طرح های هفتگانه توسعه فولاد موفق نبودند
دنیای اقتصاد: شرکت فولاد مبارکه طی سال های 92 و 93 توانست حدود 51 درصد فولاد کشور را تولید کند که از این مقدار بیش از 2.5 میلیون تن راهی بازارهای جهانی شد. همچنین طی 7 ماه سال 2015 نسبت به مدت مشابه سال قبل موفق به رشد تولید 9 درصدی شد. معاونت اجرایی پروژه ها در راستای تحقق این سیاست ها از ابتدای امسال با تغییر ساختار سازمانی و انتقال پروژه های اجرایی از مهندسی کارخانه به این معاونت، از معاونت طرح و توسعه به معاونت اجرایی تغییر نام داد.

در این خصوص دنیای اقتصاد گفتگوی مفصلی با احمد سعیدبخش معاون اجرایی پروژه های فولاد مبارکه انجام داد و وی از تغییر ساختار این مجموعه تا طرح های ناموفق هفتگانه توسعه فولاد، نیازسنجی داخل برای توسعه فولاد، تحریم ها و اثرات آن بر صنعت فولادسازی سخن گفت و در آخر از انجام اولین بازی فوتبال در ورزشگاه نقش جهان تا پایان امسال به عنوان نماینده شرکت فولاد مبارکه در پروژه نقش جهان اظهار امیدواری کرد.

دنیای اقتصاد: آقای سعیدبخش، در خصوص فعالیت معاونت اجرایی پروژه ها در شرکت فولاد مبارکه توضیح دهید.
تا یک سال قبل فولاد مبارکه شامل دو بخش مهندسی کارخانه و معاونت طرح و توسعه بود. مهندسی کارخانه زیرمجموعه معاونت طرح توسعه به شمار می رفت و طرح های کوچکی از جمله بهینه سازی، ارتقاء کمی یا کیفی با مبالغ پایین در این بخش انجام می شد.
در اواخر سال 93 به دستور دکتر سبحانی مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه معاونت طرح و توسعه به معاونت اجرایی پروژه ها تغییر و مهندسی کارخانه تحت پوشش معاونت تکنولوژی قرار گرفت و کارهای اجرایی از این بخش منتزع گردید و مهندسی کارخانه با رسالت مغز متفکر شرکت با آگاهی از شرایط بیرونی، به روز بودن و نگاه به آینده در بخش مطالعات، تهیه طرح ها و اسناد مناقصه از کارهای اجرائی مبرا گردید.. بدین گونه که تمام پروژه های طراحی شده تا مرحله تهیه اسناد مناقصه در حیطه فعالیت مهندسی کارخانه قرار گرفت و طرح ها بعد از انجام مناقصه وانتخاب پیمانکار، جهت اجرا به معاونت اجرایی پروژه ها انتقال داده می شود.

دنیای اقتصاد: به نظر می رسد که معاونت اجرایی حیطه وسیعی از فعالیت ها را شامل می شود. بخش های زیر مجموعه این معاونت و حوزه عملکرد آن را بیشتر توضیح دهید
این معاونت شامل هفت مدیریت اجرای پروژه های: آهن سازی و فولادسازی، نورد سرد و گرم، انرژی و سیالات، ساختمان های جنبی و پشتیبانی ، پروژه سنگان، فولاد سازی ونورد پیوسته سباومدیریت برنامه ریزی وپشتیبانی است. باید تاکید کنم این معاونت ۵۳ هزار میلیارد ریال پروژه از جمله طرح های سنگان و سبا را در دست اقدام دارد. بخش هایی که مربوط به مهندسی کارخانه بود شامل پروژه های جنبی، پشتیبانی و زیر بنائی از جمله راه، ایمنی، ساختمان، محیط زیست و ... بوده وماهیت
توسعه ای نداشت. در نهایت تمام پروژه ها زمانی که از مهندسی کارخانه به این معاونت انتقال داده می شوند در این بخش به مدیریت های مربوطه که تخصص لازم را دارند ارجاع داده می گردد.

دنیای اقتصاد: در معاونت اجرایی پروژه ها تامین بودجه طرح های مختلف به چه صورت انجام می شود؟
در حال حاضر دو کمیته برای تامین بودجه طرح های فولاد مبارکه وجود دارد. کمیته سرمایه گذاری که در مهندسی کارخانه تشکیل می شود و در خصوص پروژه های زیر ۵ میلیارد تومان در آن تصمیم گیری می شود ودر کمیته برنامه ریزی و توسعه برای تامین بودجه پروژه های بالای ۵ میلیارد تومان تصمیم گیری می شود. به طور کلی در این کمیته ها کارشناسی و بررسیهای لازم بر روی لزوم اجرای این طرح ها و توجیه بودن آن واختصاص بودجه مورد نیاز صورت می گیرد.

دنیای اقتصاد: در حال حاضر شاهد توسعه فولاد در مناطق مختلف کشور هستیم، این موضوع تابع چه سیاستی است؟
دولت یازدهم با در نظر گرفتن افق دستیابی به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام تا سال ۱۴۰۴ این توسعه ها را در دستور کار خود قرار داده است. برخی از این توسعه ها به دلیل فرصت های پیش آمده بوده که شرکت های فولادسازی از جمله فولاد مبارکه بخاطر حمایتهای مالی وافزایش ظرفیت خود برای سرمایه گذاری در آنها ورود پیدا کرده اند. اما برخی از طرح های توسعه فولادی در گذشته تابع پیشنهادات و متاثر از عوامل سیاسی بوده اند، همچون فولاد سپیددشت چهار محال وبختیاری. این پروژه ها جزو طرح های فولادی استانی و هفتگانه هستند که تاکنون موفق نبوده اند چرا که تصمیم گیری برای احداث آنها بدون مطالعات فنی اقتصادی وکارشناسی و بدون در نظر گرفتن زیر ساختها وامکانات منطقه ای بوده است. امروزه مطالعات نشان داده احداث کارخانه های فولادسازی با ظرفیت پایین مقرون به صرفه نیست و توجیه اقتصادی ندارد. نمونه آنها فولادسازی های استانی به ظرفیت ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ هزارتنی بوده که بعلت گریبانگیر بودن مشکلات مالی وزیر ساختی از سال ۸۶ آغاز شده و تاکنون هیچیک ازآنها راه اندازی نشده است که امیدواریم بزودی شاهد راه اندازی فولاد سفید دشت به عنوان اولین واحد آن باشیم.

دنیای اقتصاد: چرا دولت گذشته مجوز توسعه طرح های هفتگانه فولادی را در مناطق مختلف کشور داد؟
در دولت گذشته مباحث توسعه بر روی محور توازن و مطالعات پیش نرفت وبخاطر نداشتن مدیریت یکپارچه نقشه راه تدوین شده ای برای صنعت فولاد وجود نداشت و متاسفانه مجوزها بیشتربخاطر مسائل سیاسی و بمنظور ایجاد اشتغال ومسائل دیگرداده می شد.

دنیای اقتصاد: در مجموع برای توسعه فولاد در نقاط مختلف کشور چه شرایطی را باید در نظر گرفت تا در این مسیر موفق بود؟
قبل از تصمیم برای ایجاد فولادسازی در منطقه ای باید مطالعات مکان یابی و زیرساختی آن به درستی انجام شود. یکی از نکات مهم برای ایجاد کارخانه فولادسازی، فراهم بودن منابع انرژی از جمله آب، گاز و برق است. همچنین حمل و نقل جاده ای و ریلی نیز از دیگر نیازهای توسعه فولاد در مناطق مختلف است.. یکی از تصمیمات خوبی که اکنون دولت در خصوص توسعه فولادسازی به نتیجه رسیده، تاکید بر احداث کارخانه های فولاد در مجاور دریاست چرا که مواد اولیه به راحتی وارد و شرایط برای صادرات به خوبی مهیا می باشدو در کاهش هزینه ها بسیار موثر است.

دنیای اقتصاد: با این اوصاف نیاز داخل به فولاد در چه مناطقی باید مرتفع شود؟
خوشبختانه این موضوع را در سیاستگذاری های خود مدنظر قرار داده ایم. به عنوان مثال هم اکنون محصولات تولیدی فولاد مبارکه، سپیددشت و سبا برای قسمت مرکزی کشور در نظر گرفته شده و تولیدات فولاد هرمزگان برای صادرات. البته بخشی از تولیدات فولاد مبارکه نیز به صادرات اختصاص می یابد.

دنیای اقتصاد: هم اکنون از سوی سیاستگذاران شرایط مناسبی برای توسعه فولاد مهیا شده است؟
همانطور که عرض کردم متاسفانه در سالهای گذشته صنعت فولادسازی مدیریت جامع یکپارچه مشخصی نداشته است ونقش ایمیدرو کم رنگ شده بود که خوشبختانه امروز این نقش چه در بخش معدن و چه در بخش کارخانه های فولاد سازی بسیار پر رنگ شده است . باید بر روی صنعت فولاد مباحث فنی، اقتصادی و توسعه متوازن با در نظر گرفتن بازار انجام شود. باید نیازهای ورودی و خروجی کارخانه در نظر گرفته شودو بدون برنامه برای توسعه فولاد مجوز صادر نشود. به عنوان مثال قبل از احداث واحد احیا مستقیم چگونگی تامین گندله آن درنظر گرفته شودویا اگر کارخانه ای جهت تولید ورقهای پوشش دار احداث می شود چگونگی تامین ورق آن از قبل پیش بینی شود. خوشبختانه طی دو سال گذشته ایمیدرو صنعت معدن و فولاد را تحت کنترل در آورده است.

دنیای اقتصاد: با این اوصاف قرار است فولاد مبارکه به عنوان مغز فولاد حرکت کرده و رشد و توسعه کمی وکیفی آن در مناطقی همچون هرمزگان و ... صورت گیرد؟
دقیقا. با تاکیدات مکرر مدیرعامل وبینش ودانش عمیق ایشان در صنعت فولاد ما بایدبه عنوان پیشرو در صنعت فولاد کشور به سمت تکنولوژی های جدید و آلیاژهای خاص با ارزش افزوده بالا برویم و از خام فروشی پرهیز کنیم. فولاد مبارکه نیز این موضوع را در برنامه خود قرار داده و در نظر دارد به سمت تولید فولادهای خاص با ارزش افزوده بالا برای صنعت کشتی سازی،خودرو سازی و یا لوله های انتقال نفت وگاز حرکت کند و هم اکنون این کار را شروع کرده ایم.

دنیای اقتصاد: پروژه های فولادی همچون سنگان، سپیددشت و هرمزگان متعلق به فولاد مبارکه است و یا سهام دار بخشی از آنهاست؟
فولاد سنگان و هرمزگان متعلق به فولاد مبارکه بوده اما ۶۵درصد از فولاد سپیددشت مربوط به فولاد مبارکه و ۳۵درصد از آن متعلق به ایمیدرو است.

دنیای اقتصاد: با توجه به اینکه طی چند سال گذشته کشور درگیر تحریم ها بود، صنعت فولاد کشور از این منظر چقدر دچار مشکل شد؟
متاسفانه تحریم ها برای فولاد مبارکه در این سال ها محدودیت هایی ایجاد کرد و هزینه های این صنعت را افزایش داد اما از طرف دیگر، مجبور شدیم از طریق مهندسی معکوس اقدام به ساخت داخل کنیم. در حال حاضر فولاد مبارکه دربخش مهندسی معکوس تجربه خوبی دارد وتا کنون برای بیش از۵۰ هزار قطعه نقشه ساخت و شناسنامه فنی تهیه کرده ایم. خوشبختانه فولاد هرمزگان را با دانش بومی خود راه اندازی کردیم، همچنین نزدیک به ۸۰ درصد پروژه های اخیر خود را ساخت داخل کردیم و نصب تجهیزات وراه اندازی آنها را بدون کمک و دخالت خارجی ها انجام دادیم.

دنیای اقتصاد: به اعتقاد شما توافق 1+5 و برجام چه تاثیری بر صنعت فولاد ما خواهد گذاشت؟
با این اتفاق برخی از شرکت هاوبانکهای خارجی برای سرمایه گذاری و یا فاینانس در صنعت فولاد اعلام آمادگی کرده اندوتعداد آنها بیشتر هم خواهد شد. ازبابت ورود شرکتهای خارجی به ایران تهدیدی متوجه فولاد مبارکه نمی باشد وسالهاست که فولاد مبارکه به عنوان یک برنددر بازار جهانی حضور دارد. لیکن دریک نگاه منفی در مورد سایر صنایع به این مساله باید اشاره کردکه اگر حضور شرکت های خارجی در کشور بدون انتقال تکنولوژی باشد به ضررصنایع کوچک داخل خواهد بود وحتی ممکن است موجب تعطیلی بعضی از واحدهای کوچک داخلی شود. لذادولت باید با سیاست خود به گونه ای رفتار کند که برای خارجی ها بازار مصرف ایجاد نشود ودر قراردادها و مشارکتها انتقال تکنولوژی جزو بایدهای قرارداد باشد.

دنیای اقتصاد: به عنوان معاون اجرایی پروژه های فولادمبارکه، عمده معضلات موجود در صنعت فولاد کشور را در چه مواردی خلاصه می کنید
تامین مواد اولیه و انرژی خصوصا آب اگرچه تنها حدود ۲درصد از آب در صنعت استفاده می شودو۹۲ درصد آن دربخش کشاورزی است. همچنین کمبود امکانات حمل و نقل جاده ای و ریلی و ... از جمله مشکلات فولاد کشور است اما نبود مراکز فناوری و تحقیقات از دیگر مشکلات صنعت فولاد کشور است. اگر بخواهیم به سمت تولید فولاد با آلیاژهای خاص برویم باید نسبت به ایجاد مراکز تحقیقات و فناوری فولاد توجه بیشتری داشته باشیم. در زمان مهندس عرفانیان بنیانگذار فولاد مبارکه ایجادمرکز تحقیقات و فناوری در کنار فولاد مبارکه پیش بینی شده بودولی سالهاست که بصورت نیمه تمام رها شده و درصورت تکمیل می توان از آن به عنوان یک مرکز تحقیق و توسعه در صنعت فولاد با آلیاژهای خاص استفاده نمود.

دنیای اقتصاد: در حال حاضر فولاد مبارکه طرح توسعه جدیدی در دست اقدام دارد؟
طرح گندله سازی هرمزگان و طرح واحد نورد گرم شهید خرازی در مجتمع فولاد مبارکه اولویت های نخست هستند. همچنین قرار است ظرفیت تولید فولاد سبا از ۷۰۰ هزار تن در سال به ۱.۵ میلیون تن در سال افزایش یابد که امیدواریم این طرح در شهریور سال آینده به بهره برداری برسد.

دنیای اقتصاد: آیا نیاز آبی طرح های توسعه فولاد مبارکه مدنظر قرار گرفته است؟
طرح های توسعه فولاد مبارکه که نیاز به آب بالایی داشته، پیش از این انجام شده است. البته باید عنوان کنم که با وجود تبلیغ سوئی که از مصرف بالای آب توسط صنعت می شود، طبق بررسی های صورت گرفته و آمار موجود میزان مصرف آب صنعت بین ۵/ ۱ تا ۲ درصد است و میزان مصارف خانگی حدود ۶ درصد و بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی با ۹۲ درصد است. با این وجود فولاد مبارکه چرخه مصرف آب مورد نیاز خود را با بازیافت و خریداری پساب آب شهرهای اطراف به حداقل رسانده است وباکاهش ۶۸ درصدی مصرف آب مدعی مصرف آب زیر استاندارد جهانی در صنعت فولاد می باشد. همچنین نزدیک به۲۰۰ میلیارد تومان برای خرید پساب شهرهای اطراف از جمله مبارکه، زرین شهر پیش بینی سرمایه گذاری کرده که بخش عمده ایی از آن در حال اجرا می باشد.

دنیای اقتصاد: علاوه بر این فولاد مبارکه در حوزه مسئولیت های اجتماعی خود طرح های توسعه دیگری دارد؟
فولاد مبارکه علاوه بر طرح خرید پسابها یکی از سرمایه گذاران ورزشگاه نقش جهان است و بنده نیز به عنوان نماینده فولاد مبارکه در پروژه این ورزشگاه حضور دارم وبا مسئولان استان، شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی وتربیت بدنی استان اصفهان هر ۱۵ روز یک بار جلساتی بمنظور پیگیری پیشرفت پروژه ورفع موانع و مشکلات برگزار می شود. البته مدتی به دلیل تامین ورق فولادی مورد نیازآن به علت تولید محدود، پروژه نقش جهان با کندی پیش می رفت که با تامین ورق مورد نیاز این ورزشگاه پیشرفت آن شتاب بیشتری خواهد گرفت.

دنیای اقتصاد: پروژه نقش جهان هم به نوعی زیر مجموعه فعالیت معاونت اجرایی محسوب می شود روند اجرای طرح به کجا رسیده است؟
هم اکنون در حال احیای چمن و تکمیل اسکلت فلزی ورزشگاه هستیم و با توجه به اینکه ورزشگاه نقش جهان براساس ضوابط AFC ساخته نشده بود و محل ورود بازیکنان به زمین از پشت دروازه ها بود مجددا بر طبق آخرین ضوابط AFC محل ورود بازیکنان از وسط زمین در نظر گرفته شد و با تخریب بخش های قبلی، هم اکنون ساخت بخش تاسیسات آن آغاز شده است. همچنین تمام ورق های مورد نیاز سازه های فلزی برای ورزشگاه تامین شده و پیش بینی می شود تا یکی دو هفته آینده ساخت پروژه ورزشگاه نقش جهان سرعت بیشتری به خود بگیرد.

دنیای اقتصاد: با این اوصاف فکر می کنید تا چه زمانی ورزشگاه نقش جهان به بهره برداری برسد؟
امیدواریم تا آخر امسال اولین بازی در ورزشگاه نقش جهان با حضور تماشاچیان انجام شود. باحمایتهاو پیگیریهای مستمر مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه، بنده نسبت به این مساله خوشبین هستم وهمگی از نهایت سعی و تلاش خود استفاده خواهیم کرد.


پروژه فولاد سنگان
پروژه سنگان یک استثنا در میان پروژه های فولاد مبارکه است. با توجه به اینکه یکی از مشکلات صنعت فولاد، تامین مواد اولیه از جمله گندله و سنگ آهن به عنوان خوراک فولاد است ، بخشی از این کمبود از خارج کشور وارد می شود. برای اینکه خود را از این محدودیت نجات دهیم در سفر رئیس جمهور قبلی به اصفهان، بنا به درخواست مدیرعامل وقت فولاد مبارکه جهت اطمینان ازتامین بخشی از نیاز مواد اولیه شرکت معدنی به ظرفیت ۵ میلیون تن در سال در منطقه سنگان در اختیار فولاد مبارکه قرار داده شد تا از نظر تامین مواد اولیه تا حدودی از نابسامانی خارج شویم. براین اساس به دستور رئیس جمهور وقت بخشی از معدن سنگان به فولاد مبارکه اختصاص یافت و این فرصتی را در اختیار شرکت قرار داد. در حال حاضر فعالیت معدن سنگان در خراسان شمالی آغاز شده و در بخش گندله سازی حدود ۷۰ درصد و کنستانتره ۱۲ درصد پیشرفت داشته ایم.