طبخ غذا در دیگ‌ بخار
امروزه سرعت یکی از ارکان مهم و تکنیکی آشپزی به ویژه برای خانم‌های خانه‌داری که خارج از خانه نیز شغلی در اختیار دارند به شمار می‌رود.
به همین دلیل است که پای دستگاه‌هایی که سرعت بیشتری به انجام عملیات آشپزی می‌دهند هر روز بیشتر از قبل به آشپزخانه‌ها باز می‌شود. یکی از این دستگاه‌های محبوب که سال‌ها است یار و همدم خانم‌های خانه ‌دار، اعم از شاغل و غیرشاغل است زودپز است. دستگاهی که برخلاف سایر کالاهای قدیمی آشپزخانه، همچنان محبوب است و از گردونه خارج نشده است. قابلمه‌ای جادویی که مواد غذایی را در مدت کوتاهی می‌پزد و آماده می‌کند. می‌خواهید بیشتر در مورد این کالا و نکاتی که باید هنگام خرید و کار با آن رعایت کرد بدانید؟ پس این مطلب را بخوانید:

زودپز چیست؟
زودپز‌ها از لوازم آشپزخانه محبوب و کارآمد هستند که مدت زمان زیادی است در عرصه آشپزخانه‌ها به خدمت مشغولند. این دیگ‌های محبوب می‌توانند کاری کنند که غذا ظرف مدت بسیار کوتاه‌تری نسبت به ظروف معمولی پخته شود. به همین دلیل در شرایط فعلی اکثر خانم‌های خانه‌دار از آن استفاده می‌کنند.
در مورد نحوه کار این دستگاه باید بگوییم که دیگ‌های زودپز با فشار بخار آب کار می‌کنند و به همین دلیل غذا بسیار سریع در این دیگ‌های بخار می‌پزد. این طرز کار تمام زودپزهای موجود در بازار از قدیمی‌ترین تا جدیدترین نمونه‌ها است. البته باید گفت، همگام با دیگر لوازم، زود پز هم از پیشرفت سود برده است. به طوری‌که دیگ‌های ساده قبلی هیچ شباهتی به زودپز‌های فعلی موجود در بازار ندارند و مواد اولیه ساخت آنها هم متنوع تر شده است. به‌عنوان مثال در حال حاضر اکثر زودپزها از جنس استیل هستند و طراحی‌های جدیدی نیز دارند.
چه زودپزی بخریم؟
پیشنهاد ما به شما این است که زودپز استیل با دیواره زیرین سه لایه (به صورت استیل-آلومینیوم-استیل یا مس آلومینیوم-مس) تهیه کنید. در این صورت سوختگی غیر‌یکنواخت غذا به حداقل می‌رسد، غذا زودتر گرم می‌شود و گرما برای مدت بیشتری باقی می‌ماند که این خود به معنی بهره‌وری انرژی بهتر خواهد بود که در طول زمان موجب صرفه‌جویی در هزینه می‌شود.
شما می‌توانید از زودپز استیل خود با منابع گرمای متفاوت مانند گاز یا منبع برقی استفاده کنید. زودپز استیل می‌تواند تا ۲۰ سال باقی بماند و به فرزندانتان به ارث برسد!
نکاتی برای انتخاب زودپز
دیگ‌های زودپز با فشار بخار آب کار می‌کنند و در صورتی که بخار نتواند از ظرف خارج شود، زودپز تبدیل به یک بمب شده و منفجر می‌شود. پس برای پیشگیری از چنین حوادثی در خانه بهتر است نکات ایمنی را رعایت کنید که در این بخش ما برخی از آنها را به شما گوشزد می‌کنیم:
۱ همانطور که قبلا هم گفتیم، قبل از انتخاب زودپز باید بودجه خود را مشخص کنید . چنین اقدامی مشخص می‌کند که چه نوع زودپزی (آلومینیومی قدیمی یا استیل یا استیل چند لایه) را می‌توانید خریداری کنید.
۲ زودپز متناسب با تعداد افراد خانواده خریداری کنید؛ چرا که یک زودپز بزرگ مناسب یک خانواده دو تا سه نفری و یک زودپز کوچک مناسب یک خانواده بزرگ نیست. البته این اواخر برخی از برندها زودپزهایی به بازار عرضه کرده‌اند که به دو دیگ بزرگ و کوچک مجهزند و کاربر می‌تواند از هر دو دیگ استفاده کند. البته یکی از این دیگ‌ها می‌تواند نقش بخارپز را نیز ایفا کند. در کل یک زودپز چهار لیتری برای یک خانواده دو نفره و یک زودپز شش لیتری برای اکثر خانواده‌ها مناسب است. اگر زودپز بزرگ‌تری می‌خواهید می‌توانید به سراغ نمونه‌های هشت لیتری بروید.
۳ هنگام خرید، زودپزهای استاندارد را انتخاب کنید. در میان زودپزهای استاندارد انواعی که مجهز به سیستم‌های ایمنی بیشتر و امکان برنامه‌ریزی پخت هستند گزینه‌های بهتری هستند. محصولاتی که به وسیله شرکت‌های معتبر ساخته شده و دارای نشان استاندارد هستند هنگام ساخت دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت کرده و آزمایش‌های ایمنی را انجام داده‌اند.
۴ هنگام خرید از فروشنده بخواهید تا طرز استفاده صحیح از محصول را به طور کامل به شما آموزش دهد. توضیحات او را به دقت گوش دهید و هر سوالی برای‌تان پیش آمد بپرسید.
۵ هنگام خرید توجه داشته باشید که حتما دفترچه دستورالعمل در جعبه کالا قرار داشته باشد، زیرا هنگام کار با این کالا باید به تمام نکات دقت شود. همچنین قبل از استفاده، دستورالعمل و دفترچه راهنمای محصول را به دقت بخوانید. هر وسیله‌ای دستورالعمل استفاده مخصوص به خودش را دارد. مثلا در دفترچه راهنمای برخی زودپزها نوشته شده که یک سوم ظرف را آب کنید و در برخی دیگر این مقدار تا نیم یا دوسوم حجم ظرف متغیر است.
۶ زودپزهای مجهز به قفل ایمنی را انتخاب کنید. در برخی از زودپزهای قدیمی این امکان وجود داشت که بعد از بالا رفتن فشار بخار داخل ظرف، در زودپز به طور ناگهانی باز شود و ایجاد حادثه کند. با در نظر گرفتن نکات ایمنی، زودپزهای جدید طوری طراحی شده‌اند که مجهز به قفل داخلی هستند و تا زمانی که بخار آب داخل ظرف وجود دارد امکان باز شدن در وجود ندارد.
۷ بدنه دیگ‌های زودپز معمولا از جنس استینلس استیل یا همان فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم‌ است که انواع استیلی به دلیل مقاومت بالا، توزیع حرارت و سیاه نشدن مناسب‌تر هستند.
۸ طراحی زودپز هم به اندازه حجم آن اهمیت دارد. زودپز در طرح‌ها و اندازه‌های مختلف در بازار وجود دارد. بهتر است زودپزهایی را انتخاب کنید که یک دسته بلند در یک سمت و دسته کوتاهی در سمت دیگر دارند چون در این صورت امکان باز و بسته کردن در راحت‌تر بوده و حمل‌و‌نقل و جا به جا کردن ظرف بهتر انجام می‌شود. در ضمن بلند بودن دسته موجب می‌شود دسته ظرف خیلی داغ نشود و هنگام برداشتن ظرف ناگهان از دست‌تان رها نشود. البته برای پیشگیری از چنین اتفاقی توصیه می‌شود برای برداشتن و جا به جا کردن زودپز پس از پخت غذا حتما از دستکش و دستگیره آشپزی استفاده کنید.
۹ زودپزهای مجهز به شیر خروج بخار اضطراری را انتخاب کنید. در این زودپزها موارد ایمنی در نظر گرفته شده و در صورت زیاد شدن فشار بخار، در زودپز جدا نمی‌شود و محتویات ظرف در آشپزخانه پخش نمی‌شود. برای پیشگیری از این اتفاق یک شیر خروج فشار اضطراری در نظر گرفته شده است که در صورت بالا رفتن بیش از حد فشار فعال می‌شود. در این زودپزها نشانه اولیه بالا رفتن بیش از حد فشار صدایی شبیه سوت است که فرد را از خطر مطلع می‌کند. در صورت عدم‌توجه افراد و ادامه این روند شیر خروج فشار اضطراری فعال می‌شود.
۱۰ از خرید کالای بدون گارانتی و خدمات پس از فروش خودداری کنید، زیرا این کالا به اندازه کالاهای بسیار گران‌قیمت آشپزخانه مهم است و ممکن است حتی کوچک‌ترین ایراد و نقص در آن منجر به خسارات بسیاری شود. پس باید هر از چند گاهی چک شود. به همین منظور برای رفع این معضلات بهتر است به جای مراجعه به تعمیرکاران به نمایندگی‌های فروش مراجعه شود.
نکاتی برای استفاده امن از زودپز:

سعی کنید حتی المقدور مواد غذایی با دانه‌های ریز و غذاهایی که هنگام پخت ایجاد لعاب یا کف می‌کنند را در زودپز نپزید؛ چراکه ممکن است ذرات غذا همراه کف بالا آمده و روزنه خروج فشار را مسدود کنند.

در محل اتصال درپوش به بدنه زودپز، حلقه‌ای لاستیکی وجود دارد که از خارج شدن بخار آب جلوگیری می‌کند. مطمئن شوید که حلقه لاستیکی دیگ سالم است و در جای خود محکم شده است. فاسد بودن، پاره بودن و درست قرار نگرفتن حلقه لاستیکی ممکن است موجب سر رفتن غذا و خاموش شدن شعله گاز شود.

پس از اتمام پخت و خاموش کردن شعله گاز سوپاپ اطمینان را برای خروج بخار آزاد کنید.

روی درپوش زودپز یک دریچه اطمینان وجود دارد. وقتی فشار بخار آب به حدی می‌رسد که ظرف نمی‌تواند آن را تحمل کند، این دریچه باز می‌شود تا بخار آب از آن خارج شود. قبل از بستن در زودپز سوپاپ یا دریچه اطمینان و روزنه خروج بخار را بررسی کنید و از باز بودن آن مطمئن شوید.

هرچند وقت یک بار پیچ دسته زودپز را سفت کنید. در صورت شل بودن پیچ دسته‌ها، ممکن است هنگام حمل زودپز از دست شما رها شود و خطر سوختگی و آسیب‌دیدگی به وجود بیاید.