لیگ صنعتی‌ها
تیم‌های خصوصی جایی برای ورود ندارند
سیامک سپندار- با نگاهی گذرا به لیست تیم‌های حاضر در مسابقات لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های کشور، متوجه می‌شویم که بخش عمده باشگاه‌های ایرانی امروز به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از صنایع در فعالیت خود بهره می‌برند و بودجه‌ها، مدیریت و حرکت‌های مختلف این باشگاه‌ها با محوریت صنایع صورت می‌گیرد. امروز باشگاه‌هایی نظیر تراکتورسازی، صنعت نفت آبادان، سپاهان، نفت تهران، ذوب‌آهن، سایپا، استقلال صنعتی خوزستان، ماشین‌سازی تبریز، صبای قم، پیکان، فولاد خوزستان و در واقع اکثریت قریب به اتفاق باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران، فعالیت و دوام خود را مدیون باشگاه‌های صنعتی و صنایع مختلف حاضر در کشور هستند.
سیامک سپندار- با نگاهی گذرا به لیست تیم‌های حاضر در مسابقات لیگ برتر فوتبال باشگاه‌های کشور، متوجه می‌شویم که بخش عمده باشگاه‌های ایرانی امروز به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از صنایع در فعالیت خود بهره می‌برند و بودجه‌ها، مدیریت و حرکت‌های مختلف این باشگاه‌ها با محوریت صنایع صورت می‌گیرد. امروز باشگاه‌هایی نظیر تراکتورسازی، صنعت نفت آبادان، سپاهان، نفت تهران، ذوب‌آهن، سایپا، استقلال صنعتی خوزستان، ماشین‌سازی تبریز، صبای قم، پیکان، فولاد خوزستان و در واقع اکثریت قریب به اتفاق باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران، فعالیت و دوام خود را مدیون باشگاه‌های صنعتی و صنایع مختلف حاضر در کشور هستند. این اتفاق در شرایطی صورت می‌گیرد که صنایع ایران چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی، به دلیل تحریم‌های مختلف یک دهه گذشته، از نظر سودآوری و درآمدزایی شرایط خوبی ندارند و تیم‌داری در لیگ برتر فوتبال برای این باشگاه‌ها دستکم از نظر اقتصادی بازده مشخصی ندارد. شرایط در لیگ آزادگان و لیگ‌های پایین‌تر نیز مشابه است و این موضوع، حکایت از سرنوشتی دارد که در آینده ای نه‌چندان دور، انتظار فوتبال کشور را می‌کشد.
کپی‌برداری غلط از فوتبال اروپا
بروز چنین شرایطی در حالی است که به نظر می‌رسد مدیران امروز فوتبال ما برداشت صحیحی از ورود بخش خصوصی و صنایع به فوتبال ندارند و در نگاه آنها، ورود صنایع به فوتبال در تیم‌داری و مدیریت آن خلاصه می‌شود. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که حضور مستقیم صنایع در لیگ‌های مختلف فوتبال دنیا اتفاق مرسوم و طبیعی نیست و شاید بتوان گفت باشگاه‌هایی به تعداد انگشتان دست، با حمایت مستقیم صنایع وارد تیم‌داری در فوتبال می‌شوند. در فوتبال حرفه‌ای دنیا اما، وضعیت به گونه‌ای دیگر است و صنایع مختلف به دنبال آن هستند که با تقویت تیم‌های ریشه‌دار جهان، به دنبال تبلیغات مختلف و در نتیجه افزایش فروش آن برآیند؛ اتفاقی که در مدیریت باشگاه‌های بزرگی چون بارسلونا و رئال مادرید هم دیده می‌شود و شرکت هواپیمایی امارات به حدی در سهام باشگاه رئال مادرید دست دارد که این باشگاه حتی حاضر است به خاطر این موضوع، در لوگوی سال‌های سال خود نیز دست ببرد.
تیم‌های صنعتی در دنیا به این صورت فعالیت نمی‌کنند
حسین چرخابی، سرمربی سابق تیم فوتبال سپاهان اصفهان درباره حضور تیم‌های صنعتی در لیگ‌های معتبر خارجی به دنیای اقتصاد می‌گوید: تیم‌های صنعتی در فوتبال دنیا به این معنا فعالیت نمی‌کنند و ممکن است که کارخانه‌های صنعتی، باشگاه‌های دنیا را حمایت کرده و اسپانسر آنها باشند اما در فوتبال حرفه‌ای امروز جهان یک صنعت خودش به تنهایی تشکیل تیم نمی‌دهد. وی با بیان اینکه در دنیا باشگاه‌ها به صورت خصوصی فعالیت می‌کنند و کارخانجات صنعتی نیز آنها را مورد حمایت قرار می‌دهند، اشاره می‌کند: البته در برخی کشورها تیم‌هایی صنعتی به چشم می‌خورند اما تعداد آنها بسیار اندک است و در این زمینه هیچ گاه دولت ورود نمی‌کند و تشکیل تیم نمی‌دهد. سرمربی سابق فوتبال سپاهان اصفهان مشکل امروز فوتبال ما را دولتی بودن آن می داند و معتقداست: این اتفاق در شرایطی صورت می‌گیرد که وزارت ورزش علناً دو تیم استقلال و پرسپولیس را حمایت می‌کند و مدیرعامل آن ها را خود برمی‌گزیند.
وی با مقایسه شرایط فوتبال در لیگ برتر ایران و تفاوت آن با لیگ‌های اروپایی خاطرنشان می سازد: بیشتر تیم‌های ما وابسته به صنایع و در واقع وابسته به شرکت‌های دولتی هستند و به همین دلیل، نمی‌توان نام فوتبال حرفه‌ای را بر فوتبال کشور ما گذاشت. اتفاقات سال‌های گذشته فوتبال لیگ برتر ایران به هنگام رویارویی دو تیم صنعتی و حرف و حدیث هایی که قهرمانی های تیم های صنعتی در فوتبال به وجود آورده، همه و همه نشان می‌دهد که ورود مستقیم صنایع به موضوع تیم‌داری در فوتبال، اتفاقی است که شاید امری طبیعی به نظر نرسد. این موضوع در قهرمانی چند سال پیش تیم فولاد خوزستان و رقابت با ذوب‌آهن اصفهان که هفته پایانی لیگ را درگیر خود کرده بود، به خوبی مشاهده شد.
تعداد انگشت‌شمار باشگاه‌های صنعتی جهان
محمد یاوری، مربی سابق تیم سپاهان اصفهان نیز درباره فعالیت تیم‌های صنعتی در لیگ‌های اروپایی به دنیای اقتصاد می‌گوید: در فوتبال دنیا، بدین صورت شرکت خاصی وجود ندارد که در حوزه باشگاه‌داری ورود کنند و شاید باشگاه‌های صنعتی در این سطح، به تعداد انگشتان دست باشند. وی به باشگاه‌های صنعی جهان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اگرچه تیم‌هایی نظیر ولفسبورگ آلمان، لوکوموتیو اوکراین و باشگاه‌هایی در کشورهای آلمان و روسیه و کره، در این زمینه ورود کرده‌اند اما کارخانه‌های صنعتی در کشورهای دیگر، خود تیم‌داری نمی‌کنند و شاید بتوان گفت ورود پرشدت تیم‌های صنعتی به عرصه لیگ برتر و تیم‌داری در این عرصه، مختص ایران است. در کشور آلمان، کارخانه‌های قدیمی خودروسازی از سال‌ها پیش رو به عرصه تیم‌داری آورده‌اند و راه‌آهن اوکراین یا روسیه نیز به صورت مستقیم در لیگ برتر تیم‌داری می‌کنند.
آیا صنایع در فوتبال حرفه‌ای مشارکت ندارند؟
حال، چالش اصلی درباره فعالیت صنایع در فوتبال جهان و دلیل عدم حضور مستقیم آنها در صنعت فوتبال این موضوع است که آیا در کشورهای صنعتی و بزرگ جهان، امکان ورود مستقیم صنایع به حوزه فوتبال و تیم‌داری در این عرصه نیست؟ محمد یاوری، پیشکسوت فوتبال ایران درباره این موضوع و دلیل حضور صنایع در فوتبال کشورمان تصریح می‌کند: در کشورهای اروپایی اصول حرفه‌ای به معنای واقعی رعایت می‌شود و شرایط به گونه‌ای است که صنایع تیم‌های ریشه‌دار را شناسایی کرده و به حمایت آنها می‌پردازند اما به خودی خود دست به تیم‌داری در این زمینه نمی‌زنند. وی با انتقاد از وضعیت کنونی فوتبال ایران، درباره ورود بیش از اندازه و افراطی صنایع در این حوزه می‌گوید: به دلیل وابستگی فوتبال به دولت کشور ما و نبود درآمدزایی و قانون کپی‌رایت، باشگاه‌های خصوصی چندان نمی‌توانند در این زمینه ورودکنند و این موضوع بسیار مهم است.
حسین چرخابی نیز با انتقاد از ورود قابل توجه صنایع دولتی به فوتبال در کشور ایران اعتقاد دارد که این موضوع به دلیل بی‌توجهی به اصول حرفه‌ای در کشور ما رقم خورده و راهکار آن، توجه بیشتر به موضوعات اقتصادی، شرایط حرفه‌ای و فراهم کردن زمینه‌ای برای ورود بخش خصوصی به این موضوع است. یاوری درباره راهکار این مسئله هم بیان می‌کند: به نظر من برای این موضع، باید کاری کنیم که درآمدزایی باشگاه‌ها بیش از گذشته و به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد و مشکلات مختلفی مانند حق پخش یا قانون کپی رایت نیز اجرایی شود. موضوع حق پخش تلویزیونی به عنوان یکی از حقوق اصلی باشگاه‌ها، طی سال‌های گذشته و با وجود وعده‌های فراوان مورد بی‌توجهی قرار گرفته و هیچ اقدام جدی برای تحقق این حق فوتبال کشور صورت نمی‌گیرد. از سوی دیگر، به دلیل دشواری‌های کار، به نظر می‌رسد که شرایط برای ورود بخش خصوصی به فوتبال کشور چندان فراهم نیست و این موضوع، باعث می‌شود که با وجود شعارهای مختلف مسئولان فوتبال در زمینه خصوصی‌سازی، عرصه برای ورود باشگاه‌های خصوصی هر روز دشوارتر و تعداد تیم‌های دولتی لیگ برتر، هر روز بیشتر شود. رسیدن به "صنعت فوتبال" به عنوان عرصه‌ای برای نمایش توانمندی‌های تیم‌داری ایران شاید، توجه بیشتر به بخش خصوصی و فراهم کردن زمینه ورود آنها به فوتبال باشد.
ارسال نظر