سه محصول پردردسر در صنعت بازیافت

آناهیتا جمشیدنژاد
Anahita.jamshidnezhad@gmail.com

بازیافت به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد همان کالا یا کالای قابل استفاده دیگر است. به‌عنوان مثال تولید کاغذ جدید از کاغذهای باطله از نتایج بازیافت است. در فرآیند بازیافت زباله به جای استفاده از مواد خام برای تولید محصولات نو، از مواد بازیافتی استفاده می‌کنیم و بدین ترتیب در مصرف منابع طبیعی صرفه‌جویی می‌کنیم. می‌توان گفت که بازیافت مواد از اتلاف سرمایه‌های ملی جلوگیری می‌کند. همچنین با عملیات بازیافت فضای کمتری برای دفن زباله‌ها مورد نیاز است. گفته می‌شود که با بازیافت هر تن کاغذ زباله ماهانه از تخریب ۹۰ هـزار هکتار جنگل، مصرف ۱۲میلیون لیتر آب و ۱۲۰ هزار کیلووات برق کاسته می‌شود. در واقع با بازیافت زباله‌ها سیاره زمین را برای نسل‌های بعدی حفظ می‌کنیم. پیشرفته‌ترین عملیات بازیافت در جهان 75 درصد یا بیشتر از زباله‌‌های دفن شده را از بین می‌برند. اما در تلاش آنها برای دستیابی به بازیافت 100 درصد یا به اصطلاح ضایعات صفر (Zero Waste) سه محصول ثابت کرده‌اند که در این امر سرسختی نشان می‌دهند:

پوشک بچه

این مشکل دو قسمتی است: بخشی از پوشک بچه از مواد کامپوزیت‌ (composite materials)ساخته شده است؛ که شامل بیش از یک نوع پلاستیک است و بخش دیگر پسماندهای ارگانیک است.گری لیس مشاور بازیافت در کالیفرنیای شمالی که عضو هیات مدیره چندین گروه بازیافت غیرانتفاعی از جمله Zero Waste USA است می‌گوید او یک مدل برای «بازیافت پوشک بچه» می‌شناسد که در سانتا کلاریتا در کالیفرنیا هنوز در مرحله آزمایش است. این مدل شامل برداشتن پوشک‌های مستعمل کنار جاده و سپس جداسازی و پاکسازی بخش‌های تشکیل‌دهنده آن است. اما آقای لیس می‌گوید که این امر هزینه‌بر است و مسائل اقتصاد بخش بزرگی در هر معادله بازیافت محسوب می‌شوند.یک راه برای پرداختن به یک نگرش مانند این برای تولیدکنندگان پوشک بچه خواهد بود تا هزینه برداشتن پوشک‌های مستعمل و جداسازی آنها را در قیمت فروش پوشک لحاظ کنند. اما غیرمحتمل است که این امر به زودی محقق شود.

کیسه‌های پلاستیکی

بازیافت کیسه‌های پلاستیکی در طبیعت بسیار دشوار است، گاهی تجزیه یک بطری نوشابه یا آب معدنی تا پانصد سال طول می‌کشد. بسیاری از موجودات آبزی مواد پلاستیکی را با غذا اشتباه می‌گیرند و همین موضوع موجب مرگ آنها می‌شود. کیسه‌های پلاستیکی به بخشجدایی ناپذیری از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. کیسه‌های پلاستیکی ارزان هستند. اما برای کارخانه‌های بازیافت مانند یک کابوس هستند؛ چرا که ویژگی‌های فیزیکی آنها به گونه‌ای است که ماشین‌آلات بازیافت چند میلیون دلاری را با مشکل مواجه می‌کنند.اینها برای «رکولوژی» که یک شرکت بازیافت پیشرفته در سان‌فرانسیسکو است یک مشکل محسوب می‌شوند. شعار این شرکت «جهانی بدون زباله» است. جمع‌آوری پسماند به‌طور پیشرفته توسط این شرکت اجرا می‌شود و همه ساکنان و بخش‌های تجاری را ملزم به تفکیک پسماندشان می‌کند. این شرکت با استفاده از ظروف ذخیره پسماند چرخدار در سطح شهر به سه رنگ سیاه، آبی و سبز به حجم 240 لیتر، پسماندهای بازیافت‌پذیر و پسماندهای کمپوست‌شدنی را جداسازی می‌کند؛ سپس به وسیله کامیون‌هایی با دو بخش مجزا برای مواد بازیافتی و سایر پسماندها آن ها را به‌صورت همزمان جابه‌جا می‌کند.

رابرت رید سخنگوی رکولوژی می‌گوید: این شرکت در سال 2012 در سان‌فرانسیسکو استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را در فروشگاه‌ها ممنوع کرد اما این کیسه‌ها هنوز در کارخانه‌های بازیافت وجود دارند. شمار رو به رشدی از شهرها نیاز به خرده‌فروشانی دارند که در حالی که استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را منع می‌کنند، در گیشه پرداخت قیمت کالا هزینه‌‌ای بابت این کیسه‌ها دریافت کنند. پتی مور رئیس مرکز بازیافت مور در شهر سونوما درایالت کالیفرنیا که در این مرکز در مورد بازیافت مشاوره داده و تحقیق می‌کند می‌گوید 18 هزار کیسه پلاستیکی در نقاط مختلفی از ایالات متحده وجود دارد که بسیاری از آنها در مغازه‌های خواربار فروشی است. از آنجا این کیسه‌ها و دیگر لایه‌های پلاستیکی مانند پلاستیک مورد استفاده در پیچیدن کاغذ توالت یا رول‌های حوله کاغذی برای بازیافت‌کنندگان ارسال می‌شود. این مواد برای کیسه‌های جدید یا دیگر محصولات پلاستیکی استفاده می‌شود.

پاکت آبمیوه

پاکت‌های آبمیوه مثال‌های کاملی از کامپوزیت‌ها هستند؛ یک طبقه مخل برای بازیافت‌کنندگان که شامل طیف وسیعی از مواد مانند مبل و اثاثیه یا بسته‌بندی مصرف‌کننده که مواد مختلف را (مانند پلاستیک‌ها و فلز و فیبرهای کاغذی) به یکدیگر می‌چسباند. (صنعت بسته‌های آبمیوه می‌گوید که یک کارتن آبمیوه شامل 74 درصد کاغذ، 22 درصد پلی‌اتیلن و 4 درصد آلومینیوم است).این لایه‌ها به محافظت از نوشیدنی کمک می‌کنند؛ اما جداسازی جعبه‌ها و بازیافت آنها را به شدت دشوار می‌سازند و برای بازیافت شما باید اول آن مورد را دسته‌بندی کنید. آقای لیس از مورد مشکل کامپوزیت‌ها چنین می‌گوید: «این مانند جدا کردن زرده تخم‌مرغ از خود تخم‌مرغ است».یک راه‌حل ممکن ارائه نوعی از بسته‌بندی است که به این مواد اجازه می‌دهد تا به آسانی از یکدیگر تفکیک شوند. آقای لیس می‌گوید یک گروه بازیافت صنعتی به نام The Carton Council ایجاد شده است تا با توسعه تجهیزات مرتب‌سازی اضافی این مشکل را حل کند. آقای لیس می‌گوید: «خبر خوب این است که این صنعت در تلاش برای حل این مساله است. آنها مشکل را شناسایی کرده‌اند و برای حل آن وارد عمل شده‌اند».

پی‌نوشت:

۱. این عبارت به در هم رفتن ماکروسکوپیک دو یا چند ماده اطلاق می‌شود.