آخرین سنگر

مترجم: مریم رضایی

هنگام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا، باراک اوباما تحت فشارهای سیاسی در داخل، سعی کرد تهدید مستقیم خارجی را بی‌اثر کند. او در نشستی انفرادی با پوتین در اوایل سپتامبر گذشته که در هوانگژوی چین صورت گرفت، گفت که یا به این شرایط پایان دهد یا با عواقبی مهم روبه‌رو شود. ظاهرا این هشدار تا مدتی جواب داد. به گفته یکی از مقامات ارشد سابق کاخ سفید، «جامعه اطلاعاتی گفته بود که روس‌ها دیگر آن مسیر را ادامه ندادند.» در آمریکا، وزارت امنیت داخلی سیستم‌های رای‌گیری را در سراسر کشور بررسی کرده و نقاط آسیب‌پذیر را پیدا و اصلاح کرد. برخی ایالت‌ها هم پذیرفتند که تیم‌های امنیت سایبری وزارت امنیت داخلی شخصا برای چک کردن این آسیب‌پذیری‌ها مراجعه کنند. اما روابط بین مقامات ایالتی و مقامات فدرال همچنان سرد باقی ماند. سپس در ماه اکتبر، حملات از سرگرفته شد. اطلاعات ارتش روسیه عملیاتی را علیه شرکت نرم‌افزاری VR Systems آغاز کرد. بر اساس گزارشی که اینترسپت منتشر کرد، این شرکت نرم‌افزار و ابزارهای انتخاباتی به حداقل هشت ایالت آمریکا فروخته بود. مهاجمان از اطلاعات برای طراحی یک ایمیل اغواکننده استفاده کرده بودند که کمپینی علیه مقامات الکترال در سراسر آمریکا را پوشش می‌داد.

وقتی تنها چند هفته به روز انتخابات مانده بود، تیم امنیت سایبری کاخ سفید به این نتیجه رسید که نمی‌تواند جلوی تلاش‌های روسیه را برای بی‌اعتبار کردن انتخابات آمریکا بگیرد، بنابراین موضع خود را به کنترل خسارت تغییر داد. در اواخر ماه اکتبر، کاخ سفید طرح ۱۵ صفحه‌ای خود را برای مقابله با حمله در روز انتخابات برای مقامات امنیت سایبری دولت فدرال آمریکا منتشر کرد. مایکل دنیل عامل سابق واحد دفاع از حملات سایبری در کاخ سفید می‌گوید دنیس مک‌داناو، رئیس دفتر اوباما را در مورد این طرح فراخوانده بود و هنوز مشخص نیست که آیا خود اوباما از طرح یا جزئیات آن اطلاع یافته بود یا نه. به هر حال گفته شد که «تقریبا در تمامی موارد احتمالی تاثیر بد فعالیت‌های سایبری بر زیرساخت‌های انتخابات» دولت فدرال تابع تصمیم‌ ایالت‌ها و دولت‌های محلی است. همچنین مقرر شد که اگر «اتفاق سایبری مهمی» رخ دهد که تاثیر قابل توجهی بر زیرساخت انتخابات بگذارد، وزارت امنیت داخلی، اف‌بی‌آی و دفتر ریاست اطلاعات ملی وارد عمل خواهند شد و منابعی را برای این مهم اختصاص خواهند داد.

واحد جرائم انتخاباتی و بخش‌های حقوق بشر وزارت دادگستری آمریکا و نیز بخش‌هایی از وزارت امنیت داخلی و سرویس مخفی به حالت آماده‌باش درآمدند. اف‌بی‌آی قابلیت اعزام هر یک از نیروهای وظیفه سایبری خود از ۵۶ واحد عملیاتی را داشت تا به اشتراک‌گذاری اطلاعات، مدیریت حادثه، اجرای قانون و اقدامات اطلاعاتی را تسهیل کند. همچنین چهار تیم عملیات سایبری اف‌بی‌آی در حالت آماده‌باش بودند تا در صورت نیاز به تکنیک‌های بازرسی سایبری، به سرعت واکنش نشان دهند. برخی مقامات دولت اوباما می‌گویند این طرح و قدرتی که برای مقابله با بحران در اختیار گرفته شده بود، مشابه موارد بلایای طبیعی بود.

حتی نیروهای قوی‌تر نیز تا حدی آماده‌باش بودند. طرح کاخ سفید احتمال به‌کارگیری اجزای فعال و ذخیره ارتش را در نظر گرفته بود. در این طرح گفته شده بود «وزارت دفاع در واکنش به وقایع سایبری طبق درخواست آژانس فدرال و دستور وزیر دفاع یا خود رئیس‌جمهوری به مقامات مدنی کمک خواهد کرد.» طبق اظهارات دو فرد آشنا با موضوع، قرار بود کارشناسان سایبری پنتاگون برای تضعیف و بررسی هر گونه حمله‌ای، در دسترس باشند. در ساعت ۶ صبح روز انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، فرانته درِ منتهی به اتاق وضعیت دوم (اتاقی در قسمت پایین کاخ سفید که در آن مذاکرات مهم امنیتی و نظامی رئیس‌جمهور آمریکا صورت می‌گیرد) را باز کرد. تیم مورد نظر با استفاده از یک سیستم تله‌کنفرانس ویدئویی امنیتی با مقر اف‌بی‌آی و وزارت امنیت داخلی که فرآیند انتخابات را اداره می‌کردند، تماس گرفت. ماموران جرائم انتخاباتی از سوی وزارت دادگستری آمریکا و نمایندگان اطلاعات سایبری در دفتر ریاست اطلاعات ملی نیز همراه آنها بودند. کارشناسان امور روسیه در سیا، NSA و دیگر آژانس‌های اطلاعاتی در سیستم ایمیل «روابط اطلاعات جهانی مشترک» در حالت آماده‌باش بودند.

در طول یک روز، گزارش‌هایی آمد که باعث شد این گروه فکر کند شاهد تکرار ماجرای ریورساید کانتی (این منطقه در انتخابات مقدماتی مورد حمله هکرهای روسی قرار گرفته بود) یا بدتر از آن خواهد بود. در کلورادو، پایگاه داده رای‌دهندگان به مدت ۳۰ دقیقه از دسترس خارج شد. در ایالت یوتا، به خاطر نامزدی مستقل ایوان مک‌مولین، چیزی شبیه خطوط نظامی میدان جنگ شکل گرفت. اما در نهایت، میزان این اختلالات چندان بزرگ‌تر از انتخابات‌ عادی دیگر نبود و به‌طور کلی، انتخابات به آرامی برگزار شد. وقتی رای‌گیری به پایان رسید و دونالد ترامپ عنوان رئیس‌جمهور اعلام شد، برخی افراد در تیم سایبری کاخ سفید از اینکه هیچ‌گونه حمله‌ اختلال‌آوری صورت نگرفته، خوشحال بودند.

از بد تا بدتر

روز ۲۵ نوامبر، در میان صحبت‌هایی که از وجود چالش‌های احتمالی در رای‌های ایالت‌های ویسکانسین، پنسیلوانیا و میشیگان صورت می‌گرفت، کاخ سفید اوباما بیانیه‌ای صادر کرد که گفته بود: «ما از نتایج انتخابات که بازتاب خواسته مردم آمریکا است حمایت می‌کنیم و معتقدیم انتخاباتی که برگزار شد از نظر امنیت سایبری مطمئن و عادلانه بوده است.» اما حتی با اینکه درخواست‌ها برای بازشماری آرا فروکش کرد، تردید در مورد امنیت سیستم انتخابات افزایش یافت. یکی از مقامات اطلاعاتی ارشد به مجله تایم گفته با اینکه مقامات امنیت سایبری در اف‌بی‌آی، وزارت امنیت داخلی و کاخ سفید امنیت انتخابات را تضمین کرده‌اند، اما عملیات ضد اطلاعات به هدف پرده‌برداری از احتمال دخالت روسیه برای کمک به پیروزی ترامپ، بلافاصله پس از پایان انتخابات با جدیت شروع شد. با توجه به تمرکز مقامات ضد اطلاعات و سایبری اف‌بی‌آی بر ایمیل‌های هیلاری کلینتون، ممکن است اشتباه بسیار بزرگی صورت گرفته باشد.

این مقام اطلاعاتی می‌گوید: «تا بعد از انتخابات هیچ‌گونه ردپای اطلاعاتی از روسیه دیده نشد. چون فکر می‌کنم هیچ‌کس باور نداشت ترامپ در این انتخابات پیروز شود و بنابراین هیچ‌کس توجه چندانی به تلاش‌های روسیه برای کمک به او نشان نداد.» همزمان، برخی اختلاف‌ها بر سر اینکه تهدید واقعی سیستم انتخاباتی آمریکا چه کسی است، هنوز باقی مانده است. به گفته برخی مقامات، جورجیا تنها ایالتی است که هیچ‌گونه کمک فدرال را نپذیرفت. اما وقتی مقامات این ایالت خودشان به جست‌وجوی مهاجمان احتمالی پرداختند، متوجه شدند کارکنان وزارت امنیت داخلی در روز ۱۵ نوامبر سیستم‌های آنها را بررسی کرده‌اند. جان روث، بازرس کل وزارت امنیت داخلی، این مساله را بررسی کرده و به این نتیجه رسید که کارکنان این وزارتخانه هیچ اقدام بدون مجوزی برای بررسی سیستم انتخاباتی ایالت جورجیا انجام نداده‌اند. اگر برخی مقامات ایالتی نسبت به تهدید دسترسی بدون اطلاع فدرال شاکی هستند، خیلی‌ها هم وسعت تهدید خارجی را نفی می‌کنند.

به گفته ژانت مانفرا، از مقامات ارشد وزارت امنیت داخلی، روس‌ها موفق شدند سیستم‌های بیش از ۲۰ ایالت را با تهدید مواجه کنند. اما بررسی‌های نشریه تایم در ایالت‌های مختلف نشان داده تنها دو ایالت - آریزونا و ایلینوی - می‌دانند یا می‌خواهند اذعان کنند که سیستم‌هایشان هک شده است. حتی وقتی از مقامات ایالت ایلینوی سوال شد که آیا دخالت روس‌ها را در تلاش برای تغییر داده‌ها تایید می‌کنند، آنها ابتدا چنین چیزی را رد کردند، اما بعد از چک کردن با تیم‌های فنی تایید کردند که چنین چیزی صحت دارد. تردیدهای حزبی اکنون متوجه هر دو طرف است. در روز ۱۱ مه، ترامپ از تشکیل یک کمیسیون صحت انتخابات خبر داد. این کمیسیون قرار بود «آسیب‌پذیری‌های سیستم‌های رای‌گیری» را مورد بررسی قرار دهد، اما شروع پرصلابتی داشت و درخواست دریافت حجم گسترده‌ای از اطلاعات شخصی رای‌دهندگان در هر ایالت را داده بود.

این موضوع باعث شد وانیتا گوپتا، رئیس واحد حقوق بشر وزارت دادگستری در زمان اوباما، ادعا کند که هدف اصلی پنل ترامپ این است که زمینه سرکوب برخی رای‌دهندگان طرفدار دموکرات‌ها را فراهم کند. در واقع، کمیسیون ترامپ تنها آن دسته از اطلاعات رای‌دهندگان را جمع‌آوری می‌کند که ایالت‌ها می‌توانند به‌صورت قانونی آن را ارائه کنند. اما این کار به همان اندازه تلاش‌های اوباما برای همکاری با ایالت‌ها در پاییز گذشته، تردیدهای حزبی را برمی‌انگیزد. فرماندار ایالت آریزونا اعلام کرده از تحویل اطلاعات شخصی مورد نظر پنل ترامپ خوددداری می‌کند. او معتقد است در نتیجه این کار، رقیب جمهوری‌خواهش به دلیل عدم حمایت از ترامپ، او را مورد حمله قرار خواهد داد.

در نتیجه همه این اتفاقات، می‌توان گفت حفاظت از انتخابات‌های آینده آمریکا سخت‌تر خواهد شد. در ضمن، نمایندگان جمهوری‌خواه در تلاشند جلوی بودجه ۸ میلیون دلاری کنگره که سالانه به «کمیسیون کمک به انتخابات» اختصاص داده می‌شود را بگیرند. این بودجه به ایالت‌ها کمک می‌کند انتخابات‌ها را امن برگزار کنند. جمهوری‌خواهان می‌گویند این آژانس ناکارآمد و غیرضروری است و «کمیسیون انتخابات فدرال» می‌تواند کار آن را انجام دهد. دموکرات‌ها در مقابل می‌گویند که منحل کردن این آژانس، به‌خصوص در حال حاضر، بی‌رحمانه است. آمی کلابوچار، نماینده دموکرات سنا لایحه‌ای را معرفی کرده که ۳۲۵ میلیون دلار کمک نقدی به ایالت‌ها اختصاص می‌دهد تا زیرساخت‌های انتخابات را توسعه دهند و امنیت سایبری را تقویت کنند. اما این لایحه از حمایت چندانی در میان جمهوری‌خواهان برخوردار نیست. در ریورساید کانتی، امنیت انتخابات همچنان موضوع داغی است. ماه آینده و در ماه نوامبر این منطقه انتخاباتی محلی خواهد داشت. برخی مقامات محلی می‌گویند اعتماد مردم به سیستم انتخابات ضعیف شده است. به گفته آنها «وقتی مردم اعتمادشان را به انتخابات عادلانه از دست بدهند، کل سیستم دولتی به مخاطره می‌افتد.»