کاری کامل را در محیطی با آلودگی صوتی بالای ۱۲۰ دسی بل کار می‌کنند.
هرچند هشدارها درباره بحران آلودگی صوتی کم نیست و لیست بلند بالای بیماری‌هایی که انسان به ارمغان می‌آورد، هر روز کامل‌تر می‌شود، تا کنون عزمی برای مدیریت کردن این آلودگی در تهران، که گفته می‌شود اولین شهر جهان به لحاظ آلودگی صوتی است، وجود ندارد. در حال حاضر تنها شهرداری تهران که خود تولید کننده بخشی از این آلودگی است، کارهای پژوهشی در این باره را آغاز کرده است. فعالیت‌هایی که به ایجاد چند دیوار صوتی و تهیه نقشه‌های آلودگی صوتی شهر محدود شده است.