بازار رو به تکمیل «قبر» و آمار باورنکردنی «فوت» در پایتخت؛ بیشترین عامل مرگ چیست؟
مراسم ختم برای بهشت‌زهرا
نورا حسینی ظرفیت گورستان تهران در حال اتمام است و وحشت برزمین ماندن میت چند سالی است که با تهرانی‌ها همراه شده؛ از سال ۸۶ که اعلام کردند بهشت زهرا دیگر جایی برای دفن مردگان تهرانی ندارد و قبور سه‌طبقه خلق شد تا به امروز که می‌گویند تهرانی‌ها تا سال ۹۷ فرصت دارند در بهشت زهرا دفن شوند و بعد از آن جا برای دفن وجود نخواهد داشت! در شهر تهران روزانه تعداد زیادی انسان می‌میرند که این حجم متوفیات نیاز به مکان مناسب برای دفن، دسترسی و خدمات‌رسانی دارند. عامه مردم، گورستان را فضایی تاریک، متروک، مخوف و ساکت می‌دانند که در آن زندگی می‌میرد.
نورا حسینی ظرفیت گورستان تهران در حال اتمام است و وحشت برزمین ماندن میت چند سالی است که با تهرانی‌ها همراه شده؛ از سال 86 که اعلام کردند بهشت زهرا دیگر جایی برای دفن مردگان تهرانی ندارد و قبور سه‌طبقه خلق شد تا به امروز که می‌گویند تهرانی‌ها تا سال 97 فرصت دارند در بهشت زهرا دفن شوند و بعد از آن جا برای دفن وجود نخواهد داشت! در شهر تهران روزانه تعداد زیادی انسان می‌میرند که این حجم متوفیات نیاز به مکان مناسب برای دفن، دسترسی و خدمات‌رسانی دارند. عامه مردم، گورستان را فضایی تاریک، متروک، مخوف و ساکت می‌دانند که در آن زندگی می‌میرد. برای آنها گورستان فضای سوگواری و ماتم است و کسی از این فضا انتظار جذابیت و تفریحی بودن ندارد که ریشه این موضوع را می‌توان در نوع ساخت و مکان‌یابی گورستان‌ها جست‌وجو کرد.
اولین تلاش‌ها برای طراحی، اجرا و احداث گورستانی به نام بهشت‌زهرا(س)، با هدف پایان دادن به موضوع تعدد گورستان‌ها در سطح شهر تهران در سال ۱۳۴۵ انجام گرفت. در این تصمیم‌گیری‌ها که با حضور شهردار وقت تهران و معاونان و روسای سازمان گورستان‌های پایتخت انجام گرفت قطعه زمینی در مسیر تهران - قم با مساحت ۳۱۴ هکتار به این موضوع اختصاص یافت.
بهشت‌زهرا(س) در سال 1349 آماده شد ولی ابتدا به علت وجود گورستان‌های متعدد فعال در محله‌های تهران با عدم اقبال عمومی جهت دفن اموات مواجه شد و سرانجام با دفن اولین متوفی به‌نام محمدتقی خیال در قطعه 1 ردیف 1 شماره 1 که به خانواده‌ای ارتشی و متنفذ متعلق بود، رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
از آن روز تا به امروز نزدیک به نیم قرن می‌گذرد و بهشت‌زهرا(س)که در زمینی به مساحت ۳۱۴ هکتار در سال ۱۳۴۹ با رعایت مصالح شهرنشینی نوین پی‌ریزی شد، به سبب رشد روزافزون جمعیت و توسعه بی‌رویه شهر تهران و به تبع آن افزایش روند مرگ‌ومیر تا بهمن‌ماه ۱۳۷۶ دوام آورد و مدیران وقت سازمان نیز خرید و تملک ۱۱۰ هکتار زمین‌های قسمت شمال و شمال شرقی را در دستور کار خود قرار داده و پس از الحاق آن گورستان شهر در بخش شمالی توسعه یافت. از سوی دیگر روند رو به رشد شهرنشینی و رشد و توسعه تهران به کلانشهر چند میلیونی «تهران بزرگ» و وجود تنها یک گورستان در این شهر اهمیت این سازمان را در برنامه‌ریزی‌های شهری دوچندان کرده، طوری‌که شهردار تهران در برنامه‌های خود برای کلانشهر تهران در نظر دارد به‌منظور جلوگیری از تردد بی‌رویه شهروندان در ایام سال به جنوبی‌ترین نقطه شهر، و دسترسی آسان به یکی از عناصر حیاتی شهرنشینی، تنها گورستان شهر تهران را در سه نقطه شرق، غرب و جنوب تهران توسعه دهد.
ورود 160 متوفی در روز
در روز ۱۶۰ متوفی به سازمان بهشت‌زهرا آورده می‌شوند، از این تعداد ۵۰ متوفی به خارج از بهشت زهرا منتقل می‌شوند، ۲۰ مورد از این متوفیان را نوزادان تشکیل می‌دهند، ۵۵ متوفی در فاز ۳ در قطعات روز، ۲۵ متوفی در قبور ۳۰ ساله، ۵ متوفی در قبور خصوصی و ۵ متوفی در قبور پیش‌فروش‌شده دفن می‌شوند.
فوتی مردان بیشتر از زنان
طبق آمار سال ۹۲ از تعداد متوفیان این سال، ۳۹ درصد آن مونث و ۵۷ درصد آن مذکر بوده است همچنین شایع‌ترین عامل فوت سکته، نارسایی و ایست قلبی بوده است.
رتبه‌بندی «مرگ» در مناطق 22گانه
مقایسه آمار متوفیان بر حسب مناطق ۲۲ گانه نشان می‌دهد منطقه ۴ بیشترین تعداد فوت‌شدگان و منطقه ۲۲ کمترین تعداد را دارا است.
از قبرهای رایگان تا قبرهای 30 میلیونی
در جدول هزینه‌های بهشت زهرا قبر رایگان است، هزینه حمل جسد از تهران ۳۵ هزار تومان، تغسیل و تکفین ۴۵ هزار تومان، کاور ۸ هزار تومان، حمل به قطعه رایگان، تدفین ۴۵ هزار تومان، سنگ ۲۵ هزار تومان، پاگیری قبور ۲۵ هزار تومان و... و در مجموع هزینه کفن و دفن ۱۹۳ هزار تومان است.
البته برخی از خانواده‌ها خدمات ویژه‌ای می‌خواهند برای مثال آمبولانس‌های خاصی را درخواست می‌کنند که در مجموع هر خانواده به‌طور متوسط 240 تا 250 هزار تومان برای کفن و دفن می‌پردازد.
طبق مصوبه شورای شهر برای قبور فاز اول از ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان، قبور فاز دوم از ۵/۶ تا ۲۰ میلیون تومان و قبور فاز سوم از ۲/۱ تا ۴ میلیون تومان دریافت می‌شود، البته دفن در قطعات جاری تا سقف ۷۰ درصد از ظرفیت موجود رایگان است.
همچنین طبقات دوم و سوم قبور به مبلغ 700 هزار تومان در اقساط 7 ماهه به خانواده متوفی واگذار می‌شود.
نظرسنجی از تهرانی‌ها درباره قبر
یک نظرسنجی از شهروندان تهرانی درباره دفن مجدد در آرامستان‌های متروکه نشان می‌دهد در آرامستان‌هایی که در میان بافت‌های روستایی درون شهری قرار دارند و تدفین در آنها جریان دارد اغلب مردم نظرممتنع دارند، در آرامستان‌هایی که در بافت جدید شهری قرار گرفته‌اند، تدفین در آنها متوقف شده، اما نشانه‌های بازار آرامستان در آن وجود دارد، نیمی از مردم موافق دفن مجدد هستند، در آرامستان‌هایی که در بافت جدید شهری قرار دارد و تدفین در آنها انجام نمی‌شود و نشانی از آرامستان نیز باقی نمانده اغلب مردم موافق دفن مجدد هستند همچنین در آرامستان‌هایی که در بافت حومه‌ای شهر قرار گرفته‌اند و تدفین در آنها جریان دارد، اغلب مردم مخالف دفن مجدد هستند، در مجموع 43 درصد از شهروندان ساکن در محلات مجاور آرامستان‌ها موافق دفن مجدد، 48 درصد مخالف و 9 درصد ممتنع هستند.
مسوولان شهری می‌گویند ظرفیت موجود بهشت زهرا به میزان ۵۶ هزار نفر (ظرفیت خالی) و با احتساب سالانه دفن ۲۶ هزار متوفی، تکافوی اموات دو سال آینده یعنی تا سال ۹۵ را می‌کند، اما با تغییر کاربری و تدابیر مختلف قابلیت ارتقای این ظرفیت تا سال ۹۷ وجود دارد.
اما هنوز زمین بعدی که قرار است گورستان جدید پایتخت در آن احداث شود مشخص نیست. شورای شهر تهران به شهرداری فرصتی 3 ماهه داده تا زمین مورد نظر را انتخاب کنند هر چند برخی از اعضای شورا خود پیشنهادهایی در این زمینه دارند. مانند استفاده از پارک‌های محلی یا زمین‌های جاده قم.
اولین تلاش‌ها برای طراحی، اجرا و احداث گورستانی به نام بهشت‌زهرا(س)، با هدف پایان دادن به موضوع تعدد گورستان‌ها در سطح شهر تهران در سال ۱۳۴۵ انجام گرفت. در این تصمیم‌گیری‌ها که با حضور شهردار وقت تهران و معاونان و روسای سازمان گورستان‌های پایتخت انجام گرفت قطعه زمینی در مسیر تهران - قم با مساحت ۳۱۴ هکتار به این موضوع اختصاص یافت.
بهشت‌زهرا(س) در سال 1349 آماده شد ولی ابتدا به علت وجود گورستان‌های متعدد فعال در محله‌های تهران با عدم اقبال عمومی جهت دفن اموات مواجه شد و سرانجام با دفن اولین متوفی به‌نام محمدتقی خیال در قطعه 1 ردیف 1 شماره 1 که به خانواده‌ای ارتشی و متنفذ متعلق بود، رسما مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
از آن روز تا به امروز نزدیک به نیم قرن می‌گذرد و بهشت‌زهرا(س)که در زمینی به مساحت ۳۱۴ هکتار در سال ۱۳۴۹ با رعایت مصالح شهرنشینی نوین پی‌ریزی شد، به سبب رشد روزافزون جمعیت و توسعه بی‌رویه شهر تهران و به تبع آن افزایش روند مرگ‌ومیر تا بهمن‌ماه ۱۳۷۶ دوام آورد و مدیران وقت سازمان نیز خرید و تملک ۱۱۰ هکتار زمین‌های قسمت شمال و شمال شرقی را در دستور کار خود قرار داده و پس از الحاق آن گورستان شهر در بخش شمالی توسعه یافت. از سوی دیگر روند رو به رشد شهرنشینی و رشد و توسعه تهران به کلانشهر چند میلیونی «تهران بزرگ» و وجود تنها یک گورستان در این شهر اهمیت این سازمان را در برنامه‌ریزی‌های شهری دوچندان کرده، طوری‌که شهردار تهران در برنامه‌های خود برای کلانشهر تهران در نظر دارد به‌منظور جلوگیری از تردد بی‌رویه شهروندان در ایام سال به جنوبی‌ترین نقطه شهر، و دسترسی آسان به یکی از عناصر حیاتی شهرنشینی، تنها گورستان شهر تهران را در سه نقطه شرق، غرب و جنوب تهران توسعه دهد.
ورود 160 متوفی در روز
در روز ۱۶۰ متوفی به سازمان بهشت‌زهرا آورده می‌شوند، از این تعداد ۵۰ متوفی به خارج از بهشت زهرا منتقل می‌شوند، ۲۰ مورد از این متوفیان را نوزادان تشکیل می‌دهند، ۵۵ متوفی در فاز ۳ در قطعات روز، ۲۵ متوفی در قبور ۳۰ ساله، ۵ متوفی در قبور خصوصی و ۵ متوفی در قبور پیش‌فروش‌شده دفن می‌شوند.
فوتی مردان بیشتر از زنان
طبق آمار سال ۹۲ از تعداد متوفیان این سال، ۳۹ درصد آن مونث و ۵۷ درصد آن مذکر بوده است همچنین شایع‌ترین عامل فوت سکته، نارسایی و ایست قلبی بوده است.
رتبه‌بندی «مرگ» در مناطق 22گانه
مقایسه آمار متوفیان بر حسب مناطق ۲۲ گانه نشان می‌دهد منطقه ۴ بیشترین تعداد فوت‌شدگان و منطقه ۲۲ کمترین تعداد را دارا است.
از قبرهای رایگان تا قبرهای 30 میلیونی
در جدول هزینه‌های بهشت زهرا قبر رایگان است، هزینه حمل جسد از تهران ۳۵ هزار تومان، تغسیل و تکفین ۴۵ هزار تومان، کاور ۸ هزار تومان، حمل به قطعه رایگان، تدفین ۴۵ هزار تومان، سنگ ۲۵ هزار تومان، پاگیری قبور ۲۵ هزار تومان و... و در مجموع هزینه کفن و دفن ۱۹۳ هزار تومان است.
البته برخی از خانواده‌ها خدمات ویژه‌ای می‌خواهند برای مثال آمبولانس‌های خاصی را درخواست می‌کنند که در مجموع هر خانواده به‌طور متوسط 240 تا 250 هزار تومان برای کفن و دفن می‌پردازد.
طبق مصوبه شورای شهر برای قبور فاز اول از ۱۰ تا ۳۰ میلیون تومان، قبور فاز دوم از ۵/۶ تا ۲۰ میلیون تومان و قبور فاز سوم از ۲/۱ تا ۴ میلیون تومان دریافت می‌شود، البته دفن در قطعات جاری تا سقف ۷۰ درصد از ظرفیت موجود رایگان است.
همچنین طبقات دوم و سوم قبور به مبلغ 700 هزار تومان در اقساط 7 ماهه به خانواده متوفی واگذار می‌شود.
نظرسنجی از تهرانی‌ها درباره قبر
یک نظرسنجی از شهروندان تهرانی درباره دفن مجدد در آرامستان‌های متروکه نشان می‌دهد در آرامستان‌هایی که در میان بافت‌های روستایی درون شهری قرار دارند و تدفین در آنها جریان دارد اغلب مردم نظرممتنع دارند، در آرامستان‌هایی که در بافت جدید شهری قرار گرفته‌اند، تدفین در آنها متوقف شده، اما نشانه‌های بازار آرامستان در آن وجود دارد، نیمی از مردم موافق دفن مجدد هستند، در آرامستان‌هایی که در بافت جدید شهری قرار دارد و تدفین در آنها انجام نمی‌شود و نشانی از آرامستان نیز باقی نمانده اغلب مردم موافق دفن مجدد هستند همچنین در آرامستان‌هایی که در بافت حومه‌ای شهر قرار گرفته‌اند و تدفین در آنها جریان دارد، اغلب مردم مخالف دفن مجدد هستند، در مجموع 43 درصد از شهروندان ساکن در محلات مجاور آرامستان‌ها موافق دفن مجدد، 48 درصد مخالف و 9 درصد ممتنع هستند.
مسوولان شهری می‌گویند ظرفیت موجود بهشت زهرا به میزان ۵۶ هزار نفر (ظرفیت خالی) و با احتساب سالانه دفن ۲۶ هزار متوفی، تکافوی اموات دو سال آینده یعنی تا سال ۹۵ را می‌کند، اما با تغییر کاربری و تدابیر مختلف قابلیت ارتقای این ظرفیت تا سال ۹۷ وجود دارد.
اما هنوز زمین بعدی که قرار است گورستان جدید پایتخت در آن احداث شود مشخص نیست. شورای شهر تهران به شهرداری فرصتی 3 ماهه داده تا زمین مورد نظر را انتخاب کنند هر چند برخی از اعضای شورا خود پیشنهادهایی در این زمینه دارند. مانند استفاده از پارک‌های محلی یا زمین‌های جاده قم.
ارسال نظر