نرم‌افزار فیلترینگ شورای‌عالی اطلاع‌رسانی
فیس‌بوک و دغدغه‌های واقعی خانواده‌ها
مریم عسگری این روزها فیس‌بوک دیگر یک شبکه ممنوعه و کاملا غیرقانونی نیست. از وزیر و وکیل گرفته تا انبوهی از رسانه‌ها و حتی افراد شناخته شده از این شبکه استفاده می‌کنند و حتی باز و بسته شدن چند هفته پیش آن، این تصور را ایجاد کرده که احتمالا بازگشایی آن بسیار است. با این حال اما آنچه موجب دغدغه بسیاری از خانواده‌ها شده است، احتمال رفع فیلتر این رسانه و قابلیت دسترسی همگانی به آن است. بحثی با انبوهی از نظرات موافق و البته برخی از نگرانی‌ها از جانب خانواده‌ها! اگر چه تحقق این موضوع (رفع فیلتر فیس‌بوک) به دسترسی راحت و بدون دردسر کاربران به این شبکه اجتماعی منجر می‌شود و نیاز به انواع فیلترشکن و.
مریم عسگری این روزها فیس‌بوک دیگر یک شبکه ممنوعه و کاملا غیرقانونی نیست. از وزیر و وکیل گرفته تا انبوهی از رسانه‌ها و حتی افراد شناخته شده از این شبکه استفاده می‌کنند و حتی باز و بسته شدن چند هفته پیش آن، این تصور را ایجاد کرده که احتمالا بازگشایی آن بسیار است. با این حال اما آنچه موجب دغدغه بسیاری از خانواده‌ها شده است، احتمال رفع فیلتر این رسانه و قابلیت دسترسی همگانی به آن است. بحثی با انبوهی از نظرات موافق و البته برخی از نگرانی‌ها از جانب خانواده‌ها! اگر چه تحقق این موضوع (رفع فیلتر فیس‌بوک) به دسترسی راحت و بدون دردسر کاربران به این شبکه اجتماعی منجر می‌شود و نیاز به انواع فیلترشکن و... را از بین می‌برد اما نگرانی‌هایی را نزد برخی از خانواده‌هایی که کودک یا نوجوانشان عضو این شبکه است ایجاد کرده است. نگرانی بابت دسترسی به فضایی باز که در آن امکان عرضه و تبادل انواع اطلاعات اعم از متن و تصویر و ویدئو وجود دارد، نگرانی از صرف زمان طولانی کاربران در این شبکه اجتماعی به ویژه در فصل درس و امتحانات و... در بسیاری از کشورها موضوع اینترنت برای کاربران رده‌های مختلف تعریف‌های جداگانه‌ای دارد. مثلا برای
کاربران کم سن و سال نوع و شیوه‌ای از استفاده از اینترنت در نظر گرفته می‌شود که با کاربران بزرگسال کاملا متفاوت است. با توجه به این موضوع شاید با بازگشایی احتمالی فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های محبوب اجتماعی نیاز به یک ابزار فیلترینگ اختیاری، نزد خانواده‌ها حس شود تا خانواده‌ها کنترلی نامحسوس بر عملکرد فرزندانشان در فضای مجازی داشته باشند. شورای عالی اطلاع رسانی، در سال 88 اقدام به طراحی نرم‌افزار فیلترینگ خانگی به منظور نظارت بیشتر خانواده‌ها بر عملکرد فرزندانشان و ایجاد برخی از محدودیت‌ها کرد که البته این نرم‌افزار مورد توجه برخی از شرکت‌ها، آموزشگاه‌ها و... نیز قرار گرفت. این نرم‌افزار در زمان معرفی با انبوهی از نظرات مخالف روبه رو شد. دلیل بسیاری از این مخالفت‌ها این بود که زمانی که فیلترینگ سراسری در کشور وجود دارد چه نیازی به فیلترینگ اضافه بر آن است؟ به رغم این مخالفت‌ها این نرم‌افزارها در سال 89 تا 90 به بهره‌برداری رسید علی کاظمی کارشناس شورای عالی اطلاع رسانی که در جریان تولید این نرم‌افزار بوده اما معتقد است که این نرم‌افزار در بدو ورود با استقبال خانواده‌ها روبه رو شد اما ظاهرا میزان انتقادها به حدی رسید
که این شورا تصمیم به اصلاح آن گرفت. در ادامه اما به نظر آمد وجود یک فیلترینگ قدرتمند و گسترده در سطح سراسری همانطور که پیش‌بینی می‌شد با استقبال چندانی روبه‌رو نشد اما حالا شاید با احتمال بازگشایی شبکه‌هایی چون فیس‌بوک بتوان بار دیگر برخی دغدغه‌های خانواده‌ها را با این نرم‌افزار پاسخ گفت. چرا فیلترینگ؟ شاید برای شما هم سوال پیش آمده باشد که با وجود اعمال فیلترینگ از سوی دولت، وجود نرم‌افزارهای این چنینی چه کاربردی می‌تواند داشته باشد. این همان انتقادی است که برخی کارشناسان نیز مطرح کرده‌اند و می‌گویند فیلترینگ خانگی در صورتی موفق خواهد بود که فیلترینگ دولتی وجود نداشته باشد. حقیقت این است که این نرم‌افزار همانطور که از نامش پیداست، به منظور کنترل و نظارت والدین بر مصرف اینترنت فرزندانشان ارائه شده است و استفاده از آن از جانب والدین کاملا اختیاری است. به گفته کاظمی، کارشناس شورای‌عالی اطلاع‌رسانی، فیلترینگ خانگی به والدینی که با تکنولوژی آشنایی کافی ندارند کمک می‌کند تا با این حوزه آشنایی پیدا کنند و از سوءاستفاده‌های احتمالی فرزندان شان نیز جلوگیری کنند. به گفته وی این کاری است که در اکثر کشورهای پیشرفته
دنیا در حال اجرا است و والدین می‌توانند از طریق این نرم‌افزار یک نوع زمان‌بندی ویژه برای فرزندان خود هنگام استفاده از اینترنت داشته باشند. می‌توان گفت، فیلترینگ در تمام کشورهای دنیا به اشکال گوناگون انجام می‌شود و تنها اختلافات موجود در این زمینه بر سر مصادیق آن است. حفظ امنیت ملی، فصل مشترک اصول تمام حکومت‌ها در ورود به مساله فیلترینگ است. در ایالات متحده و اکثر کشورهای غربی خط قرمزهای اینترنتی علاوه بر مساله امنیت ملی، شامل مسائل نژادپرستانه، پورنوگرافی و سوءاستفاده‌های جنسی از کودکان نیز می‌شود. در این کشورها دسترسی به سایت‌های خاص به طور کلی آزاد است؛ ولی کاربران هنگام ورود به سایت‌ها با پیغامی مواجه می‌شوند مبنی بر اینکه بازدید از سایت برای افراد زیر ۱۸ یا ۲۱ سال ممنوع است. در این کشورها هم بخشی از مساله نظارت بر استفاده کودکان از اینترنت بر عهده والدین است. کشورهایی چون آمریکا و اروپا به نوعی به فیلترینگ نهایی اعتقاد دارند که در آن خانواده‌ها و نهادهای آموزشی و خصوصی، خود در مورد مسدود کردن سایت‌ها تصمیم می‌گیرند. به این ترتیب که نرم‌افزارهای خانگی خاصی طراحی شده که خانواده‌ها اقدام به خرید و نصب آنها
روی کامپیوترهای خانگی می‌کنند. این نرم‌افزارها قابلیت کنترل استفاده کودکان و نوجوانان از اینترنت را توسط والدین فراهم می‌آورد. در کشور ما هم شورای‌عالی اطلاع‌رسانی نیز وارد حوزه فیلترینگ شده است تا به نگرانی خانواده‌ها بابت مراجعه فرزندانشان به برخی از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی که در حال حاضر از تغییر فیلترشکن دسترسی به آنها مقدور است پایان یابد. از فیلترینگ خانگی تا نظارت والدین بر مصرف اینترنت نرم‌افزار «نظارت والدین بر مصرف اینترنت» که RFP (درخواست طرح پیشنهادی) آن در اسفندماه 86 با پیشنهاد کارگروه امنیت فرهنگی و محیط رایانه‌ای و قرار گرفتن در وبگاه دبیرخانه شورای عالی اطلاع‌رسانی مطرح شد، در آبان‌ماه 88 با صرف بودجه‌ای در حدود 80 میلیون تومان به بهره‌برداری رسید. البته نخستین نسخه این نرم‌افزار دارای ایراداتی بود و دومین نسخه آن پس از رفع برخی از ایرادها و نواقص عرضه شد . سومین و آخرین نسخه هم با رفع کلیه اشکالات ارائه شده است که به گفته علی کاظمی مجری این طرح و کارشناس شورای‌عالی اطلاع‌رسانی مورد توجه خانواده‌ها، برخی از شرکت‌ها و موسسات آموزشی قرار گرفته است. این نرم‌افزار که ابتدا «فیلترینگ خانگی»
نام داشت با همکاری بخش خصوصی تهیه شده و به صورت رایگان روی پایگاه اینترنتی www.scict.ir جهت دانلود قرار گرفته است. از تغییر نام تا رفع نواقص همانطور که گفتیم هدف از طراحی و اجرای این نرم‌افزار فراهم آوردن شرایطی برای کنترل بهتر و بیشتروالدین بر فرزندان خود در استفاده از محیط اینترنت است.به بیا دیگر نرم‌افزار نظارت والدین بر مصرف اینترنت با هدف پالایش سطح دسترسی کودکان به اینترنت طراحی شده است. علی کاظمی، ناظر پروژه نرم‌افزار «نظارت والدین بر مصرف اینترنت» و کارشناس شورای عالی اطلاع رسانی، در مورد نرم‌افزار مذکور و شیوه عملکرد آن می‌گوید، این نرم‌افزار در نسخه‌های گوناگونی عرضه شده است که در هر نسخه نقاط ضعف نسخه قبلی رفع شده است. وی که معتقد است، این نرم‌افزار به اشتباه در ایران به فیلترینگ خانگی مشهور شده است، می‌گوید: این سیستم اصلا به فیلتر ارتباطی ندارد و در جهان نام آن نظارت والدین بر مصرف اینترنت (Parental Controls) است. به گفته وی جدیدترین نسخه این نرم‌افزار قابلیت محدود کردن حجم مصرف اینترنت و زمان مصرف آن، محدود کردن روزهای مصرف و فیلتر تصاویر غیراخلاقی که با فیلترشکن می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد
و همچنین دسته‌بندی سایت‌ها و... را دارد. به گفته وی، نسخه گذشته این نرم‌افزار در مواجهه با برخی فیلترشکن‌ها، به درستی عمل نمی‌کرد که این مورد اکنون اصلاح شده است. همچنین عدم سازگاری با برخی آنتی‌ویرس‌ها نیز توسط کاربران گزارش شده بود که اکنون این مشکل بهبود پیدا کرده است. به گفته وی، همچنین پایگاه‌های موجود در این نرم‌افزار که در حوزه‌های مختلف دسته‌بندی شده است، در نسخه جدید به روز شده است. علاوه بر این، اشکالی در هنگام خروج از نرم‌افزار و بسته نشدن کامل آن نیز وجود داشت که رفع شده است. کاربران می‌توانند این نرم‌افزار را روی دستگاه نصب کرده و برای هر کودک یک برنامه بابت استفاده از اینترنت و یک رمز عبور ویژه در نظر گیرند. در این صورت هر کودک در روز ساعت مشخص می‌تواند به سایت‌های مشخص شده در فضای اینترنت دسترسی داشته باشد. سرعت پایین اینترنت دلیل برخی از نواقص است اگر چه نمونه‌های مشابه چنین نرم‌افزاری در برنامه‌هایی چون ویندوز، مک آفی و... وجود دارد،اما وجود یک نمونه(LOCAL) محلی نیز می‌تواند برای کاربران خانگی بسیار مفید و موثر باشد.به همین دلیل استقبال خانواده‌ها، مدارس و آموزشگاه‌ها و حتی برخی از شرکت‌ها
از این نرم‌افزار در حد مطلوبی بوده است. اما با این حال این نرم‌افزار دارای برخی از نواقص نسبت به سایر نمونه‌های موجود است. نواقصی که به گفته کارشناس شورای عالی اطلاع رسانی از مسائلی چون کندی اینترنت و... ناشی می‌شود. به گفته علی کاظمی، کارشناس شورای عالی اطلاع‌رسانی اگر چه این نرم‌افزار قابلیت بررسی تمام سایت‌ها را داشته و حتی اگر در یک سایت مانند CNN عکسی غیرمناسب وجود داشته باشد، عکسی با عکس مذکور جایگزین می‌شود. اما در برخی از موارد با برخی از مشکلات مواجه می‌شویم. کاظمی می‌گوید: به عنوان مثال متاسفانه به دلیل پهنای باند محدود و سرعت کم اینترنت کشور نمی‌توانیم پردازش قوی روی تمام محتواها از جمله محتواهای متنی داشته باشیم. به گفته کاظمی، اما در حال رفع این معضلات هستیم و سعی می‌کنیم این نواقص را رفع کنیم. موازی کاری در بین نیست برخی کارشناسان اعتقاد دارند فیلترینگ خانگی در صورتی موفق خواهد بود که فیلترینگ دولتی وجود نداشته باشد. اما در مقابل این اظهارات بهروز مینایی معاون فنی دبیرخانه شورای‌عالی اطلاع رسانی پیش‌تر اعلام کرده بود که فیلترینگ خانگی ربطی به فیلترینگ مخابرات ندارد و نرم افزار فیلترینگ خانگی
متفاوت از فیلترینگی است که کمیته تعیین مصادیق فیلترینگ اجرایی می‌کند. کاظمی کارشناس شورای‌عالی اطلاع‌رسانی هم در این باره اعلام کرده است: استفاده از فیلترینگ خانگی اختیاری است و فیلترینگ خانگی همان طور که از اسم آن مشخص است، فیلتری است که توسط خانواده‌ها و به خواست خودشان صورت می‌گیرد و در واقع این نرم‌افزار را خانواده‌ها به اختیار خودشان دانلود و روی کامپیوتر فرزندان شان نصب می‌کنند. به گفته وی اصلا این نرم‌افزار یک نرم‌افزار فیلترینگ نیست، بلکه یک نوع PARENTAL CONTROL است که برای فرهنگ‌سازی هرچه بیشتر در بین کاربران مورد استفاده قرار خواهد گرفت. به گفته وی فیلتر یا سانسور چیزی است که از طرف حاکمیت اعمال می‌شود و کاربران هیچ اختیاری ندارند و این در حالی است که وقتی خانواده به اختیار خود از این نرم‌افزار استفاده می‌کند دیگر نمی‌توان نام فیلتر را روی آن گذاشت.
ارسال نظر