سوارکاری، ورزشی که به هزینه کردنش می‌ارزد
فرحناز ایران‌نژاد ایران خاستگاه‌یکی از اصیل‌ترین و خالص‌ترین نژادهای اسب دنیا یعنی اسبچه‌خزر در دنیا است. از این رو پرورش اسب و سوارکاری جایگاه ویژه‌ای هم در فرهنگ ملی و هم توصیه‌های مذهبی ما ایرانیان دارد. اما با وجود علاقه‌مندان بی‌شمار، گرانی و هزینه‌بر بودن این رشته ورزشی تا سال‌ها موجب شده بود فقط طبقه مرفه جامعه یا کسانی که به طور موروثی با اسب و اسب‌داری سرو کار داشتند به این ورزش بپردازند. خوشبختانه در سال‌های اخیر با تاسیس باشگاه‌های سوارکاری در برخی مناطق شهری و حومه، این رشته ورزشی در میان مردم گسترش یافته است.
فرحناز ایران‌نژاد ایران خاستگاه‌یکی از اصیل‌ترین و خالص‌ترین نژادهای اسب دنیا یعنی اسبچه‌خزر در دنیا است.
از این رو پرورش اسب و سوارکاری جایگاه ویژه‌ای هم در فرهنگ ملی و هم توصیه‌های مذهبی ما ایرانیان دارد. اما با وجود علاقه‌مندان بی‌شمار، گرانی و هزینه‌بر بودن این رشته ورزشی تا سال‌ها موجب شده بود فقط طبقه مرفه جامعه یا کسانی که به طور موروثی با اسب و اسب‌داری سرو کار داشتند به این ورزش بپردازند. خوشبختانه در سال‌های اخیر با تاسیس باشگاه‌های سوارکاری در برخی مناطق شهری و حومه، این رشته ورزشی در میان مردم گسترش یافته است.
کافی است پایتان به‌یکی از باشگاه‌های مناطق حاشیه‌ای جنوب و غرب یا شرق تهران باز شود و از نزدیک اصالت و زیبایی این رشته‌و اسب‌ها را ببینید؛ دیگر از خیال پرش یا رویای کورس گذاشتن و تاختن در میادین مسابقه با اسب‌های چالاک بیرون نمی‌آیید.
شرایط ثبت‌نام در باشگاه‌ها
بیشتر فعالیت و درآمد باشگاه‌ها از راه‌آموزش سوارکاری، پانسیون و نگهداری اسب به‌دست می‌آید. کلاس‌ها به‌صورت عمو‌می و خصوصی برگزار می‌شوند. معمولا یک دوره آموزشی ۱۰ جلسه طول می‌کشد که هفته‌ای یکبار برگزار می‌شود. از آنجا که بیشتر ثبت‌نام‌کنندگان روزهای پنج‌شنبه و جمعه‌را انتخاب می‌کنند روزهای شنبه همه باشگاه‌های سوارکاری تعطیل هستند. شرط سنی برای ثبت‌نام وجود ندارد و از ۶-۵ تا ۷۰-۶۰ ساله هم می‌توانند وارد این رشته‌شوند؛ فقط وزن آنها نباید بیش از ۷۵-۷۰ کیلو باشد. قیمت هر جلسه‌آموزشی خصوصی بین ۲۰هزار تا ۳۵ هزارتومان با توجه به نوع رشته انتخابی، مربی، اسب، امتیازات و تخفیف‌هایی که باشگاه‌ها در نظر می‌گیرند، متفاوت است. از آنجا که بیشتر طرفداران کلاس‌های خصوصی مالکان اسب‌ها هستند برخی از کلاس‌ها در محیط خانوادگی برگزار می‌شود. در بعضی باشگاه‌ها با اجاره اسب به‌کسانی‌که فاقد اسب هستند این افراد را برای شرکت در مسابقات تربیت می‌کنند. سرعت فراگیری و تعداد جلسات آموزشی هر فردی به‌جثه، قدرت بدنی و استعداد او بستگی دارد.pic۱
در سوارکاری چه رشته‌هایی وجود دارد
بهتر است پیش از ثبت‌نام با تعدادی از رشته‌های سوارکاری آشنا شوید تا بدانید چه رشته‌ای را در کدام باشگاه بیاموزید. سلمان ثقفی مدیر یکی از باشگاه‌های سوارکاری در لواسان تهران است که در رشته‌پرش، نگهداری و پانسیون اسب فعال است.
او درباره این رشته‌ها می‌گوید: «سوارکاری رشته‌های مختلفی مانند پرش از مانع، درساژ، کورس، کمان‌گیری روی اسب چوگان، ارابه‌رانی و مسابقات صحرایی دارد. کورس همان مسابقه اسب‌سواری در میادین مسابقه است که به دو شاخه‌کورس با مانع و بدون مانع تقسیم می‌شود. این رشته بیشتر در بندر ترکمن و گنبد کاووس برگزار می‌شود؛ در تهران نیز باشگاه نوروزآباد در غرب تهران شرایط آموزش این رشته را دارد. رشته‌کورس از رشته‌هایی است که برای صاحبانش پولساز هم است. زیرا علاوه بر شرکت در مسابقه روی این اسب‌ها شرط‌بندی هم می‌شود. علاقه‌مندان به‌شرط‌بندی با ثبت‌نام کامپیوتری بر روی اسب‌های خارجی که‌بخت و اقبال خوبی هم در پیروزی دارند شانس خود را می‌آزمایند. درساژ هم یکی از رشته‌های زیبا و جالب سوارکاری است که شامل حرکات موزون با اسب است و بعضی از باشگاه‌ها به‌طور اختصاصی آن را آموزش می‌دهند. چوگان یکی از رشته‌های بسیار قدیمی‌است و شبیه بازی هاکی است. در این رشته بازیکنان باید سوار بر اسب گوی را با ضربات چوب وارد دروازه کنند. این رشته در باشگاه‌های‌‌شهدا و نوروزآباد آموزش داده می‌شود. رشته‌ارابه‌رانی در ایران وجود
ندارد. در این رشته چند اسب به یک ارابه بسته می‌شوند. دو نفر سوارکار سوار بر ارابه می‌شوند و با حفظ تعادل در مسیر‌های پرپیچ‌وخم از روی موانع طبیعی مثل رودخانه و تنه‌های درختان و بوته‌زار‌ها با سرعت بالا می‌پرند.
مدیر باشگاه ثقفی مانند بیشتر مدیران و مربیان این رشته در طول سال‌ها با مشکلات این صنعت دست‌وپنجه نرم کرده است. او یکی از دلایل گران بودن این رشته را تبلیغات ناکافی و بی‌توجهی به‌نژاد اسب‌های ایرانی و کم‌کاری در اصلاح نژاد می‌داند.
مدیر باشگاه ثقفی همچنین عدم وجود سرمایه‌گذاری مناسب مالی و زمانی در سال‌های گذشته را به عنوان دلیل افزایش هزینه‌ها بیان می‌کند و می‌افزاید: «در شرایط حاضر ورود اسب‌های اروپایی و عرب که از قدرت و زیبایی بهتری برخوردار هستند اجتناب‌ناپذیر است. جالب آنکه همین اسب‌ها با دستکاری ژنتیکی اسبچه‌خزر ایرانی به وجود آمده‌اند.» او با سودآور توصیف کردن سایر رشته‌ها نسبت به‌سوارکاری ادامه می‌دهد: «در سایر رشته‌های ورزشی شما در یک مساحت 400 -200 متری و با چند ابزار و تجهیزات می‌توانید یک باشگاه تاسیس کنید. اما باشگاه سوارکاری برای یک مانژ پرش نیاز به فضای 6000-4000 متری دارد حالا فکرش را بکنید باشگاهی که‌در زمینه‌کورس کار کند به چه ابعادی از زمین نیازمند است. فضای اصطبل، خوراک و نگهداری اسب‌ها را هم اضافه‌کنید؛ این عوامل دست به‌دست هم می‌دهند و هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.»
رقص اسب‌ها
اگر از میان رشته‌های معرفی شده رشته درساژ را انتخاب کرده‌اید باشگاه‌جم در جنوب تهران یکی از محل‌هایی است که آن را آموزش می‌دهد. شریسا غفاری مربی و نفر اول مسابقات این رشته در سال گذشته است که‌پس از 10 سال با حضور یک داور سوئدی برگزار شد. او درباره این رشته زیبا که بر اساس حرکات موزون پایه‌ریزی شده است؛ می‌گوید: «رشته‌سوارکاری تنها رشته‌ورزشی است که‌در آن انسان با یک موجود زنده در تماس است و این ویژگی منحصر به فرد در روحیه ورزشکار تاثیر خوبی می‌گذارد. افرادی که شغل‌های سنگین دارند پس از خستگی یک هفته‌کاری زمانی که سوار بر اسب هستند؛ ارتباط با اسب برای ساعاتی آنها را از زندگی ماشینی دور می‌کند؛ به‌طوری که پس از مدتی مشکلات روانی یا افسردگی‌های همه شرکت‌کنندگان کاهش و به‌یک آرامش درونی دست می‌یابند. درساژ برای سوارکاری مانند رشته دوومیدانی برای سایر ورزش‌ها است و به‌نوعی پایه و مادر رشته سوارکاری محسوب می‌شود. از آنجایی که این رشته با حرکات منظم همراه است به باله اسب‌ها معروف است. هر سوارکار مبتدی به‌طور معمول در رشته درساژ حرکات زمینی را می‌آموزد و بعد وارد سایرpic2
رشته‌ها می‌شود یا در صورت علاقه‌مندی به‌طور تخصصی این رشته را دنبال می‌کند. هر سطح از این رشته دارای حرکات مشخص و معین است که از طرف فدراسیون جهانی تعریف شده است و هر سوارکار با انجام موفقیت‌آمیز حرکات هر سطح و تست‌هایی که توسط داوران می‌گیرند تعیین سطح می‌شود. تقریبا از اکثر اسب‌ها می‌توان در درساژ بهره گرفت، اما اسب‌های اسپانیولی و وارم بلد در این رشته موفق‌تر هستند. اسب‌های ایرانی به‌دلیل اینکه در قرنطینه هستند تنها در کشور آذربایجان می‌توانند در مسابقه شرکت کنند. متاسفانه چند سال پیش بیماری مشمشه در بین اسب‌های ایرانی دیده‌شد و از آن زمان ما نمی‌توانیم آنها را در مسابقه‌های بین‌المللی شرکت دهیم، زیرا تست‌های آزمایشگاهی تخصصی را که تایید کند دیگر این بیماری دراسب‌های ایرانی شیوع ندارد در کشورمان نداریم . با این حال چند راس اسب درساژ که در سطح بسیار بالایی قرار دارند برای شرکت در مسابقات وارد ایران شده است.» اگر علاقه‌مند هستید از نزدیک به‌تماشای این مسابقات بروید تقریبا ماهی یکبار مسابقات درساژ توسط کمیته جدید درساژ زیر نظر فدراسیون سوارکاری جمهوری اسلا‌می‌برگزار می‌شود.
کمان‌گیری روی اسب
باشگاه سوارکاری سمند رشته‌پرش را به صورت عمو‌می و کمان‌گیری روی اسب را به طور تخصصی آموزش می‌دهد. رشته‌کمان‌گیری روی اسب، یک رشته سنتی است که هر کشور بر اساس ابزار‌های سنتی و قانونی خود در مسابقات شرکت می‌کند. در این رشته حتی همه تجهیزات و ابزارها باید مستند تاریخی داشته باشند. اگر تصاویر مینیاتوری از شکارگاه‌ها را در ذهن‌تان مرور کنید همه‌چیز دستتان می‌آید.
علی قورچیان یکی از مربیان این باشگاه از ویژگی‌های این رشته می‌گوید: «کمان‌گیری با اسب با قدمتی ده‌هزار ساله‌در ایران حالا تبدیل به یکی از ورزش‌های ملی و مذهبی کشور شده‌است. از آنجایی که این رشته از سوی حضرت رسول اکرم(ص) توصیه شده است؛ مورد توجه قرار گرفته است و از زمانی که توسط مهدی صفایی یکی از قهرمانان جهانی آن در این باشگاه‌پایه‌گذاری شده‌است هر سال به‌تعداد علاقه‌مندان و قهرمانان آن افزوده‌‌می‌شود.» اگر می‌خواهید در این رشته‌دوام بیاورید باید نکاتی را که‌این مربی می‌گوید خوب به‌یاد داشته‌باشید. ابتدا باید مدیریت بحران را فراگرفته و از نظر فیزیکی هم از تن و بدن انعطاف‌پذیری برخوردار باشید. به‌دلیل حمل کمان و تیر با دست توسط سوارکاران، اسب‌ها هنگام تاختن رها هستند و تمام کنترل و هدایت اسب با پا صورت می‌گیرد. در مسابقات رده جهانی سوارکاران باید در این شرایط 5 هدف را در 5 ثانیه و به‌فاصله 30 متر از هم بزنند.
بنابراین باید حداقل حرکت و تکان در بالا تنه‌وجود داشته‌باشد و این مستلزم قدرت بدنی بالا است. علاوه‌بر این شرایط جوی مثل سرما، گرما و وسایل کمان‌گیری هم بر فعالیت اسب و سوارکار تاثیر می‌گذارد. باشگاه سمند سوارکاری و کمان‌گیری روی اسب را همزمان و به موازات هم آموزش می‌دهد. اما باشگاه آریاسب این رشته را در ترم‌های جداگانه ارائه می‌کند. شما ابتدا باید سوارکاری را بیاموزید، سپس کمان‌گیری روی زمین را فرابگیرید و بعد از آن کمان‌گیری و تیراندازی روی اسب را آموزش بینید. حال انتخاب با شما است که‌کدام روش کارآیی بیشتری برای شما دارد. باید بدانید این یک ورزش ساده نیست و نباید فکر کنید با گذراندن چند ترم می‌توانید حرفه‌ای شوید . اکثر قهرمانان این رشته 10 تا 15 سال با اسب کار کرده‌اند. به گفته کارشناسان حداقل زمان برای حرفه‌ای شدن با یک جدول زمان‌بندی و حضور در میادین مسابقات برای حضور در این رشته 3 سال است.
چوگان
دوشان‌تپه نام سابق باشگاه شهدا است که با مساحتی در حدود 78 هکتار قبل از انقلاب ویژه خانواده سلطنتی تاسیس شد و پس از انقلاب در اختیار فدراسیون سوارکاری و چوگان قرار گرفت. نصر‌الله وجدانی یکی از مربیان این باشگاه حالا پس از سال‌ها دانسته‌های خود را در اختیار جوان‌تر‌ها می‌گذارد. او از تاریخچه و گذشته این مکان و فعالیت‌های کنونی آن برایمان می‌گوید: «سوارکاری هیچ‌گاه‌یک ورزش عمو‌می نبوده و همیشه‌در اختیار طبقه‌خاصی قرار داشته و هنوز هم با حمایت‌هایی که‌‌می‌شود قشر خاصی به‌دنبال این رشته هستند.
در گذشته اینجا یکی از بزرگ‌ترین مراکز تربیت و پرورش اسب در کشور بود و همه‌رشته‌ها از اینجا به‌سراسر کشور گسترش می‌یافت. حالا پس از طی فراز و فرود‌هایی، معاونت فنی فدراسیون سوارکاری که مسوول تنظیم و صدور شناسنامه اسب‌ها است؛ در این باشگاه‌مستقر شده‌است و مالکان برای تعیین نژاد اسب‌ها و ترکیب خونی آنها به‌اینجا و به واحد تبارنامه‌کشور مراجعه می‌کنند. در این واحد مشخص می‌شود فلان اسب دارای ترکیب دو خون از نوع ایرانی و ترکمن است یا عرب و ترکمن؛ این ترکیب خونی روی قیمت اسب‌ها تاثیر می‌گذارد. اسب‌هایی که‌از خارج وارد ایران می‌شوند اغلب از 10 نسل یا 50-40 سال خود دارای شجره‌نامه‌هستند. اما اسب‌های ما فاقد این شجره هستند. در سال‌های گذشته‌خانم لویس فیروز همسر آمریکایی یکی از پرورش‌دهندگان قدیمی اسب با شناسایی تعدادی از اسبچه‌های خزر خالص نزدیک به30 راس از آنها را به‌انگلستان فرستاد. اکنون در سراسر دنیا فقط آن 30 راس را اسبچه‌خزر دنیا می‌شناسند و اگر ما اسبی را به‌عنوان اسبچه خزر با نژاد خالص معرفی کنیم از ما نمی‌پذیرند. »pic3
چوگان و اسب‌سواران سبک‌وزن
رشته‌چوگان زیر نظر هیات سوارکاری چوگان استان تهران در باشگاه شهدا آموزش داده می‌شود. اکبر شبستری معاون باشگاه از شرایط مهیا شده برای سوارکاران مبتدی به منظور تشویق آنها برای ورود به‌این رشته می‌گوید: «مسابقه چوگان یک رشته ورزشی بسیار سریع و پرقدرت است. اسب‌هایی که در این رشته حضور دارند پس از سه یا چهار سال به‌شدت آسیب می‌بینند و از رده‌خارج می‌شوند. مسابقه‌چوگان دارای 4 چوگه است و هر چوگه7 دقیقه‌طول می‌کشد. برای همین یکی از شرایط ثبت‌نام وزن سوارکار است که اغلب از بین افراد سبک‌وزن انتخاب می‌شوند تا اسب‌ها تاب وزن آنها را در مسابقه داشته باشند
. برای آموزش چوگان ابتدا باید سوارکاری را آموزش ببینید و برای آموزش خصوصی آن 350 هزار تومان بپردازید. پس از این دوره‌برای آموزش تخصصی چوگان مبلغ 150 هزار تومان باید پرداخت کنید . البته‌هزینه‌آموزش چوگان هم 350 هزار تومان است. اما فدراسیون چوگان برای تشویق سوارکاران مابقی مبلغ آموزشی را پرداخت می‌کند.» باشگاه شهدا تخفیف‌های ویژه‌ای برای موسسه‌ها، اداره‌ها، مدارس و سازمان‌هایی که به‌صورت گروهی در آن ثبت‌نام کنند ارائه‌‌می‌کند. این باشگاه دارای فضای سبز وسیع، تپه‌های سنگی طبیعی، دو زمین استاندارد چوگان- هر زمین چوگان 5 برابر زمین فوتبال است- یک داروخانه مجهز، چندین لنژ برقی و مانژ پرش است که می‌تواند در کیفیت آموزش تاثیر بگذارد. این باشگاه با گنجایش 200 راس اسب که به صورت پانسیون نگهداری می‌شوند و محوطه‌پادوک (محلی که‌اسب‌ها در آنجا به‌صورت آزاد رها می‌شوند) و جایگاه‌تماشاچی در میدان مسابقه یکی از بزرگ‌ترین باشگاه‌های تهران است.
قیمت‌گذاری روی اسب‌ها
اگر تصمیم دارید برای خودتان یک اسب بخرید و سپس وارد دوره‌های آموزشی شوید بهتر است توصیه‌های حسام جوزی مدیر باشگاه الغدیر را گوشه ذهن‌تان داشته‌باشید: «قیمت یک اسب به سن، تربیت، نژاد، توانایی و مهارت اسب، رده‌پرشی و ارتفاع آن بستگی دارد . همچنین نوع آموزش و تمریناتی که‌گذرانده یا در حال انجام است، جوایزی که‌کسب کرده و مربی که داشته؛ بسیار تعیین کننده است . اما در آخر این نظر مربی خریدار و فروشنده است که‌‌می‌گوید یک اسب چه اندازه می‌ارزد. راه ارزان‌تری هم وجود دارد که می‌توانید یک اسب ارزان و البته از نژاد خوب بخرید. اسب را بخرید و آن را در اختیار یک مربی حرفه‌ای قرار دهید؛ هر چه‌آموزش بیشتری ببیند به‌قیمت آن هم افزوده‌‌می‌شود یا اینکه اسب را به صورت پانسیون خریداری کنید . پس از بارداری تا مرحله‌زایمان و شروع آموزش سه‌سال طول می‌کشد تا صاحب اسب به‌سود برسد. باشگاه‌الغدیر با هزینه270 هزار تومان برای 12 جلسه‌عمو‌می‌در رشته‌پرش فعال است و هر سال از اول مهر ماه‌تا آخر اسفند برای دانش آموزان اردو‌های آموزشی گروهی برگزار می‌کند.
تحصیلات آکادمیک سوارکاری
کسانی‌که مایل هستند سوارکاری را به‌صورت تحصیلات دانشگاهی فرا بگیرند با مراجعه به سایت سازمان سنجش دانشکده جامع علمی-کاربردی را انتخاب و ثبت‌نام کنند. این دانشگاه‌کنار باشگاه‌شهدا واقع است و دانشجویان این رشته با سوارکاری و صنعت اسب‌داری به‌صورت علمی‌آشنا می‌شوند. برخی از رشته‌های این دانشگاه‌عبارتند از کاردان حرفه‌ای تربیت بدنی، مربیگری چوگان، کاردان بهداشت‌یاری دامپزشکی و پرورش اسب. دانشجویان این دانشکده پس از پایان تحصیلات تکمیلی خود مهارت‌هایی در زمینه‌شناخت نژاد اسب‌ها، تربیت سوارکار و اسب برای شرکت در مسابقات و مدیریت مراکز تولید و پرورش اسب به دست می‌آورند. شهریه‌هر ترم هم حدود 350 هزار تومان است.
لوازم و تجهیزات سوارکاری
لوازم و تجهیزات لازم برخی رشته‌های سوارکاری اغلب از سوی باشگاه‌ها در اختیار سوارکاران قرار می‌گیرد. اما کلاه ایمنی اجباری است و هر فرد باید قبل از شروع آموزش آن را تهیه‌کند. اگر مایل هستید از همان ابتدا همه وسایل سوارکاری را بخرید فروشگاه‌هایی هستند که می‌توانید لوازم اسب و سوارکار را از آنجا تهیه‌کنید. فروشگاه‌تندیس داخل باشگاه شهدا قرار دارد و همه وسایل سوارکاری را به‌فروش می‌رساند. کلاه سواری در مدل‌ها و اجناس مختلف در این فروشگاه پیدا می‌شود و شلوار، دستکش چرم و جیر در مدل‌ها و قیمت‌های متفاوت در این فروشگاه به‌فروش می‌رسد. چکمه‌ساق، شلاق و مهمیز همه با تشخیص مربی در رشته‌های مختلف توصیه‌‌می‌شود.
ارسال نظر