آکواریوم‌های شهری پدیده گردشگری مدرن
امروزه بازدید از آکواریوم‌های شهری یا اوشناریوم‌ها، یک فعالیت تفریحی بسیارمحبوب به‌شمار می‌رود و درنقاط مختلف دنیا ساخت چنین آکواریوم‌هایی رو به افزایش است. حال می‌خواهیم آکواریوم‌های شهری را مورد کنکاش بیشتری قرار دهیم و ضمن آشنایی با این جاذبه دنیای مدرن و تاثیرات اجتماعی آن، موقعیت کشور خودمان را در این زمینه بررسی کنیم. آکواریوم شهری یا اوشناریوم چیست؟ آکواریوم شهری یا اوشناریوم، به مجموعه‌ای از آکواریوم‌ها، حوضچه‌ها و مخازن نمایشی ماهی‌ها و آبزیان در مقیاس بسیار بزرگ گفته می‌شود که از پدیده‌های دنیای مدرن هستند.
امروزه بازدید از آکواریوم‌های شهری یا اوشناریوم‌ها، یک فعالیت تفریحی بسیارمحبوب به‌شمار می‌رود و درنقاط مختلف دنیا ساخت چنین آکواریوم‌هایی رو به افزایش است. حال می‌خواهیم آکواریوم‌های شهری را مورد کنکاش بیشتری قرار دهیم و ضمن آشنایی با این جاذبه دنیای مدرن و تاثیرات اجتماعی آن، موقعیت کشور خودمان را در این زمینه بررسی کنیم. آکواریوم شهری یا اوشناریوم چیست؟ آکواریوم شهری یا اوشناریوم، به مجموعه‌ای از آکواریوم‌ها، حوضچه‌ها و مخازن نمایشی ماهی‌ها و آبزیان در مقیاس بسیار بزرگ گفته می‌شود که از پدیده‌های دنیای مدرن هستند. معمولا یک آکواریوم شهری با توجه به وسعت مجموعه، صدها یا هزاران گونه مختلف از آبزیان را به نمایش می‌گذارد. در یک دسته‌بندی کلی در اوشناریوم‌ها، پستانداران دریایی، کوسه‌ها و تلفیقی از گونه‌های خاص و عمومی به نمایش گذاشته می‌شوند. برخی از اوشناریوم‌ها گونه‌های بسیار خاص با شرایط نگهداری پیچیده را نیز به نمایش می‌گذارند، مانند آکواریوم جورجیا که کوسه نهنگ را که یکی از بزرگ‌ترین گونه‌های شناخته شده اقیانوس است در معرض تماشای عموم قرار داده است. ساخت چنین مجموعه‌هایی با توجه به نیازهای مختلف
گونه‌ها، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و با توجه به وسعت پروژه و گونه‌های موجود، هزینه‌هایی بسیار متفاوت از 5 میلیون تا بیش از یک میلیارد دلار را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند، اما علاقه فطری انسان‌ها به طبیعت اقیانوس و موجودات آن همواره موفقیت این مجموعه‌ها را در پی داشته و در اغلب موارد سرمایه‌گذاران را ترغیب به سرمایه‌گذاری در این زمینه نموده است. تاریخچه پیدایش این آکواریوم‌ها چیست؟ نخستین آکواریوم‌های شهری در اواسط قرن نوزده در اروپا به بهره‌برداری رسیدند و در همان ابتدا بخشی از صنعت در حال شکوفایی توریسم شدند. اولین آکواریوم شهری در ماه می سال 1853 در باغ‌وحش لندن افتتاح شد و پس از آن در سال 1856، یک آکواریوم شهری به عنوان قسمتی از موزه بارنوم در نیویورک ساخته شد. سپس در سال 1859 باغ آبی در بوستون و مجموعه‌های دیگری در اروپا مثل جاردین در پاریس 1860 و برلین 1869 و سپس براتین 1872 تاسیس شدند. آکواریوم قدیمی برلین در سال 1869 شروع به کار کرد. ساختمان این آکواریوم در مرکز شهر و خارج از فضای باغ‌وحش برلین قرارداشت. مدیر اولین آکواریوم برلین آلفرد برهم- مدیر سابق باغ‌وحش هامبورگ (1866-1863) بود و تا سال 1874
در این پست باقی‌ماند. او بر مسائل آموزشی این محیط تاکید فراوان داشت. این آکواریوم مانند یک غار که بخشی از آن از سنگ طبیعی ساخته شده طراحی شده بود که در این غار لایه‌های مختلف پوسته زمین مشخص بود. این آکواریوم در سه طبقه ساخته شده بود. تجهیزات و مخازن آب در طبقه همکف، آکواریوم و ماهی‌ها در طبقه اول و به دلیل علاقه زیاد بر هم به پرندگان، لانه‌ها و قفس‌های بزرگ آنها در طبقه دوم قرارگرفته بود. آکواریوم آرتیس داخل ساختمان ویکتوریا در باغ وحش آمستردام در سال 1882 ساخته شد و در سال 1997 مورد مرمت و بازسازی قرارگرفت. در پایان قرن نوزدهم این آکواریوم به عنوان یک مرکز هنری-تفریحی مورد توجه بود. همان طور که در پایان قرن بیستم و پس از مرمت نیز چنین شد. از آن دوران تا به امروز، روند ساخت این مجموعه‌ها با سرعت بالایی رو به افزایش است تا آنجا که امروزه تنها در آمریکا بیش از 100 پروژه آکواریوم فعال وجود دارد و شهری مثل پکن که بسیار شبیه به پایتخت کشور ما است دارای سه مجموعه آکواریوم شهری فعال است. آکواریوم‌های شهری چه مزایایی دارند؟ اوشناریوم‌ها در واقع هم محلی برای تفریح و سرگرم شدن مردم و هم مرکزی برای مطالعات و تحقیقات
علمی محسوب می‌شوند. تعدادی از اوشناریوم‌ها با برنامه‌های تحقیقاتی و آموزشی دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های بیولوژیکی و موسسات دریایی در ارتباط هستند. این امر هم در گسترش علوم‌دریایی و زیست‌محیطی موثر بوده و هم محیطی را برای پژوهشگران جوان و علاقه‌مند به این موضوعات فراهم می‌آورد. علاوه بر این، وجود چنین آکواریوم‌های عظیمی در هر کشور، رقابت در بازار توریسم را امکان‌پذیر می‌سازد. بسیاری از اوشناریوم‌ها از تمام ظرفیت‌های وال‌ها و دلفین‌ها برای یادگیری استفاده می‌کنند که به این ترتیب برنامه‌های سرگرم‌کننده ویژه‌ای را برای عموم به نمایش می‌گذارند. این برنامه‌ها می‌تواند در قالب اجرای برنامه‌های نمایشی از حیوانات آموزش‌دیده یا برنامه‌های تعاملی که شامل تماس مستقیم تماشاچیان با حیوانات است، باشد. این قبیل برنامه‌ها، هرساله تعداد زیادی توریست را از سراسر دنیا به کشورهای مزبور کشانده و مجموعه‌های اوشناریوم، امروزه یکی از جاذبه‌های توریستی پذیرفته شده در سرتاسر جهان هستند. آکواریوم بزرگ جورجیا در سال بازگشایی خود، میزبان 3 میلیون بازدیدکننده بود. همچنین این آکواریوم 220 شغل تمام‌وقت و 150 شغل پاره‌وقت ایجاد کرد. باید گفت
درآمدسالیانه این آکواریم 250 میلیون دلاراست. هرساله تعدادی از کشورهای دور و نزدیک اقدام به ساخت و راه‌اندازی چنین پروژه‌هایی می‌کنند؛ به‌طوری‌که در حال حاضر کشور امارات، دومین دارنده آکواریوم بزرگ دنیا و کشور ترکیه پنجمین کشور دارنده آکواریوم‌های بزرگ دنیا است. از آنجا که توریسم یکی از قطب‌های مهم در توسعه و رونق اقتصادی در هر کشوری است، کشورهای همسایه با علم به این مطلب از تمام قابلیت‌های موجود نهایت بهره‌برداری را می‌کنند. این در حالی است که در ایران با وجود دو دریا در شمال و جنوب کشور و وجود گونه‌های بومی بسیار زیبا برای نمایش عموم و نیز خودکفایی در زمینه طراحی، ساخت و بهره‌برداری از چنین مجموعه‌هایی، هنوز هیچ آکواریوم شهری در کشور وجود ندارد و تهران نیز تنها کلان شهر دنیا است که از داشتن آکواریوم شهری محروم است. برای آشنایی بیشتر در ذیل 5 پروژه آکواریوم شهری به عنوان نمونه تشریح شده است: آکواریوم جورجیا آکواریوم جورجیا واقع شده در ایالت آتلانتا در آمریکا بزرگ‌ترین آکواریوم آبی دنیا است و از جاذبه‌های توریستی ایالت آتلانتا به حساب می‌آید. ظرفیت این آکواریوم بیش از 5/8 میلیون گالن آب است که زیستگاه بیش از
120 هزار جاندار از 500 گونه و نژاد مختلف است. این آکواریوم برای اولین بار در سال 2005 برای بازدید عموم افتتاح شد و تا سال 2009 بیش از 10 میلیون بازدیدکننده داشت. آکواریوم جورجیا حیوانات نادری را که تنها در چند آکواریوم جهان وجود دارند به نمایش می‌گذارد. این آکواریوم از پنج گالری تشکیل شده که شامل گالری جورجیا، گالری رودخانه، گالری آب‌های سرد، گالری اقیانوس و گالری استوایی است. یکی از جاذبه‌های این آکواریوم تونل 30 متری گالری اقیانوس است. در سال 2008 مسوولان این آکواریوم طرحی به نام «شنا با غول‌های زیر آب» اجرا کردند که در آن در هر نوبت 8 نفر می‌توانستند به کمک غواصان خبره با نهنگ‌ها و کوسه‌های عظیم‌الجثه شنا کنند. این طرح به شدت مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفت. آکواریوم مرکز خرید دبی دبی مال یا مراکز خرید دبی، یکی از بزرگ‌ترین مراکز خرید جهان، بخشی از مجموعه 20 میلیارد دلاری برج دبی است. بخش میانی این مرکز خرید، آکواریوم عظیم آن با ظرفیت نگهداری 10 میلیون لیتر (64/2 میلیون گالن) آب قرار دارد. این آکواریوم دارای بیش از 33000 حیوان زنده از جمله بیش از 400 کوسه و سفره‌ماهی است و همچنین رکورد جهانی گینس را
برای «بزرگ‌ترین پانل اکریلیک» جهان به دست آورده است. اندازه این پانل 3/8 در 88/32 متر و ضخامت آن 75 سانتیمتر است. آکواریوم اوکیناوا چورامی این آکواریوم در پارک اوشن اکسپو در ژاپن واقع و در سال 2002 افتتاح شده است. تانک اصلی آکواریوم، به نام دریای کوروشیو، محتوی 7،5 میلیون لیترآب (98/1 میلیون گالن) و دارای ویژگی‌های یک پانل شیشه‌ای آکریلکی با اندازه‌های 2/8 در 5/22 متر و با ضخامت 60 سانتیمتر است. اوشنوگرافیک مجتمع دریایی اوشنوگرافیک که در آن زیستگاه‌های مختلف دریایی نشان داده است. این آکواریوم داخل یک مجموعه شناخته شده به عنوان شهر هنر و علوم در شهر والنسیای اسپانیا قرار دارد. اوشنوگرافیک دارای بزرگ‌ترین مخزن آکواریوم در اروپا است و بیش از 45000 موجود دریایی را در خود جای داده است. این آکواریوم با 7 میلیون لیتر (85/1 میلیون گالن) آب پر شده است. آکواریوم پکن آکواریوم پکن که در حال حاضر بزرگ‌ترین آکواریوم دور از دریا در جهان است و در کرانه شمالی رود چانگ و در باغ وحش پکن قرار گرفته است. مساحت زمین این آکواریوم 120000 متر مربع و بنای آن 42000 متر مربع است و مجموعه کاملی از موجودات دریایی را جهت بازدید عموم و
فعالیت‌های تحقیقاتی دارا است. شکل معماری خارجی این مجموعه منحصربه‌فرد به شکل یک صدف عظیم طراحی شده است و آکواریوم پکن نشان AAAA را در جاذبه‌های ملی چین و همچنین یازدهمین نشان جام شهر ممنوعه را به عنوان یکی از نقاط عطف مدرن و جاذب توریست از شهرداری و اداره توریست و گردشگری پکن دریافت کرده است. از ابتدای افتتاح این آکواریوم در مارس 1999 تا کنون بیش از 12 میلیون توریست از سر تا سر دنیا از این مجموعه دیدن کرده‌اند. آکواریوم پکن همچنین به یک مرکز آموزشی برای بسیاری از امور مربوط به اکوسیستم دریاها تبدیل شده است و بسیاری از موسسه‌های دانشگاهی جهت تحقیقات خود بر روی موجودات دریایی و یافتن روش‌های تکثیر مصنوعی آنها از این مجموعه استفاده می‌کنند و سالانه بیش از 200 طرح تحقیقاتی در این مجموعه به انجام می‌رسد. این مجموعه‌ها علاوه بر ایجاد جاذبه‌های توریستی در این کشورها، سالانه میلیون‌ها دلار درآمدزایی دارند. به امید اینکه روزی در ایران نیز چنین پروژه‌هایی به انجام برسد.
ارسال نظر