کاربرد دائمی سیمان در ساختمان‌سازی
در صنعت ساختمان‌سازی از گذشته تاکنون بعضی مصالح مورد استفاده غیر‌قابل حذف بوده‌اند و کمتر جایگزینی می‌توان برای آنها پیدا کرد. آنچه از سیمان در ذهن ما وجود دارد آن دسته از سیمان‌ها است که ریشه آهکی دارد و ماده اصلی تشکیل دهنده شان آهک است، اما در واقع سیمان ترکیبات متفاوتی می‌تواند داشته باشد. سیمان هم یکی از این نوع مصالح است، سیمان گردی است نرم و جاذب آب که قابلیت چسباندن مواد دیگر ساختمانی را به یکدیگر ممکن می‌سازد.
از لحاظ ترکیبات شیمیایی سیمان ترکیبی از اکسید کلسیم با سایر اکسیدها مثل اکسید آلومینیوم، اکسید سیلیسیوم، اکسید آهن و... است که در مجاورت هوا و در ترکیب با آب به تدریج سفت و سخت می‌شود و مقاومت بالایی دارد طوری که اگر ۲۸ روز زیر آب باشد دارای مقاومتی حدود ۲۵۰ کیلو گرم بر سانتی متر مربع می‌شود. ترکیبات سیمان می‌تواند شامل انواع چسب‌ها نیز باشد مثلا چسب مایع که در چسبانیدن قطعات سنگ و فلزات به‌کار می‌رود یکی از آنها است، نمونه‌ای از این چسب‌ها در صنعت سیمان در کار گذاشتن آجر نسوز در کوره مصرف دارد و خاصیت اصلی‌اش چسباندن آجر به دیواره کوره است یا سیمان‌هایی که در دندانپزشکی کاربرد دارند حاوی این چسب‌ها هستند. اولین کارخانه سیمان دنیا در انگلیس در سال ۱۸۰۲ بنا شد و همچنین اولین کوره سیمان دنیا درسال ۱۹۰۳ شروع به کار کرد. ایرانیان از گذشته همچون فینیقی‌ها، یونانی‌ها و رومی‌ها قادر به تهیه ملات‌های آبی بودند که انسجامشان را در مجاورت آب نیز حفظ می‌کرد. آثار باقیمانده هم گویای این مساله است.حتی پختن آهک را رومی‌ها از یونانی‌ها و یونانی‌ها از ایرانیان فرا گرفتند، البته چینی‌ها خود پختن سنگ آهک را بلد بودند، اما در ایران آثاری وجود دارد که از بنای دیوار چین قدمت بیشتری دارد. در عصر حاضر اولین کارخانه سیمان کشور در ۱۳۱۲ در شهر ری با ظرفیت روزانه ۱۰۰ تن احداث شد و روز به روز تقاضا برای این محصول افزایش یافت. ماهیت کار بنایی به گونه‌ای است که معمولا ساخت‌و‌سازهای غیر‌بتنی در مراحل آجرکاری، سنگ چینی، کاشی‌کاری و پر کردن فضاها نیاز به ملات سیمان دارد که باید قابلیت نگهداری ملات مورد استفاده در حد مطلوبی باشد و زمان گیرایی آن نیز طولانی باشد. سیمان به طور کلی به چهار روش تر، نیمه تر، نیمه خشک و خشک ساخته می‌شود. سیمان همچنین در اندود کاری‌های داخلی و خارجی ساختمان و در کف پوش‌ها و... کاربرد دارد.
انواع سیمان و ویژگی‌هایش
سیمان پرتلند که خود دارای چند تیپ متفاوت است، سیمان پوزولانی، سیمان آمیخته، سیمان برقی، سیمان‌های رنگی و سفید،سیمان بنایی، سیمان نسوز، سیمان ضد آب و... انواع سیمان هستند که به توضیح چند مورد از آنها می‌پردازیم. سیمان‌های ضد آب به رنگ سفید و خاکستری تولید می‌شود که نمی‌تواند جلوی بخار آب را بگیرد، اما از نشت آب جلوگیری می‌کند. سیمان‌های رنگی بیشتر جنبه تزئینی دارند و در نماسازی سیمانی و تولید بتن‌های مورد استفاده در نما کاربرد دارند. سیمان پلاستیکی هم نوع دیگری است که برای پلاسترهای سیمان پرتلند و اندود گچ و سیمان به کار می‌رود و به دلیل هوای زیادی که ایجاد می‌کند برای بتن مناسب نیست. سیمان بنایی سیمانی است که در بیشتر کشورهای صنعتی به منظور استفاده در ملات‌ها و کارهای بنایی ساخته می‌شود و اکثر این کارخانه‌ها فرمول خاص خود را دارند که همواره مخفی می‌ماند. این سیمان جهت کار ساختمانی مناسب است و گاهی آمیخته‌ای از سیمان پرتلند و آهک مرده و مواد افزودنی است. از مزایای سیمان بنایی می‌توان به جذب آب کمتر، پایداری بهتر در برابر حمله شیمیایی، لکه‌گذاری و خسارت‌های ناشی از یخ‌زدگی اشاره کنیم؛ همچنین سیمان بنایی نسبت به سیمان‌های معمولی یک دوم قابلیت جذب آب را دارد.
سیمان پرتلند پوزولانی
سیمان پرتلند پوزولانی معمولی در حال حاضر با کیفیتی مطلوب به صورت انبوه در کارخانه‌های سیمان کشور تولید می‌شود، این نوع سیمان حاوی حداکثر ۱۵ درصد پوزولان طبیعی است و خواص ویژه و کاربردهای متنوعی دارد. مواد پوزولانی موادی طبیعی یا مصنوعی هستند که از خاکستر آتشفشانی غیر بلورین، پودر سنگ، سنگ‌های رسی، خاک رس پخته شده، خاکستر بادی و دوده سیلیسی و غیره به‌دست می‌آید.پوزولانی حاوی سیلیس فعال یا آلومینات است که به تنهایی خاصیت چسبندگی ندارد، ولی به صورت پودر شده و همراه با رطوبت و در دمای معمولی با هیدرواکسید کلسیم ترکیباتی به وجود می‌آورد که چسبندگی ایجاد می‌کند.در این نوع سیمان فرآیند هیدراسیون به کندی انجام می‌شود و حرارت کمتری تولید می‌کند؛ بنابراین برای بتن ریزی‌های حجیم بسیار مناسب است. دوام و پایایی بتن ساخته شده با سیمان پوزولانی در برابر محیط‌های خورنده و آب‌های شور نسبت به سیمان‌های معمولی بیشتر است. یکی از ویژگی‌های سیمان پوزولانی این است که از پوکی و ایجاد تخلخل تدریجی در سیمان تا حد بسیار زیادی جلوگیری کرده و این مورد را به حداقل می‌رساند. در مواردی که شن و ماسه مصرفی مستعد واکنش‌های قلیایی-سیلیکاتی باشند این نوع سیمان می‌تواند از این واکنش‌های خطرناک جلوگیری کند. سیمان پوزولانی ضد سولفات است. بتن تهیه شده از این نوع سیمان آب بیشتری در خود نگه داشته و آب انداختگی کمتری از خود نشان می‌دهد. سیمان پوزولانی به خاطر هیدراتاسیون پایین دیرگیر است و باید مدت بیشتری بماند تا نتیجه حاصل شود. یکی دیگر از ویژگی‌های این سیمان این است که مصرف آن در هوای گرم و مرطوب مناسب است.