نگاهی به تجربه‌های موفق مشارکت بین‌المللی مدیریت پسماند در جهان
شرق آسیا از سطل‌های زباله هم سود می‌برد
مریم میرخسروی مدیر صنعت سبز موسسه طنین طبیعت تیرگان مشارکت بین‌المللی WRمشارکتی است که در بحث آموزش، تحقیق، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی مدیریت پسماند و بازیابی منابع در کشورهای مختلف صورت گرفته است. در بحث اجرای این گونه پروژه‌ها به دلیل درگیر شدن سازمان‌های شهری نیاز به مشارکت آنها و چه بسا موسسه‌های خصوصی است. شورای شهر، شهرداری، موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها نقش پررنگی در این میان دارند و برقراری ارتباط بین موسسات و سازمان‌های هم‌جنس بین دو کشور می‌تواند آغازی برای تبادل ایده‌ها و اهداف در قالب آموزش، پژوهش و دیدگاه‌ها که منجر به رسیدن به یک برنامه‌ریزی مشخص در جهت پیاده‌سازی پروژه می‌شود، باشد.
مریم میرخسروی مدیر صنعت سبز موسسه طنین طبیعت تیرگان مشارکت بین‌المللی WRمشارکتی است که در بحث آموزش، تحقیق، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی مدیریت پسماند و بازیابی منابع در کشورهای مختلف صورت گرفته است. در بحث اجرای این گونه پروژه‌ها به دلیل درگیر شدن سازمان‌های شهری نیاز به مشارکت آنها و چه بسا موسسه‌های خصوصی است. شورای شهر، شهرداری، موسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌ها نقش پررنگی در این میان دارند و برقراری ارتباط بین موسسات و سازمان‌های هم‌جنس بین دو کشور می‌تواند آغازی برای تبادل ایده‌ها و اهداف در قالب آموزش، پژوهش و دیدگاه‌ها که منجر به رسیدن به یک برنامه‌ریزی مشخص در جهت پیاده‌سازی پروژه می‌شود، باشد. البته این فرآیند بدون شک مستلزم پشتیبانی‌های سیاسی و مالی در هر دو کشور است. (نمودار 1)
مشارکت WR ابتدا با آموزش راهکارهای مربوط به مشکلات موجود به دانش‌آموزان، کودکان و ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی آغاز می‌شود. همچنین طی نشست‌ها و بازدیدها می‌توان به دیدگاهی برای اتخاذ تصمیم درباره برنامه‌ریزی اصلی، کمک یا اجرای برنامه‌های محیط زیستی رسید. در این راستا باید مطالعه روی شرایط موجود صورت گیرد و اهداف و نظرات درباره موضوع اصلی به یک جمع‌بندی مناسب برسد. اجرای پروژه ابتدا در یک ناحیه به‌خصوص با یک نمونه آزمایشی در ابعاد کوچک شروع و پس از تامین منابع مالی اجرای پروژه به یک شرکت محلی و بین‌المللی واگذار می‌شود.
یک تجربه در اندونزی
یکی از تجربیات موفق در این زمینه در اندونزی بوده که با اهداف زیر تعریف شده است:
فرهنگ، تکنولوژی و ارتباطات برای «بازیافت زباله»
بازدید، آموزش و همکاری و برگزاری کارگاه
تولید بیوگاز در ناحیه اسلمان
راه‌اندازی اتوبوس‌هایی با سوخت بیوگاز
تطابق تکنولوژی با فرهنگ اندونزیایی‌ها
ارتباطات برقرار شده بین دانشگاه‌ها (دانشگاه بوراس و دانشگاه گاجامادا) و شهرها (شهر بوراس و شهر اسلمان) به‌صورت چند‌جانبه بوده است. (نمودار۲)
نمونه اجرا شده در اندونزی با آموزش و تحقیق روی منابع آغاز شد. آموزش دو دانشجوی مقطع فوق لیسانس به مدت دو سال و 20 دانشجوی دیگر در مقطع فوق لیسانس برای 6 ماه در دانشگاه بوراس، دانشگاه چالمرز، موسسه تحقیقاتی SP و سازمان خدمات فنی شهر صورت گرفت، سپس ایده‌های برگرفته از پروژه بوراس با شرایط موجود در اندونزی تطبیق داده شد. جدول ارائه شده مباحث مورد مطالعه در پروژه اندونزی و تعداد نفراتی را که بر روی پروژه مطالعه کرده‌اند نشان می‌دهد:pic1
pic۲
pic3
در این پروژه پسماند میوه به سوخت خودرو یا برق تبدیل می‌شود به این ترتیب که ۴ تن پسماند میوه در هر روز به ۵۵۰ کیلو وات ساعت الکتریسیته در روز تبدیل می‌شود و میزان گازهای گلخانه‌ای تقریبا ۲۷۱۶ تن CO۲ در سال کاهش می‌یابد. (هزینه اجرای این کارخانه ۳۴۰ هزار دلار آمریکا محاسبه شده است.)
پروژه مرکز آموزشی بازیافت در بنگلادش
یکی دیگر از نمونه پروژه‌های بازیافت اجرا شده در کشور بنگلادش و توسط گروه Waste Concern در مرکز آموزشی بازیافت در داکا۲ پایتخت این کشور است. گروه Waste concern این مرکز را به منظور ارتقای سطح دانش و تبدیل پسماند منابع تاسیس کرده است. این آموزش بر اساس یک برنامه مدیریتی محیط زیستی مداوم پایه‌ریزی و توسط وزارت محیط زیست و جنگل بنگلادش و با پشتیبانی۳ UNDP در سال ۲۰۰۶ اجرا شد. در حال حاضر با مشارکت World Wide Recycling B.V. (در هلند)، Waste Concern یک سیستم نمایشگر برای کمپوست بنا کرده است که به کاهش تشعشع کربن در Katchpur منتهی شده است.
Waste Concern چیست؟
گروه Waste Concern در سال ۱۹۹۵ با شعار «پسماند یک منبع است» تاسیس شد. این گروه برای دستیابی به یک دیدگاه عمومی برای مشارکت در بازیافت پسماند، بهبود اوضاع زیست محیطی، استفاده از انرژی خورشیدی، کاهش فقر از طریق کارآفرینی و پیشرفت مداوم شکل گرفت. گروهWaste concern یک بنگاه اقتصادی اجتماعی (Social Business Enterprise- SBE) است که هم کسب و کار انتفاعی و هم غیر‌انتفاعی را شامل می‌شود. این گروه توسط «مقصود سینا» یک معمار شهرسازی حرفه‌ای و «افتخار عنایت‌الله» یک مهندس عمران- شهرسازی تاسیس شده و اهداف اصلی آنها دست یافتن به مواردی است که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
بهبود محیط زیست با ارتقای فعالیت‌های مربوط به بازیافت زباله در کشور.
جهت‌دهی به تحقیقات و تجربیات بر اساس مدیریت پسماند خشک، بازیافت، مدیریت پسماندهای پزشکی و پسماندهای پرخطر، پسماند فاضلاب و کشاورزی ارگانیک.
ارتقای اجتماعی سطح مشارکت‌های شهری - در محدوده منطقه - به منظور بهبود محیط زیست شهری.
ایجاد فرصت‌های جدید شغلی توسط ارتقای سطح بازیافت پسماند.
اهداف اصلی این پروژه در حقیقت دستیابی به مراحل سه‌گانه R4 (Reduce, Reuse, Recycle) است. برای رسیدن به این اهداف لازم است تکنولوژی کارآمد و آموزش کاربردی به مرحله اجرا درآید به گونه‌ای که مواردی از جمله بازیافت زباله ارگانیک، برداشت آب باران، تولید انرژی خورشیدی و سیستم فاضلاب شهری مد نظر قرار گیرند. این پروژه معرفی یک نمونه کوچک CDM5 و مدلی برای پروژه‌های بازیافت زباله است.
مرکز آموزش بازیافت در katchpur شامل فازهایی با تسهیلات ویژه می‌شود؛ یک کارخانه کمپوست هوازی با فرآیندی با ظرفیت تا ۱۰ تن در روز، یک سالن کنفرانس، تجهیزات مربوط به غنی‌سازی کمپوست، سیستم جمع‌آوری آب باران، بازیافت آب پسماند، سیستم روشنایی خورشیدی و تسهیلات کمپوست فاضلاب شهری. مرکز انتقال و بازیافت پسماند شامل یک کارخانه کمپوست هوازی با ظرفیت ۷ تن در روز، یک سالن کنفرانس، تجهیزات مربوط به غنی‌سازی کمپوست، سیستم جمع‌آوری آب باران، بازیافت آب پسماند، سیستم روشنایی خورشیدی و تسهیلات کمپوست/ فاضلاب شهری و موارد دیگری به‌صورت تسهیلات داخلی می‌شود و در آن فعالیت‌هایی از قبیل بازیافت پسماند ارگانیک از طریق کمپوست صورت می‌گیرد.مراحل بازیافت پسماند ارگانیک و تولید کمپوست را در بازار میوه و تره‌باری در داکا می‌توانید در زیر مشاهده کنید. (نمودار۳)
با استفاده از یک سیستم جمع‌آوری پسماند ارتباط‌محور، پسماند از یک بازار میوه و تره‌بار محلی (بازار کاروان) جمع‌آوری می‌شود. این مرکز قابلیت فرآوری 7 تن زباله ارگانیک شهری در روز را دارد؛ ضمن اینکه استفاده از روش کمپوست هوازی، باعث کاهش تشعشع 1277.5 تن دی‌اکسید‌کربن در سال می‌شود و محصول کمپوست ارگانیک ارزان‌قیمت از طریق شرکت‌های سازنده کود، به بازارهای محلی کشاورزان فروخته می‌شود. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت مرکز آموزشی بازیافت Katchpur بازخوردهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی زیادی ایجاد می‌کند. طول مدت این پروژه آزمایشی 15 سال است و با سرمایه‌گذاری یک دلار آمریکا به ازای هر بهره‌بردار، می‌توانیم به سودی به ارزش 32.1 دلار از نظر زیست‌محیطی و اجتماعی دست یابیم. (105.3/3.28) توجه شود که یک دلار آمریکا = 69.60 تاکای بنگلادش محاسبه شده است. (نمودار 4)
مشارکت WR ابتدا با آموزش راهکارهای مربوط به مشکلات موجود به دانش‌آموزان، کودکان و ارتقای سطح آگاهی‌های عمومی آغاز می‌شود. همچنین طی نشست‌ها و بازدیدها می‌توان به دیدگاهی برای اتخاذ تصمیم درباره برنامه‌ریزی اصلی، کمک یا اجرای برنامه‌های محیط زیستی رسید. در این راستا باید مطالعه روی شرایط موجود صورت گیرد و اهداف و نظرات درباره موضوع اصلی به یک جمع‌بندی مناسب برسد. اجرای پروژه ابتدا در یک ناحیه به‌خصوص با یک نمونه آزمایشی در ابعاد کوچک شروع و پس از تامین منابع مالی اجرای پروژه به یک شرکت محلی و بین‌المللی واگذار می‌شود.
یک تجربه در اندونزی
یکی از تجربیات موفق در این زمینه در اندونزی بوده که با اهداف زیر تعریف شده است:
فرهنگ، تکنولوژی و ارتباطات برای «بازیافت زباله»
بازدید، آموزش و همکاری و برگزاری کارگاه
تولید بیوگاز در ناحیه اسلمان
راه‌اندازی اتوبوس‌هایی با سوخت بیوگاز
تطابق تکنولوژی با فرهنگ اندونزیایی‌ها
ارتباطات برقرار شده بین دانشگاه‌ها (دانشگاه بوراس و دانشگاه گاجامادا) و شهرها (شهر بوراس و شهر اسلمان) به‌صورت چند‌جانبه بوده است. (نمودار۲)
نمونه اجرا شده در اندونزی با آموزش و تحقیق روی منابع آغاز شد. آموزش دو دانشجوی مقطع فوق لیسانس به مدت دو سال و 20 دانشجوی دیگر در مقطع فوق لیسانس برای 6 ماه در دانشگاه بوراس، دانشگاه چالمرز، موسسه تحقیقاتی SP و سازمان خدمات فنی شهر صورت گرفت، سپس ایده‌های برگرفته از پروژه بوراس با شرایط موجود در اندونزی تطبیق داده شد. جدول ارائه شده مباحث مورد مطالعه در پروژه اندونزی و تعداد نفراتی را که بر روی پروژه مطالعه کرده‌اند نشان می‌دهد:pic1
pic۲
pic3
در این پروژه پسماند میوه به سوخت خودرو یا برق تبدیل می‌شود به این ترتیب که ۴ تن پسماند میوه در هر روز به ۵۵۰ کیلو وات ساعت الکتریسیته در روز تبدیل می‌شود و میزان گازهای گلخانه‌ای تقریبا ۲۷۱۶ تن CO۲ در سال کاهش می‌یابد. (هزینه اجرای این کارخانه ۳۴۰ هزار دلار آمریکا محاسبه شده است.)
پروژه مرکز آموزشی بازیافت در بنگلادش
یکی دیگر از نمونه پروژه‌های بازیافت اجرا شده در کشور بنگلادش و توسط گروه Waste Concern در مرکز آموزشی بازیافت در داکا۲ پایتخت این کشور است. گروه Waste concern این مرکز را به منظور ارتقای سطح دانش و تبدیل پسماند منابع تاسیس کرده است. این آموزش بر اساس یک برنامه مدیریتی محیط زیستی مداوم پایه‌ریزی و توسط وزارت محیط زیست و جنگل بنگلادش و با پشتیبانی۳ UNDP در سال ۲۰۰۶ اجرا شد. در حال حاضر با مشارکت World Wide Recycling B.V. (در هلند)، Waste Concern یک سیستم نمایشگر برای کمپوست بنا کرده است که به کاهش تشعشع کربن در Katchpur منتهی شده است.
Waste Concern چیست؟
گروه Waste Concern در سال ۱۹۹۵ با شعار «پسماند یک منبع است» تاسیس شد. این گروه برای دستیابی به یک دیدگاه عمومی برای مشارکت در بازیافت پسماند، بهبود اوضاع زیست محیطی، استفاده از انرژی خورشیدی، کاهش فقر از طریق کارآفرینی و پیشرفت مداوم شکل گرفت. گروهWaste concern یک بنگاه اقتصادی اجتماعی (Social Business Enterprise- SBE) است که هم کسب و کار انتفاعی و هم غیر‌انتفاعی را شامل می‌شود. این گروه توسط «مقصود سینا» یک معمار شهرسازی حرفه‌ای و «افتخار عنایت‌الله» یک مهندس عمران- شهرسازی تاسیس شده و اهداف اصلی آنها دست یافتن به مواردی است که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
بهبود محیط زیست با ارتقای فعالیت‌های مربوط به بازیافت زباله در کشور.
جهت‌دهی به تحقیقات و تجربیات بر اساس مدیریت پسماند خشک، بازیافت، مدیریت پسماندهای پزشکی و پسماندهای پرخطر، پسماند فاضلاب و کشاورزی ارگانیک.
ارتقای اجتماعی سطح مشارکت‌های شهری - در محدوده منطقه - به منظور بهبود محیط زیست شهری.
ایجاد فرصت‌های جدید شغلی توسط ارتقای سطح بازیافت پسماند.
اهداف اصلی این پروژه در حقیقت دستیابی به مراحل سه‌گانه R4 (Reduce, Reuse, Recycle) است. برای رسیدن به این اهداف لازم است تکنولوژی کارآمد و آموزش کاربردی به مرحله اجرا درآید به گونه‌ای که مواردی از جمله بازیافت زباله ارگانیک، برداشت آب باران، تولید انرژی خورشیدی و سیستم فاضلاب شهری مد نظر قرار گیرند. این پروژه معرفی یک نمونه کوچک CDM5 و مدلی برای پروژه‌های بازیافت زباله است.
مرکز آموزش بازیافت در katchpur شامل فازهایی با تسهیلات ویژه می‌شود؛ یک کارخانه کمپوست هوازی با فرآیندی با ظرفیت تا ۱۰ تن در روز، یک سالن کنفرانس، تجهیزات مربوط به غنی‌سازی کمپوست، سیستم جمع‌آوری آب باران، بازیافت آب پسماند، سیستم روشنایی خورشیدی و تسهیلات کمپوست فاضلاب شهری. مرکز انتقال و بازیافت پسماند شامل یک کارخانه کمپوست هوازی با ظرفیت ۷ تن در روز، یک سالن کنفرانس، تجهیزات مربوط به غنی‌سازی کمپوست، سیستم جمع‌آوری آب باران، بازیافت آب پسماند، سیستم روشنایی خورشیدی و تسهیلات کمپوست/ فاضلاب شهری و موارد دیگری به‌صورت تسهیلات داخلی می‌شود و در آن فعالیت‌هایی از قبیل بازیافت پسماند ارگانیک از طریق کمپوست صورت می‌گیرد.مراحل بازیافت پسماند ارگانیک و تولید کمپوست را در بازار میوه و تره‌باری در داکا می‌توانید در زیر مشاهده کنید. (نمودار۳)
با استفاده از یک سیستم جمع‌آوری پسماند ارتباط‌محور، پسماند از یک بازار میوه و تره‌بار محلی (بازار کاروان) جمع‌آوری می‌شود. این مرکز قابلیت فرآوری 7 تن زباله ارگانیک شهری در روز را دارد؛ ضمن اینکه استفاده از روش کمپوست هوازی، باعث کاهش تشعشع 1277.5 تن دی‌اکسید‌کربن در سال می‌شود و محصول کمپوست ارگانیک ارزان‌قیمت از طریق شرکت‌های سازنده کود، به بازارهای محلی کشاورزان فروخته می‌شود. در یک جمع‌بندی کلی می‌توان گفت مرکز آموزشی بازیافت Katchpur بازخوردهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی زیادی ایجاد می‌کند. طول مدت این پروژه آزمایشی 15 سال است و با سرمایه‌گذاری یک دلار آمریکا به ازای هر بهره‌بردار، می‌توانیم به سودی به ارزش 32.1 دلار از نظر زیست‌محیطی و اجتماعی دست یابیم. (105.3/3.28) توجه شود که یک دلار آمریکا = 69.60 تاکای بنگلادش محاسبه شده است. (نمودار 4)
ارسال نظر