مدیریت تولید بدون کارخانه
علی رضایی* تولید بدون کارخانه رویه نوینی در مدیریت کسب و کار است که در آن تولیدکنندگان توجه خود را به برون‌سپاری بخش‌های بدون ارزش در زنجیره ارزش محصولات معطـوف داشتــه‌انـد. این ســیاست مدیریت کسب و کار بر جایگاه‌یابی به معنای نبودن کارخانه در جریان تولید نیست؛ بلکه به این معناست که مشکلات و دغدغه‌های صنعت‌گر در کارخانه به حداقل برسد. چرا که از منابع دیگر استفاده می‌کند و کارخانه نقش تکمیلی می‌یابد . در واقع این روش با

بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالقوه زیر ساخت‌های موجود، میزان هزینه تولید را کاهش داده و در مقابل میزان بهره‌وری را بالا می‌برد. نیاز به تولید بدون کارخانه به خصوص برای تنوع در تولیدات، عمر کوتاه محصول، تغییر سریع تکنولوژی وتغییر شدید بازار تقاضا اقتصادی بودن این روش را توجیه می‌کند. در واقع در این روش یک کارخانه تخصصی متمرکز بر محدوده باریکی از محصولات، مشتریان و فرآیندهای مرتبط با آن‌هاست و دیگر فعالیت‌ها به تعدادی زیر کارخانه محول می‌شود.

مزایای تولید بدون کارخانه
تولید بدون کارخانه هزینه‌هایی هم‌چون مصرف انرژی و سرمایه‌گذاری اولیه را کاهش می‌دهد و متقابلا به افزایش تولید و صادرات منجر می‌شود . با استفاده از این روش دستیابی به انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات محیطی بازار ممکن خواهد بود و می‌توان محصولات مطابق میل و سلیقه بازار و هم‌چنین فراتر از آن، بازارهای هدف صادراتی را تولید کرد. این روش از آنجایی که نیازمند کارگاه‌های تولیدی خاص است، منجر به اشتغال‌زایی نیز می‌شود که انجام امور تخصصی کارخانه به این کارگاه‌ها واگذار می‌شود و در نهایت امتیاز بزرگ تولید بدون کارخانه حذف سرمایه‌گذاری و موازی‌کاری در بخش تولید است که براین اساس نیازمند مدیریت قوی می‌باشد.

آثار تولید بدون کارخانه
از دیدگاه کلان اقتصادی تولید بدون کارخانه اثرات زیر را به همراه خواهد داشت :
الف)این الگوی کسب و کار با افزایش بهره‌برداری از ظرفیت‌های بلااستفاده، درآمد واحدهای تولیدی را افزایش داده و به افزایش سود بنگاه‌های تولیدی می‌انجامد. بنابراین از یک سو توجیه اقتصادی طرح‌های تولیدی بهبودیافته و از سوی دیگر مالیات پرداختی بنگاه‌های تولیدی افزایش خواهد یافت.
ب) در این روش با استفاده از ظرفیت‌های بلااستفاده از سرمایه‌گذاری مجدد جلوگیری کرده و از اتلاف سرمایه‌های ملی جلوگیری خواهد شد.
ج)در این روش قیمت تمام شده کاهش پیداکرده ، قدرت رقابت پذیری را بالا می‌رود و در نتیجه افزایش صادرات می‌یابد.
د)افزایش استفاده از ظرفیت‌های بلااستفاده موجب افزایش میزان بهره‌وری از امکانات موجود می‌شود و در نتیجه تولید ناخالص ملی را بهبود می‌بخشد. با رشد تولید ناخالص ملی رفاه اجتماعی نیز توسعه خواهد یافت و موجب حفظ و افزایش سطح اشتغال خواهد شد.
*عضو هیت مدیره اتحادیه صادرکنندگان