با توجه به اینکه در طراحی اغلب پروژه‌های در حال ساخت مسکن مهر برای تامین گرمایش و آب گرم، سیستم خاص گرمایشی (پکیج) مورد استفاده قرار گرفته است، اما بعضا در استان‌های مختلف مشاهده می‌شود که خرید و نصب این سیستم به خریداران واحدهای مسکونی واگذار می‌شود و حتی در برخی موارد، ‌بدون نصب و تایید این سیستم، گاز ساختمان نیز وصل شده است که در این صورت نظارت مهندسان ناظر بر نصب و اجرای این سیستم غیرممکن می‌شود. اگر این اطمینان وجود می‌داشت که خریداران واحدها، همان سیستم طراحی‌شده را خریداری و با استفاده از خدمات سرویس‌کاران مجاز شرکت‌ها آن را نصب کنند، جای نگرانی نبود، اما می‌دانیم که خریداران این واحدها در زمان تحویل واحد مسکونی‌شان، معمولا توان مالی برای خرید این محصول را ندارند و به همین دلیل یا از پکیج‌های با محفظه احتراق باز با دودکش معمولی استفاده می‌کنند یا حتی متاسفانه به استفاده از بخاری و آبگرمکن معمولی رو می‌آورند، درحالی که در این واحدها دودکشی برای این نوع وسایل گازسوز پیش‌بینی و اجرا نشده است و افراد ساکن در این منازل، ناچار دودکش‌ها را از دیوارها و پنجره‌ها عبور می‌دهند که ضمن آسیب زدن به زیبایی ساختمان و سیمای شهری، به‌دلیل استفاده وسیله گازسوز از اکسیژن محل نصب (یعنی محل سکونت افراد) خطر کمبود اکسیژن افزایش می‌یابد که با در نظر داشتن اجرای پنجره‌های دوجداره (بدون دریچه دائم باز برای تامین هوا) خطر گازگرفتگی در این قبیل واحدهای مسکن مهر به شدت افزایش می‌یابد.
نکته دیگر لازم به تاکید عدم پیش بینی دریچه تامین هوا در واحدهای مسکونی و پروژه هایی است که به هر دلیل سیستم خاص اشاره شده طراحی نشده و از سیستم‌های معمولی استفاده می‌شود که به علت واگذاری خرید و نصب آنها به مالکان، انجام اصلاح لازم یعنی ایجاد دریچه تامین هوا با هزینه کم پذیرفته نمی‌شود و خطر گازگرفتگی و مسمومیت تقریبا قطعی است.
علت واگذاری خرید و نصب پکیج به خریداران واحدها
در بسیاری از موارد، «محدودیت بودجه» دلیل واگذاری خرید این محصول به مالکان واحدها از سوی سازندگان محترم اعلام می‌شود. بعد از افزایش قیمت مصالح ساختمانی طی چند ماه گذشته، این چالش و نگرانی جدی‌تر شده است.
چنانچه متوسط متراژ واحدهای مسکن مهر را ۸۰ مترمربع در نظر بگیریم، با اضافه کردن حدود ۲۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع زیربنا در قراردادهای منعقده از سوی وزارت راه و شهرسازی، امکان خرید این محصول به صورت یکجا توسط سازندگان پروژه‌ها فراهم می‌شود. بدیهی است برای تکمیل این سیستم نیاز به خرید و نصب رادیاتور نیز می‌باشد که بهتر است در پیشنهاد فوق دیده شود، اما از آنجا که هزینه خرید رادیاتور زیاد نبوده و انتخاب نوع رادیاتور ارتباطی با ایمنی ساکنان ندارد، مورد درخواست و تاکید نیست.
راهکار اصلی پیشگیری از مرگ خاموش
در پروژه‌های مسکن مهر
بدیهی است تحقق این هدف، با فرض اجرای صحیح، نظارت و تایید مهندسان ناظر تاسیسات و گاز سازمان نظام مهندسی ساختمان بر اساس دستورالعمل دفتر محترم تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان است. مطابق این دستورالعمل، تنها پس از نصب این سیستم خاص (پکیج با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره) توسط سرویس‌کاران مجاز و صدور کارت ضمانت معتبر و رویت و تایید آن توسط مهندس ناظر و درج شماره سریال دستگاه بر روی فرم‌های نظارت، گاز ساختمان باید وصل شود.
اما، با هدف پیشگیری از مرگ‌های خاموش، از وزارت راه و شهرسازی و متولیان امر درخواست می‌شود با پیش‌بینی و حمایت مالی لازم از انبوه‌سازان، تعاونی‌ها و سازندگان مسکن مهر سراسر کشور در قراردادهای مربوطه، مسوولیت خرید و نصب سیستم حرارتی خاص مد نظر یعنی پکیج با محفظه احتراق بسته با دودکش دوجداره فن دار، بر عهده سازندگان پروژه‌های مسکن مهر قرار گیرد تا پس از نصب این سیستم خاص و اطمینان از تایید آن توسط مهندسان محترم ناظر گاز سازمان نظام مهندسی ساختمان، نسبت به اتصال ساختمان به شبکه گاز شهری اقدام و سپس واحدها به مالکان آن تحویل شود تا از خطر گازگرفتگی و مرگ خاموش در این پروژه‌ها پیشگیری گردد.
به امید تحقق اهداف والای انسانی جامعه ایمن از طریق ارتقای همه جانبه سطح ایمنی برای همه مردم و داشتن ساختمان و شهری ایمن و حادثه کمتر.
دکتر جواد نوفرستی
کارشناس بهینه سازی انرژی و ایمنی ساختمان
رییس کارگروه پیشگیری از مرگ‌های خاموش، انجمن جامعه ایمن کشور
Jd_nowferesti@alzahra.ac.ir