همه علیه چین، چین علیه همه!

ظاهراً محدودیت های تجاری اعمال شده بر صادرات فولاد چین تاکنون نتایج مؤثری نداشته است. براساس آمار، چینی ها در سال گذشته میلادی تنها ۴ درصد از کل حجم صادرات خود را متوقف کرده اند و با وجود محدودیت های فراوان برای صادرات فولاد این کشور در سرتاسر جهان، پیش بینی شده صادرات چین در سال ۲۰۱۶ همچنان رشد داشته باشد.

جنوب شرق آسیا، اتحادیه اروپا، هند، خاورمیانه، آمریکا و برزیل در سال جاری میلادی موانع تجاری برای واردات از چین وضع کرده اند. حجم فولاد وارداتی که توسط این موانع و محدودیت ها کاهش پیدا کرده در حدود ۱۲ میلیون تن معادل ۱۰ درصد از کل محموله های صادراتی چین در سال ۲۰۱۵ بوده است. بعد از نگاهی عمیق به این شرایط متوجه می شویم که این همه محدودیت اعمال شده نتایج قابل انتظار به بار نیاورده است زیرا فولاد چین با وجود وضع این عوارض هم چنان ارزانترین گزینه برای خریداران در همه جای دنیا است. در نتیجه در بسیاری از کشورهایی که این محدودیت ها را برای واردات از چین وضع کرده اند خریداران در شرایط بغرنجی بسر می برند چون آنها در هر شرایطی محصولات ارزان قیمت چین را انتخاب می کنند. محدودیت های وضع شده در سال ۲۰۱۶ هم به اعتراف فعالان بازار فولاد تنها نزدیک ۵ میلیون تن از کل صادرات فولاد چین را کاهش داده است.

موانع تجاری در آسیا و خاورمیانه تاکنون به هیچ عنوان از ورود محموله های چینی به این مناطق جلوگیری نکرده است. در ویتنام عوارض وارداتی برای محصولات نیمه تمام ۲۳ و برای محصولات طویل ۱۵ درصد است که شاید بشود گفت بیشترین تأثیر را بر صادرات چینی ها داشته است. براساس تأیید فعالان بازار فولاد این محدودیت ها تنها رشد واردات از چین را کند کرده است. محموله های محصولات نیمه تمام و طویل وارداتی از چین به ویتنام در چهار ماه ابتدای سال ۲۰۱۶ حدود ۶۶ درصد افزایش داشته است. تولیدکنندگان ویتنامی عقیده دارند این نرخ واردات باید به ۴۵ درصد کاهش یابد چون این حجم از واردات بشدت آنها را تهدید می کند اما این عوارض اعمالی از سوی ویتنام توانسته بر واردات فولاد از ژاپن، تایوان، کره و روسیه اثر گذار باشد. ایران هم شرایط مشابهی دارد و عوارض وارداتی برای اغلب محصولات فولادی چین را ۵ تا ۶ درصد افزایش داده است.

عوارض وارداتی از سوی اتحادیه اروپا ، آمریکا و هند هم بیشترین تأثیر را بر صادرات فولاد چین داشته است. اتحادیه اروپا عوارض ضد دامپینگ ۱۹ تا ۲۲ درصدی بر واردات ورق سرد چین وضع نمود که به طور کامل صادرات این محصول توسط چین را متوقف کرد در حالیکه در سال ۲۰۱۵ چین حدود ۱ میلیون تن ورق سرد به اتحادیه اروپا صادرات داشت. یک تاجر مطرح چینی می گوید: ما نوع محصول صادراتی خود به اتحادیه اروپا را از ورق سرد به ورق گالوانیزه تغییر داده ایم و یکی دیگر از کارخانه های چینی از صادرات میلگرد به این اتحادیه خبر داده است. اتحادیه اروپا از تاریخ ۹ آگوست هم محدودیت هائی برای کاهش واردات ورق سنگین از سوی چین اعمال کرده است. کل صادرات این محصول در سال ۲۰۱۵ از سوی چین به اتحادیه اروپا حدود یک و نیم میلیون تن بوده است.

در ماه می سال ۲۰۱۶ آمریکا بر واردات ورق سرد و ورق پوشش دار از چین تعرفه بیش از ۲۰۰ درصد وضع کرد و این یعنی چینی ها باید به دنبال بازار دیگری برای عرضه حدود یک و نیم میلیون تن از این دو نوع محصول باشند و یا اینکه میزان صادرات آنها را کاهش دهند. هند یکی دیگر از عمده بازارهای صادراتی چین نیز در سال ۲۰۱۶ سیاست های حمایتی از صنعت فولاد خود در برابر چین را افزایش داده و بر واردات محصولات تخت عوارض آنتی دامپینگ وضع نموده است. به گفته یک تاجر ورق گرم در هند این تعرفه ها و عوارض مطمئناً به محدود شدن محموله های وارداتی از چین کمک خواهد کرد اما این روند را متوقف نمی کند. به نظر نمی رسد تعرفه های جدید برای چین ضرر و زیان جدی در پی داشته باشد به خصوص اینکه حجم تقاضا برای محصولات ارزان قیمت این کشور از کره جنوبی و جنوب شرق آسیا در حال افزایش است. طبق پیش بینی انجمن آهن و فولاد جنوب شرق آسیا (SEAISI) مصرف فولاد در این منطقه از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ به میزان ۱۰ میلیون تن رشد خواهد داشت و به دلیل عدم وجود ظرفیت تولید یکپارچه اغلب این نیاز با واردات تأمین می شود. رشد صادرات چین به این منطقه در سال ۲۰۱۶ به ۱۲۲ میلیون تن خواهد رسید به طوری که در سال ۲۰۱۵ این حجم ۱۱۲ میلیون تن بود.

اگرچه ایجاد محدودیت های تجاری نتوانسته حجم صادرات فولاد چین را کاهش دهد اما چینی ها هم بیکار نمانده اند و مشغول تغییر ساختاری محموله های صادراتی خود به خصوص محصولات پائین دستی هستند. در چهار ماه ابتدای سال ۲۰۱۶ صادرات ورق سرد به طور وسیع تحت تأثیر قرار گرفت. براساس اطلاعات گمرک چین در ماه آوریل محموله های صادراتی ورق سرد از حجم ۳۲۰ هزار تن در ماه ژانویه به ۱۳۰ هزار تن کاهش یافت اما صادرات در دیگر محصولات تغییر چشم گیری نداشته و همچنان روندی صعودی دارد. تولیدکنندگان چینی نگران عوارض ضد دامپینگ بر ورق گالوانیزه در ویتنام هستند یعنی جایی که حدود ۱.۲ میلیون تن صادرات داشته اند. یک تاجر معروف از شهر نینجینگ مرکز استان جیانگسو در شرق چین می گوید ویتنام بزودی نتایج بررسی های خود در خصوص دامپینگ ورق گالوانیزه را اعلام خواهد کرد. اگر تعرفه وضع شده توسط آنها بالا باشد صادرات ما را تحت تأثیر قرار خواهد داد چون ویتنام بازار بزرگی برای ما است. البته چین از بابت صادرات ورق گرم تقریباً خیالش راحت است زیرا بازار تقاضا برای این محصول در جنوب شرق آسیا در حال رشد است.