حال بد زمین!

محبوبه نحوی

فعال محیط‌زیست

22 آوریل (سوم اردیبهشت) «روز زمین پاک» است. در این روز 20 میلیون آمریکایی برای دستیابی به محیط زیستی پایدار و سالم با راه‌اندازی راهپیمایی‌هایی در خیابان‌ها، پارک‌ها و سالن‌های سخنرانی حضور یافتند. وسعت و گستردگی این تظاهرات عظیم، به حدی بود که بسیاری از ایالت‌ها و شهرهای میان سواحل شرقی و غربی کشور را پوشش می‌داد. روز «زمین پاک» همزمان با سالگرد تولد جنبش‌های محیط زیستی مدرن در سال 1970 شکل گرفت. در آن زمان، آمریکایی‌ها برای خودروهایشان از بنزین سرب‌دار استفاده می‌کردند. کارخانه ها و صنایع، دود تولید می‌کردند، بدون اینکه اندک ترسی از عواقب قانونی یا مطبوعات داشته باشند.

آلودگی هوا به‌عنوان نشانه پیشرفت به شمار می‌آمد و «محیط زیست» واژه‌ای بود که تنها در محافل شنیده می‌شد تا در اخبار روزانه. اگرچه جریان اصلی حاکم بر آمریکا تا حد زیادی نسبت به نگرانی‌های محیط زیستی بی‌اعتنا بود، راشل کارسون در سال ۱۹۶۲ با انتشار کتاب پرفروشی با نام «بهار خاموش» صحنه را برای ایجاد تغییر و تحول آماده کرد. این کتاب با فروش بیش از پانصد هزار نسخه در ۲۴ کشور به‌عنوان نقطه عطفی در جهت افزایش سطح آگاهی عمومی و نگرانی برای موجودات، محیط زیست و ارتباط بین آلودگی و سلامت عمومی قرار گرفت. ایده یک روز ملی برای تاکید بر محیط زیست که «روز زمین » نام گرفت، توسط گیلورد نلسون سناتور آمریکایی در ویسکانسین، بعد از اینکه شاهد نابه سامانی‌های نشت عظیم نفت در سانتاباربارای کالیفرنیا در سال ۱۹۶۹ بود، به وجود آمد. بعد از جنبش‌های ضدجنگ دانش‌آموزان، او دریافت که می‌تواند با استفاده از آگاهی عمومی به‌وجود آمده، حفاظت از محیط زیست را در دستور کار سیاست ملی اجباری کند. او دنیس هایس را از هاروارد به‌عنوان نماینده ملی این حوزه انتخاب کرد. دنیس هایس نیز با انتخاب ۸۵ نماینده آن را در سراسر ایالت انتشار داد و نتیجه این فعالیت‌ها راهپیمایی‌های گسترده در روز ۲۲ آوریل برای حفاظت از محیط زیست بود. «روز زمین» در سال ۱۹۷۰ جایگاه سیاستی کم‌نظیری در بسیاری از قشرهای مختلف جامعه به‌دست آورد و در پایان همان سال، اولین «روز زمین» با ایجاد سازمان محیط زیست ایالات‌متحده آمریکا با پیام «هوای پاک، آب پاک، فعالیت‌های محافظتی از گونه‌های در خطر انقراض» شروع به کار کرد که به گفته گیلورد گرچه یک ریسک بود اما این اتفاق افتاد.

امروزه مبارزه برای محیط زیست پاک که با افزایش سطح ضرورت آن با عناوینی مثل نابه سامانی‌های تغییرات آب و هوا هر روز آشکارتر می‌شود، ادامه دارد. بشر مدت‌هاست متوجه اهمیت زمین پاک در زندگی خود شده است. خطر بزرگی که بشر از ناحیه تخریب محیط زیست احساس می‌کند، آرامش و امنیت زندگی او را بر هم زده و موجودیت او را به خطر انداخته است. محیط زیست و زمین پاک دغدغه جهانی است و پرداختن صحیح به آن قطعا با نگاهی جهانی امکان‌پذیر خواهد بود.