رنگ شفافیت بر تن اتاق شیشه‌ای خبر

نمایشگاه مطبوعات عرصه‌ای برای طرح مباحث خبری روز و تمرکز در پرداختن به آنها است و به‌نوعی ماراتن سالانه مطبوعات و خبرگزاری‌های کشور است؛ زیرا منابع خبر پراکنی کشور را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. این نمایشگاه به‌زعم برخی از کارشناسان عرصه‌ای برای خودآزمایی خبرگزاری‌های و مطبوعات کشور از حیث سرعت در انتقال خبر، دقت در انتشار خبر و توجه به نگارش درست خبری است. امسال معاونت مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مسوولیت برگزاری نمایشگاه را برعهده دارد، با مورد توجه قرار دادن دو ویژگی، تفاوت‌هایی میان این دوره از نمایشگاه با دوره‌های قبل به وجود آورده است. نکته نخست اینکه بسیاری از امور مربوط به شرکت‌کنندگان در نمایشگاه به‌صورت الکترونیکی انجام شده و همین بهره‌گیری از تکنولوژی مراحل اداری انجام کارها را ساده‌تر کرده است. ویژگی دیگر را می‌توان عدالت در حضور طیف‌های مختلف سیاسی در نمایشگاه دانست. مساله‌ای که از سوی حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در نشست خبری این دوره از نمایشگاه مورد اشاره قرار گرفت.

همه آنچه در نمایشگاه بیست و دوم رخ می‌دهد

ضیافت ۹۵۰ رسانه در قالب ۶۲۰ غرفه و در دو طبقه مصلای امام خمینی(ره) در حالی از روز جمعه ۱۴ آبان آغاز شد که مراسم افتتاح رسمی آن در روز شنبه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان در مصلای تهران برگزار شد. همچنین پوسترهای نمایشگاه که شامل یک پوستر اصلی به همراه چهار پوستر دیگر است را می‌توانید بر بیلبوردهایی در سطح شهر و همچنین پل‌های عابر مشاهد ه کنید. در طراحی این چهار پوستر همانند سال گذشته بر محوریت خانواده تاکید شده است نمایشگاه مطبوعات؛عرصه شکل‌گیری رقابتی سالم میان خبرگزاری‌ها، ۶ استارت آپ حوزه کسب‌و‌کار و ۹ نشست تخصصی در این چند روز برگزاری است و همانند دوره‌های پیشین، به گونه‌ای برگزار می‌شود که بتواند نیاز مخاطب را تا اندازه زیادی رفع کند. «آشنایی با مفهوم توسعه کسب‌و‌کار»، «سرفصل‌های توسعه با ابزار علوم دیگر»، «استارت‌آپ چیست؟»، «توسعه کسب‌و‌کار فناوری اطلاعات»، «معرفی متد Lean startup»، «توسعه کسب‌و‌کار با نگاه توسعه سازمانی و اقتصاد سازمانی» و «آشنایی با بوم مدل کسب‌و‌کار» عناوین این استارت آپ‌ها است. بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات میزبان برگزاری ۶ کارگاه‌ آموزشی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها نیز هست. همچنین مراسم رونمایی از کتاب دکتر معتمدنژاد امروز، ۲۰ آبان‌ماه ساعت ۱۴ تا ۱۵ در تالار یک مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.

شفافیت و صداقت، شعار این دوره از نمایشگاه مطبوعات

شعار نمایشگاه امسال «شفافیت و صداقت» است، این نوع نگاه در امور برگزاری نمایشگاه نیز مورد توجه قرار گرفت، به این ترتیب که تلاش شد تمامی نکات در مورد حضور مطبوعات در نمایشگاه شفاف پیش برود و فرآیند ثبت‌نام رسانه‌ها به‌صورت الکترونیک بود. به این ترتیب که ابتدا ثبت نام مقدماتی و سپس ثبت نام اصلی و در نهایت هم جانمایی و غرفه‌بندی به‌صورت الکترونیک انجام شد. کاهش هزینه‌ها، افزایش فراگیری و تکریم واقعی ارباب رجوع از جمله نتایجی است که انجام امور به‌صورت الکترونیک به همراه داشته است. جانمایی الکترونیک از سال گذشته شروع شده و موجب شده حقی در مکان‌نمایی غرفه‌ها تضییع نشود و بر همین اساس زمینه گله‌گذاری‌ها نیز از بین برود. امسال بالغ بر ۲۶۰ غرفه در بخش‌های مختلف از جمله موسسات مطبوعاتی، روزنامه‌ها، فرهنگی و هنری، دین و اندیشه و سیاسی و اقتصادی حضور فعال دارند و در مجموع حدود ۹۵۰ رسانه در این نمایشگاه حضور دارند.

اطلاعاتی که معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در نشست خبری در مورد جزئیات غرفه‌های این دوره از نمایشگاه داده بود، به این شرح است: «موسسات مطبوعاتی ۱۳ غرفه، رسانه‌های استانی و منطقه‌ای ۶۵ غرفه، تشکل‌های مطبوعاتی هشت غرفه و حوزه کسب‌و‌کار مرتبط با رسانه‌ها که سه سال است در نمایشگاه ایجاد شده است با ۲۰ غرفه در نمایشگاه حضور دارند، همچنین روابط عمومی دستگاه‌ها با هفت غرفه، اداره کل ارشاد استان‌ها و نشریات محلی که نتوانسته‌اند به‌صورت مستقل در نمایشگاه حضور داشته باشند در غرفه‌های استانی که به تعداد تمامی استان‌هاست در نمایشگاه حاضر خواهند بود. نشریات دانشجویی با دو غرفه، روزنامه‌ها با ۴۰ غرفه، خبرگزاری‌های عمومی با ۱۳ غرفه، دین و اندیشه با ۲۳ غرفه و بخش فرهنگی و هنری با ۸۶ غرفه، حوزه سیاسی و اقتصادی (نشریات و پایگاه‌های خبری) با ۹۴ غرفه، آموزشی و تخصصی با ۹۹ غرفه، خانواده و عمومی و کودک و نوجوان به ترتیب با ۷۹ و ۱۱غرفه در این نمایشگاه حضور خواهند داشت.» این آمار و ارقام نشان از آن دارد که امسال نسبت به سال قبل تعداد حاضران در نمایشگاه ۳۰ درصد افزایش داشته است.

رسانه‌هایی که ویژه نامه‌های نمایشگاه را منتشر می‌کنند

شبکه‌های رادیویی با حضور در این دوره از نمایشگاه، اقدام به پوشش این رویداد فرهنگی می‌کنند. بر این اساس شبکه‌های رادیویی ایران، جوان، قرآن، ورزش، تهران و سلامت با اعزام گزارشگر به محل برگزاری این نمایشگاه در این رویداد بزرگ فرهنگی سهیم خواهند بود. یادآور می‌شود ارتفاع سازه‌های نمایشگاهی پیش ساز ۲ مترو ۳۰ سانتیمتر بوده و غرفه‌‌آرایی باید تنها در فضای داخلی غرفه انجام پذیرد. همچنین در بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات روزنامه‌های «نوآوران»، «آرمان امروز»، «خبر ورزشی»، «جهان اقتصاد»، «شهروند»، «ایران» و «قدس» بولتن‌های روزانه نمایشگاه مطبوعات را منتشر می‌کنند. ساعت کاری بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات از ۹:۳۰ تا ۲۰:۳۰ اعلام شده و نسبت به سال گذشته تغییر کوچکی کرده است. سال گذشته نمایشگاه مطبوعات از ساعت ۹ تا ۲۰ برگزار می‌شد. بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات با شعار «شفافیت، صداقت» تا تاریخ ۲۱ آبان‌ماه میزبان مردم است.

تخفیف مصلی برای نمایشگاه مطبوعات

در‌حالی‌که مدیریت مصلای تهران بابت اجاره این مکان برای نمایشگاه بیست و یکم مطبوعات ۶۰۰ میلیون تومان دریافت کرده بود، امسال تخفیفی قابل توجه ۳۰۰در این رقم داده است. مهران عباسی انارکی، قائم مقام بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات درباره میزان اجاره محل برگزاری این نمایشگاه که از سوی مسوولان مصلی در اختیار برگزارکنندگان قرار گرفته است، گفت: مجموعه مصلای بزرگ امام خمینی (ره) سال گذشته برای دوره بیست و یکم نمایشگاه مطبوعات یک میلیارد تومان مطالبه کرده بود که در نهایت با رایزنی‌ها این مبلغ را به ۶۰۰ میلیون تومان تقلیل داد. خوشبختانه امسال هم با حُسن نظر دوستان مصلی، تخفیف قابل توجهی شامل حال نمایشگاه مطبوعات شده و تنها ۳۰۰ میلیون تومان بابت اجاره محل برگزاری، دریافت شده است. از دیگر اتفاقات خاص این دوره می‌توان به افزایش ۳۰ درصدی تقاضا از سوی رسانه‌ها برای شرکت در بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات اشاره کرد. در‌حالی‌که در روزهای اول ۹۰۰ رسانه برای شرکت در نمایشگاه ثبت نام کرده بودند، این تعداد در روزهای اولیه هم افزایش یافت و به حدود ۹۴۰ رسانه رسید که در حدود ۶۲۰ تا ۶۳۰ غرفه جانمایی شده‌اند.

البته هستند رسانه‌هایی که با وجود اخذ غرفه، نمایندگانشان در آنها مستقر نشده‌اند. حضور رسانه‌های خارجی یکی از ویژگی‌های نمایشگاه مطبوعات است. این حضور فقط به داشتن غرفه محدود نمی‌شود و مهمانان غرفه‌های رسانه‌های خارجی فرصتی برای سخنرانی نیز دارند. از جمله افرادی که به نمایندگی از رسانه خارجی خود سخنرانی کردند، می‌توان به رامین مستقیم، خبرنگار روزنامه «لس آنجلس تایمز» و کمال بن یونس مدیرعامل سایت خبری «مغرب نیوز» اشاره کرد. این دو نفر روز شنبه ۱۵ آبان‌ماه برای سخنرانی در بخش بین‌الملل به نمایشگاه مطبوعات آمدند. «نقش مخاطب در روزنامه‌های کاغذی روبه افول و روش‌های برخی رسانه‌های خارجی در حفظ مخاطبین» نیز با حضور مستقیم خبرنگار لس آنجلس تایمز بررسی شد و «چشم‌انداز گسترش روابط بین دولت‌های عربی و اسلامی پس از توافق هسته ای ایران و غرب» موضوع سخنرانی کمال بن یونس بود که در محل نشست‌های خارجی نمایشگاه مطبوعات اجرا شد.

سخن آخر

انتخاب شعار «شفافیت، صداقت» برای بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات گر چه گویای رابطه مستقیم مبارزه با فساد، با افزایش شفافیت و حرکت در راستای توسعه مردم سالاری است اما حلقه مفقوده رسانه‌ای یعنی توجه به رعایت اخلاق در انتخاب شعار امسال نیز، همچون سال‌های قبل نامحسوس است. نمایشگاه مطبوعات اتفاق مبارکی در ایجاد فضای رقابتی سالم و پویایی، رشد و ارتقای رسانه‌ها و نیز معرفی برترین‌ها است، اما کم توجهی به آموزش در حوزه رسانه و ارتقای سواد رسانه‌ای و نیز تشریح مناسب کاربرد و الزام مطبوعات به رعایت اخلاق رسانه‌ای و معرفی برترین‌ها در حوزه اخلاق رسانه ای، از جمله خلأ‌های موجود در عملکرد چنین نمایشگاهی است. امروزه رسانه‌های معتبر دنیا ملزم به رعایت آیین نامه اخلاق حرفه‌ای هستند که بسیاری از ما حتی این گونه آیین نامه‌ها را نخوانده و اطلاعی از وجود آنها نداریم. به هر ترتیب در شرایط کنونی وجود یک انجمن، سندیکا یا اتحادیه مطبوعاتی که در کنار سایر کارکردها، اخلاق رسانه‌ای نیز در آن ترویج و آیین نامه‌های مرتبط با آن تدوین گردد، از ملزوماتی است که امید می‌رود با تغییرات جدید در حوزه مدیریت فرهنگی، به این مهم نیز دست یابیم.