خطرات مصرف مُسکن‌های بدون نسخه

بعضی از افراد با استفاده مداوم از ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است دچار از کارافتادگی کلیه‌ها شوند. اما این مشکل معمولا در بین آنهایی رایج است که ریسک فاکتورهای دیگری چون دیابت یا فشار خون بالا هم دارند. معمول‌ترین مسکن‌هایی که مورد استفاده عموم افراد هستند شامل داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن و البته استامینوفن می‌شوند که معمولا برای تسکین درد یا پایین آوردن تب استفاده می‌شود.

طبق اطلاعاتی که در سال ۲۰۱۵ از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا جمع آوری شد، سالانه حدود ۳ میلیارد مراجعه به داروخانه برای خرید مسکن یا داروهای بدون نسخه وجود دارد. خانواده‌های آمریکایی در سال تقریبا ۳۳۸ دلار صرف خرید داروهای بدون نسخه می‌کنند. این آمار به وضوح بیانگر رواج داروهای بدون نسخه است که هیچ نیازی به مراجعه به پزشک و تجویز توسط او ندارند. شاید شما هم مثل خیلی از افراد وقتی دچار سردرد یا کمردرد می‌شوید به این فکر نکنید که آیا مصرف مسکن کار درستی است یا خیر. چون هم سریعا دردتان را تسکین می‌دهند و هم این را می‌دانید که افراد خیلی خیلی زیادی از این داروها استفاده می‌کنند پس کاملا بی‌خطر هستند. اما واقعیت این است که این مسکن‌ها، خطرات و عوارض جانبی قابل‌توجهی دارند. خطر این عوارض جانبی در افرادی که به‌طور روزانه و در درازمدت از این داروها مصرف می‌کنند، به مراتب بیشتر است و البته برای آنهایی که داروهایی جهت بیماری خاصی که دارند مصرف می‌کنند، عوارض جانبی مسکن‌ها می‌تواند خطرات جدی‌تری داشته باشد. زنانی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند، نباید هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف کنند که البته شامل مسکن‌ها هم می‌شود. در ادامه به برخی از خطرات مصرف مسکن بدون تجویز پزشک اشاره می‌کنیم:

۱. اختلال عملکرد کلیه‌ها

مطالعات زیادی، استفاده بیش از حد از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را به مشکلات کلیوی ربط داده‌اند. بعضی از افراد با استفاده مداوم از ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است حتی دچار از کارافتادگی کلیه‌ها شوند. اما این مشکل معمولا در بین آنهایی شایع است که ریسک فاکتورهای دیگری چون دیابت یا فشار خون بالا هم دارند.

۲. مداخله با داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی می‌توانند تاثیرات برخی از داروهای ضد افسردگی را که موسوم به مهار کننده‌های باز جذب سروتونین هستند کاهش بدهند و پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ انجام شده نیز این موضوع را تایید کرده است. یعنی اگر شما داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهای ضد افسردگی را همزمان مصرف کنید، احتمال تجربه علائم افسردگی در شما ۱۰ درصد بیشتر خواهد شد. ضمنا مصرف توامان این داروها می‌تواند خطرناک هم باشد.

۳. رقیق کردن خون

ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین همگی دارای تاثیر خفیف رقیق کردن خون هستند. این تاثیر برای بیشتر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند برای آنهایی که در حال حاضر داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند مشکل ساز باشد. رقیق شدن بیش از اندازه‌ی خون می‌تواند منجر به افزایش ریسک خونریزی شود.

۴. اختلال عملکرد کبد

آسیب کبد یکی از رایج‌ترین آسیب‌هایی است که در اثر استفاده زیاد از داروهای مسکن بدون تجویز پزشک، به سلامتی وارد می‌شود. در میان انواع داروهای بدون نسخه، آسپرین و استامینوفن، بیشترین آسیب را به کبدتان وارد می‌کنند که به‌دلیل مسمومیت درون اندامی ناشی از دوزهای بالا روی می‌دهد. در بیشتر موارد، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی که منجر به آسیب کبد می‌شوند، نشانه‌هایی از علل ایمنی شناسی دارند.

۵. مشکلات معده

هر چند ایبوپروفن و ناپروکسن معمولا تاثیری بر عملکرد کبد ندارند، اما این داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای سلامت معده‌تان مضر هستند. حتی آسپرین هم به معده شما آسیب می‌زند. مواد شیمیایی موجود در بدن که درد را گسترش می‌دهند، در محافظت از مخاط معده و روده‌ها نیز نقش مهمی دارند. وقتی یک داروی مسکن، این مواد شیمیایی را مهار می‌کند، سیستم گوارشی، در معرض آسیب ناشی از اسیدهای گوارشی قرار می‌گیرد.

۶. نارسایی قلبی

مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی موجب افزایش احتمال نارسایی قلبی نیز می‌شوند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شد شواهدی ارائه داد مبنی بر اینکه افرادی که مکررا از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی و مهار کننده‌های انتخابی COX۲ مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی‌های قلبی هستند. همچنین مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت گزارش می‌دهد مصرف هر نوع داروی ضد التهابی غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن می‌تواند احتمال سکته قلبی را تا ۳۱ درصد افزایش بدهد.

جایگزین‌های بی‌ضرر برای مسکن‌های پُر خطر

. کمپرس سرد می‌تواند التهاب و درد ناشی از دلایل گوناگون را، از ضربه به سر گرفته تا پیچ خوردگی قوزک پا، به میزان قابل‌توجهی کاهش بدهد.

. کمپرس گرم هم می‌تواند درد ناشی از آرتروز و سایر مشکلات عضلانی و مفصلی را تسکین بدهد.

. تحرک بدنی و ورزش منظم هم در پیشگیری و کاهش دردهای معمول بسیار مفید است.

. بسیاری از افراد برای داشتن زندگی به دور از درد و ناراحتی، یوگا یا مدیتیشن تمرین می‌کنند.

. تکنیک‌های سنتی مانند طب سوزنی یا طب فشاری هم تا حدود بسیار زیادی در کاهش درد موثر هستند.

. حتی رژیم غذایی‌تان هم می‌تواند تفاوت‌های زیادی ایجاد کند. بهتر است در تغذیه‌تان از غذاها و ادویه‌جات ضد درد و التهاب مانند دارچین، زردچوبه، سیر، زنجبیل، پیاز، آناناس و گیلاس ترش استفاده کنید.