تنشها در پشتپرده ارتباطات دیپلماتیک تلآویو و واشنگتن موج میزند
کوه یخ روابط آمریکا و اسرائیل
پیش از اینکه توافق هستهای تهران با کشورهای غربی مطرح شود، رابطه تلآویو با واشنگتن همچون کوه یخی شده بود. برخی میگویند که سردی این رابطه به قدری عمق یافته که تنها میتوان از مثال یخهای شناور قطبی برای توصیف آن استفاده کرد. یخهای قطبی تنها بخش قله خود را بیرون از آب دارند و بیش از دو سوم آن زیر آب مانده است. کارشناسان میگویند که رابطه آمریکا و اسرائیل به این توصیف رسیده است. گفته میشود در پشت پرده چنان دو طرف با همدیگر اختلاف دارند که حتی یکی از مقامات آمریکا از نتانیاهو بهعنوان یک «تکه گندیده» یاد کرده است.
پیش از اینکه توافق هستهای تهران با کشورهای غربی مطرح شود، رابطه تلآویو با واشنگتن همچون کوه یخی شده بود. برخی میگویند که سردی این رابطه به قدری عمق یافته که تنها میتوان از مثال یخهای شناور قطبی برای توصیف آن استفاده کرد. یخهای قطبی تنها بخش قله خود را بیرون از آب دارند و بیش از دو سوم آن زیر آب مانده است. کارشناسان میگویند که رابطه آمریکا و اسرائیل به این توصیف رسیده است. گفته میشود در پشت پرده چنان دو طرف با همدیگر اختلاف دارند که حتی یکی از مقامات آمریکا از نتانیاهو بهعنوان یک «تکه گندیده» یاد کرده است. یا در جایی وزیر جنگ سابق اسرائیل وزیر خارجه ایالات متحده را به یک «بزدل» تشبیه کرده بود. فارغ از جدالهای لفظی بین دو طرف، مشکلات بهوجود آمده بین اسرائیل و آمریکا از موضوع موسوم به صلح خاورمیانه کلید زده شد.
آمریکا در سال ۲۰۱۳ در انتقادی تلویحی اعلام کرد که تلآویو به مذاکرات صلح پایبند نیست و با ادامه شهرکسازی اسرائیل در کرانه باختری عملا این مذاکرات را به بن بست رسانده است. پس از این هم، زمانی که توافق موقت تهران با کشورهای ۱+۵ اعلام شد و دو طرف برای ۱۰ تیر مهلت زمانی برای توافق نهایی اعلام کردند، رابطه تلآویو و ایالات متحده بیش از پیش وخیم شد. روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به بررسی اختلافات آمریکا و اسرائیل در موضوع مذاکرات هستهای ایران پرداخته و مینویسد، در حالی که دولت اوباما مشغول انجام مذاکرات هستهای با ایران است، مقامات نزدیک به نخستوزیر اسرائیل از این امر گلایه دارند که آمریکاییها چیزی درباره جزئیات مذاکرات به آنها نمیگویند. در مقابل، هرچند مقامات آمریکایی این موضوع را تکذیب میکنند، در عین حال، گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به مذاکرهکنندگان آمریکایی توصیه شده اطلاعات بیش از حد در اختیار اسرائیلیها نگذارند، زیرا «هر آنچه گفته شود، به شیوهای گزینشی مورد استفاده (اسرائیلیها) قرار خواهد گرفت.» این روزنامه اشاره میکند که تنشها میان آمریکا و اسرائیل بر سر موضوع مذاکرات هستهای ایران، سابقهای طولانی دارد که این موضوع، با اعلام تصمیم بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل برای سخنرانی در کنگره آمریکا تشدید شد. در همین راستا، طی هفتههای اخیر موضعگیریهای مستقیم و غیرمستقیم مقامات و نیز رسانههای آمریکایی و اسرائیلی علیه یکدیگر تشدید شده است. این در حالی است که اندکی پیش رسانههای اسرائیلی مطالبی منتشر کردند درباره اینکه دولت آمریکا دیگر نتانیاهو را در جریان مذاکرات هستهای ایران قرار نمیدهد. در برخی از این مطالب، ادعاهایی درباره تعداد زیاد سانتریفیوژهایی که آمریکا با ادامه عملکرد آنها در ایران موافقت کرده، مطرح شده بود.
در مقابل، دولت اوباما به شدت این گونه مسائل را تکذیب میکند. آلیستار باسکی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا ضمن نادرست خواندن گزارشهای مربوط به قطع ارتباط آمریکا و رژیم اسرائیل در موضوع مذاکرات هستهای ایران گفت، سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اوباما مستمر و مرتب با یوسی کوهن، همتای اسرائیلی خود ارتباط دارد. با این حال، مقامات اروپایی میگویند، گزارشهای مربوط به قطع ارتباط آمریکا و رژیم اسرائیل در موضوع ایران، کاملا هم نادرست نیست. یکی از این مقامات، تماس تلفنی وندی شرمن، سرپرست تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا را به یاد میآورد که در جریان آن، شرمن گفته بود، به وی درباره ارائه اطلاعات بیش از حد به اسرائیلیها هشدار داده شده، زیرا ممکن است از این اطلاعات در راستای ضربه زدن به توافق هستهای استفاده شود.
شرمن از پاسخ به ایمیل نیویورک تایمز برای توضیح در این زمینه خودداری کرده، ولی یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا به نیابت از وی گفته، شرمن مقامات اروپایی را به گفتوگو با اسرائیل ترغیب کرده، اما اعتقاد دارد که مذاکرات باید صرفا در اتاق مذاکره انجام گیرد. یک مقام اروپایی دیگر میگوید، جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز نسبت به افشای اطلاعات مربوط به مذاکرات هستهای ایران توسط اسرائیلیها دغدغههایی داشته است. با این حال، یک مقام وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی در این زمینه میگوید، کری نگرانیهای کلی درباره احتمال افشای اطلاعات دارد و معتقد است مذاکره کردن در معرض عموم به نفع کسی نیست.
اما از دید اسرائیلیها، بین اینکه مرتب و طی جلساتی روند مذاکرات هستهای به آنها اطلاع داده شود و اینکه به آنها گفته شود، سیاست و خط مشی اوباما در مذاکرات دقیقا چیست، تفاوت است. یک مقام اسرائیلی در این زمینه میگوید: «به ما گزارشهایی ارائه میشود، اما هیچ چیزی در این گزارشها نیست.»
هرچند ممکن است این ادعا صحت داشته باشد، وقتی مقامات اسرائیلی درباره جزئیات مذاکرات جاری ـ از مدت زمان توافق نهایی گرفته تا میزان اورانیومی که ایران مجاز خواهد بود پس از دستیابی به توافق نسبت به غنیسازی آن اقدام کنند ـ سخن میگویند، به نظر میرسد اطلاعاتشان کاملا به روز است. یک مقام آمریکایی میگوید نگرانی اصلی این است که اسرائیلیها با درک اینکه موضعگیریهایشان در داخل رژیم اسرائیل، در ایالات متحده و به ویژه در کنگره شنیده میشود، میدانند که چگونه یکی دو بخش از جزئیات را که به نظر تاثیرگذار میرسد، انتخاب کرده و به کار بندند. یک مقام آمریکایی در این زمینه میگوید: «آنها (اسرائیلیها) بخشی از ماجرا را، از جمله اینکه ما با چه میزان سانتریفیوژ در ایران موافقت خواهیم کرد، روایت میکنند. آنچه آنها نمیگویند این است که ما تنها در صورتی با این تعداد سانتریفیوژ موافقت میکنیم که ایرانیها بخش عمده اورانیوم خود را به خارج از کشور منتقل کنند.» اسرائیلیها میگویند اوباما مستمرا آنها را از جریان مذاکرات هستهای ایران کنار میگذارد؛ برای نمونه، به مذاکرات مخفیانه آمریکاییها با ایران اشاره میکنند که به توافق مقدماتی ژنو منجر شد. در عرصه عمومی، مقامات رژیم صهیونیستی از اینکه آمریکا ایده برچیده شدن کامل برنامه هستهای ایران را کنار گذاشته انتقاد میکنند؛ اما نکته اینجاست که حتی جورج بوش نیز این ایده را کنار گذاشته و معتقد بود بدون باقی ماندن میزان مشخصی از توافق غنیسازی در ایران، دستیابی به توافق هستهای با این کشور ممکن نیست. به هر حال، مجموعه این موارد، عواملی هستند که مقامات آمریکایی و اسرائیلی را به موضعگیری علیه یکدیگر واداشته و پای این مسائل را به عرصه مطبوعاتی و رسانهای نیز باز کرده است.
آمریکا در سال ۲۰۱۳ در انتقادی تلویحی اعلام کرد که تلآویو به مذاکرات صلح پایبند نیست و با ادامه شهرکسازی اسرائیل در کرانه باختری عملا این مذاکرات را به بن بست رسانده است. پس از این هم، زمانی که توافق موقت تهران با کشورهای ۱+۵ اعلام شد و دو طرف برای ۱۰ تیر مهلت زمانی برای توافق نهایی اعلام کردند، رابطه تلآویو و ایالات متحده بیش از پیش وخیم شد. روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به بررسی اختلافات آمریکا و اسرائیل در موضوع مذاکرات هستهای ایران پرداخته و مینویسد، در حالی که دولت اوباما مشغول انجام مذاکرات هستهای با ایران است، مقامات نزدیک به نخستوزیر اسرائیل از این امر گلایه دارند که آمریکاییها چیزی درباره جزئیات مذاکرات به آنها نمیگویند. در مقابل، هرچند مقامات آمریکایی این موضوع را تکذیب میکنند، در عین حال، گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه به مذاکرهکنندگان آمریکایی توصیه شده اطلاعات بیش از حد در اختیار اسرائیلیها نگذارند، زیرا «هر آنچه گفته شود، به شیوهای گزینشی مورد استفاده (اسرائیلیها) قرار خواهد گرفت.» این روزنامه اشاره میکند که تنشها میان آمریکا و اسرائیل بر سر موضوع مذاکرات هستهای ایران، سابقهای طولانی دارد که این موضوع، با اعلام تصمیم بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل برای سخنرانی در کنگره آمریکا تشدید شد. در همین راستا، طی هفتههای اخیر موضعگیریهای مستقیم و غیرمستقیم مقامات و نیز رسانههای آمریکایی و اسرائیلی علیه یکدیگر تشدید شده است. این در حالی است که اندکی پیش رسانههای اسرائیلی مطالبی منتشر کردند درباره اینکه دولت آمریکا دیگر نتانیاهو را در جریان مذاکرات هستهای ایران قرار نمیدهد. در برخی از این مطالب، ادعاهایی درباره تعداد زیاد سانتریفیوژهایی که آمریکا با ادامه عملکرد آنها در ایران موافقت کرده، مطرح شده بود.
در مقابل، دولت اوباما به شدت این گونه مسائل را تکذیب میکند. آلیستار باسکی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا ضمن نادرست خواندن گزارشهای مربوط به قطع ارتباط آمریکا و رژیم اسرائیل در موضوع مذاکرات هستهای ایران گفت، سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اوباما مستمر و مرتب با یوسی کوهن، همتای اسرائیلی خود ارتباط دارد. با این حال، مقامات اروپایی میگویند، گزارشهای مربوط به قطع ارتباط آمریکا و رژیم اسرائیل در موضوع ایران، کاملا هم نادرست نیست. یکی از این مقامات، تماس تلفنی وندی شرمن، سرپرست تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا را به یاد میآورد که در جریان آن، شرمن گفته بود، به وی درباره ارائه اطلاعات بیش از حد به اسرائیلیها هشدار داده شده، زیرا ممکن است از این اطلاعات در راستای ضربه زدن به توافق هستهای استفاده شود.
شرمن از پاسخ به ایمیل نیویورک تایمز برای توضیح در این زمینه خودداری کرده، ولی یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا به نیابت از وی گفته، شرمن مقامات اروپایی را به گفتوگو با اسرائیل ترغیب کرده، اما اعتقاد دارد که مذاکرات باید صرفا در اتاق مذاکره انجام گیرد. یک مقام اروپایی دیگر میگوید، جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز نسبت به افشای اطلاعات مربوط به مذاکرات هستهای ایران توسط اسرائیلیها دغدغههایی داشته است. با این حال، یک مقام وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی در این زمینه میگوید، کری نگرانیهای کلی درباره احتمال افشای اطلاعات دارد و معتقد است مذاکره کردن در معرض عموم به نفع کسی نیست.
اما از دید اسرائیلیها، بین اینکه مرتب و طی جلساتی روند مذاکرات هستهای به آنها اطلاع داده شود و اینکه به آنها گفته شود، سیاست و خط مشی اوباما در مذاکرات دقیقا چیست، تفاوت است. یک مقام اسرائیلی در این زمینه میگوید: «به ما گزارشهایی ارائه میشود، اما هیچ چیزی در این گزارشها نیست.»
هرچند ممکن است این ادعا صحت داشته باشد، وقتی مقامات اسرائیلی درباره جزئیات مذاکرات جاری ـ از مدت زمان توافق نهایی گرفته تا میزان اورانیومی که ایران مجاز خواهد بود پس از دستیابی به توافق نسبت به غنیسازی آن اقدام کنند ـ سخن میگویند، به نظر میرسد اطلاعاتشان کاملا به روز است. یک مقام آمریکایی میگوید نگرانی اصلی این است که اسرائیلیها با درک اینکه موضعگیریهایشان در داخل رژیم اسرائیل، در ایالات متحده و به ویژه در کنگره شنیده میشود، میدانند که چگونه یکی دو بخش از جزئیات را که به نظر تاثیرگذار میرسد، انتخاب کرده و به کار بندند. یک مقام آمریکایی در این زمینه میگوید: «آنها (اسرائیلیها) بخشی از ماجرا را، از جمله اینکه ما با چه میزان سانتریفیوژ در ایران موافقت خواهیم کرد، روایت میکنند. آنچه آنها نمیگویند این است که ما تنها در صورتی با این تعداد سانتریفیوژ موافقت میکنیم که ایرانیها بخش عمده اورانیوم خود را به خارج از کشور منتقل کنند.» اسرائیلیها میگویند اوباما مستمرا آنها را از جریان مذاکرات هستهای ایران کنار میگذارد؛ برای نمونه، به مذاکرات مخفیانه آمریکاییها با ایران اشاره میکنند که به توافق مقدماتی ژنو منجر شد. در عرصه عمومی، مقامات رژیم صهیونیستی از اینکه آمریکا ایده برچیده شدن کامل برنامه هستهای ایران را کنار گذاشته انتقاد میکنند؛ اما نکته اینجاست که حتی جورج بوش نیز این ایده را کنار گذاشته و معتقد بود بدون باقی ماندن میزان مشخصی از توافق غنیسازی در ایران، دستیابی به توافق هستهای با این کشور ممکن نیست. به هر حال، مجموعه این موارد، عواملی هستند که مقامات آمریکایی و اسرائیلی را به موضعگیری علیه یکدیگر واداشته و پای این مسائل را به عرصه مطبوعاتی و رسانهای نیز باز کرده است.
ارسال نظر