چرا شریعتی پیـامکـی شد؟ - ۱۲ مرداد ۹۱

پژمان موسوی
Pejman. mousavi@gmail. com
«هیچ وقت نه کسی رو ببخش نه بدی‌هایش رو فراموش کن. بذار سر فرصت دهنشو سرویس کن»! (دکتر علی شریعتی با اعصاب داغون). . . حتما شما هم مثل من در طول ماه‌های گذشته، پیامک‌هایی را به نقل از دکتر علی شریعتی دریافت کرده‌اید که همگی در یک ویژگی مشترک هستند: طنز! نه فقط پیامک‌ها که تقریبا تمامی فضاهای دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سرشار است از جملاتی این چنین؛ جملاتی که کسی نمی‌داند از چه زمانی و چرا این چنین بی‌پروا دکتر علی شریعتی را نشانه رفته‌اند و شخصیت او را به طنز درآورده‌اند.

پژمان موسوی
[e-mail]
«هیچ وقت نه کسی رو ببخش نه بدی‌هایش رو فراموش کن. بذار سر فرصت دهنشو سرویس کن»! (دکتر علی شریعتی با اعصاب داغون)...حتما شما هم مثل من در طول ماه‌های گذشته، پیامک‌هایی را به نقل از دکتر علی شریعتی دریافت کرده‌اید که همگی در یک ویژگی مشترک هستند: طنز! نه فقط پیامک‌ها که تقریبا تمامی فضاهای دنیای مجازی و شبکه‌های اجتماعی سرشار است از جملاتی این چنین؛ جملاتی که کسی نمی‌داند از چه زمانی و چرا این چنین بی‌پروا دکتر علی شریعتی را نشانه رفته‌اند و شخصیت او را به طنز درآورده‌اند. سخن هم البته صرفا از شریعتی نیست چرا که این کار با شخصیت‌هایی مثل کوروش و... هم صورت می‌گیرد ولی شدت و کیفیت جملات نسبت داده شده به شریعتی، با هیچ کدام از این شخصیت‌ها قابل مقایسه نیست. سال قبل وضعیت اما متفاوت بود. در آن زمان جملاتی که به غلط به شریعتی نسبت داده می‌شد، حاوی مضامین بلند انسانی بود و تنها لحن کلام آغشته به طنز بود و از همین رو هم بود که سوسن شریعتی دختر دکتر علی شریعتی در یادداشتی که همان زمان درباره این موضوع نوشته بود به این نکته اشاره کرده بود که مگر «چه کیفیتی در نگاه و نوع زندگی و شخصیت این متفکر وجود دارد که باعث می‌شود بنویسند و به گردن او بیندازند؟» او همچنین با دقتی ژرف و ریزبینی خاصی که همواره در نوشته‌هایش است،اضافه کرده بود که: «این جملات تنها شباهت به یک حال و هوا دارند، به نوعی نثر، نوعی نگاه، نوعی موقعیت. هرکس هر چه دل تنگش می‌خواهد می‌گوید و به او نسبت می‌دهد و این دلتنگی‌ها غالبا از جنس عشق است و دین و سیاست و عبور از خط ممنوع و...». امروز اما صحنه متفاوت است، بسیار هم متفاوت. امروز از آن دلتنگی‌ها خبری نیست و هر آنچه هست طنز است و هجو. آن روز اگر هر کس هر چه دل تنگش می‌خواست می‌گفت، امروز جملات و عباراتی این چنین است که جای آن را گرفته است: «Aidjwp qmgdatg rdmg rmhda , hmpa gmpam tdgatm mpdawg gwpa amgd adg جمله بالا چیست؟ از سخنان گوهر بار دکتر علی شریعتی که متاسفانه قبل از گفتن دکمه «Shift+alt» را فشار ندادند» !جملات و عباراتی که بر خلاف ظاهر ساده شان، خبر از یک تحول عمیق فرهنگی می‌دهند و نمی‌توان به آسانی از کنار آن عبور کرد.فرضیه‌ها البته زیاد است: می‌توان فرض کرد که عده ای در ابتدا در یک اتاق فکر دور هم نشسته‌اند و با قصدی قبلی، تلاش برای تخریب دکتر شریعتی را این بار از این زاویه طراحی کرده اند.می توان فرض کرد که کاملا اتفاقی و بر حسب تصادف،فرد یا افرادی با این فکر که این کار ممکن است «بامزه» باشد، دست به یک چنین اقدامی زده‌اند و کارشان به قول معروف «گرفته است»، می‌توان فرض کرد که مخالفین شریعتی حال یا از طیف سنت گرایان یا از طیف منتقدین گرایش‌های مذهبی با این کار به نوعی خواسته‌اند شریعتی را به عنوان یک چهره محبوب ملی- دینی، از اعتبار بیندازند و ده‌ها فرض کردهای دیگر... می‌توان هم جور دیگری به صحنه نگاه کرد: نسل امروز ایران از قهرمان پروری و اسطوره‌سازی خسته شده است و دیگر نمی‌خواهد مثل پدرانش به دنبال قهرمان باشد بلکه می‌خواهد خود، قهرمان زندگی‌اش باشد و برای «فردیت» خود بیش از هر چیزی اعتبار و احترام قائل باشد. حتی اگر اینگونه هم به صحنه نگاه کنیم و قضیه را اینگونه هم ببینیم، باز هم نمی‌توانیم از رواج پیامک‌هایی این چنینی و ساختن جملاتی با آن مضامین دفاع کنیم بلکه می‌توانیم رواج این پدیده را دوران گذار کوتاهی ببینیم که نسل امروز ایران به زودی سپری‌اش خواهد کرد و قدم در راهی خواهد گذارد که هر چه باشد، بی‌شک در آن از توهین و تحقیر خبری نیست. مطمئن باشید...