گزارش «دنیای اقتصاد» از مشکلات سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تولیدی؛
هدایت سرمایه ها به سوی تولید
دنیای اقتصاد، عاطفه چوپان- تا دو سال پیش اقتصاد ایران در بستر بیماری رکود تورمی درحال جان دادن بود. از دوسال پیش تاکنون دولت یازدهم تمام اهتمام خود را به‌کار بست تا با روش‌های ضربتی اقتصاد را از تورم برهاند و حال پس از گذشت دوسال، تورم کم و بیش از چهره بیمار اقتصاد کشور رخت بربسته اما رکود همچنان به قوت خود باقی است. به‌طورکلی تورم و رکود هر دو برای اقتصاد مضر هستند و پیامدهای منفی زیادی به همراه دارند اما مهار آن‌ها نیز به همین آسانی‌ها نیست چراکه هر یک ریشه در مسائل زیرساختی فراوان دارد و رکود، واژه‌ای است که این روزها از زبان همه شنیده می‌شود؛ از اصناف مختلف گرفته تا کارخانه‌دار ، تولیدکننده و.
دنیای اقتصاد، عاطفه چوپان- تا دو سال پیش اقتصاد ایران در بستر بیماری رکود تورمی درحال جان دادن بود. از دوسال پیش تاکنون دولت یازدهم تمام اهتمام خود را به‌کار بست تا با روش‌های ضربتی اقتصاد را از تورم برهاند و حال پس از گذشت دوسال، تورم کم و بیش از چهره بیمار اقتصاد کشور رخت بربسته اما رکود همچنان به قوت خود باقی است. به‌طورکلی تورم و رکود هر دو برای اقتصاد مضر هستند و پیامدهای منفی زیادی به همراه دارند اما مهار آن‌ها نیز به همین آسانی‌ها نیست چراکه هر یک ریشه در مسائل زیرساختی فراوان دارد و رکود، واژه‌ای است که این روزها از زبان همه شنیده می‌شود؛ از اصناف مختلف گرفته تا کارخانه‌دار ، تولیدکننده و...
زمانی‌که اقتصاد یک کشور دچار رکود می‌شود، ریسک سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تولیدی بالا رفته و این فعالیت‌ها راکد می‌ماند و از آنجایی که مسائل اقتصادی مانند زنجیر به‌هم متصل‌اند، این رکود به سرعت از صنایع مادر به سفره‌های مردم می‌رسد و نتیجه همان می‌شود که الان می‌توان به راحتی دید.این روزها با هرکسی که در مورد سرمایه‌گذاری در یک واحد تولیدی سخن بگویید، قطعا خواهید شنید: من که پولامو گذاشتم توبانک، بی‌دردسر هم سودمو می‌گیرم!و امروز سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و پناهندگی سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های غیرمولد و واسطه‌ای بخش تولید را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. در این بین یکی از مهمترین راه‌های خروج از رکود شاید کمک به هدایت سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد و اشتغال‌زا باشد و حال سوال اینجاست که چه اتفاقی در ایران افتاده که رویای یک شبه پولدار شدن‌های بی‌دردسر جای سرمایه‌گذاری برای راه انداختن یک کار تولیدی و در کنار آن اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر را گرفته است؟ در این خصوص با صنعتگران و فعالان اقتصادی به گفت‌وگو می‌نشینیم:
اصلی‌ترین مشکل جذب سرمایه تعارض در قوانین است
نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درخصوص موانع موجود برای هدایت سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد، اظهار می‌کند: در این زمینه اصلی‌ترین مشکل موجود، تعارض در قوانین است. درحال حاضر با ایجاد قوانین متعدد و جدید و عدم‌ابطال قوانین قدیمی، راه را برای تخلف و انحراف اقتصادی باز کردیم. محسن خندان‌دل ادامه می‌دهد: امروز هیچ فردی فعالیت‌های اقتصادی خود را ضدقانون نمی‌بیند و این موضوع به‌دلیل مشکلات قانونی موجود در این عرصه به‌وجود آمده است و همین موضوع امروز سرمایه‌گذاران را در حوزه فعالیت‌های مولد دست و پا بسته کرده است. وی عنوان می‌کند: به‌طورکلی در عرصه اقتصاد، ضعف قوانین یکی از مشکلات جدی موجود است و ازجمله مشکلات دیگر که باعث عدم‌جذب سرمایه در فعالیت‌های مولد و تولیدی می‌شود، می‌توان به مسأله کارشناسی در حوزه سرمایه‌گذاری اشاره کرد. درحال حاضر ما فاقد بانک‌های اطلاعاتی قابل‌اتکاء و در دسترس هستیم. بانک مرکزی، گمرک و تشکل‌های خصوصی هرکدام به‌طور جداگانه آمارهای متفاوتی از یک موضوع ارائه میدهند و هرکدام سعی می‌کنند آمارها را به‌گونه‌ای تنظیم و اعلام کنند تا منافع خود را پوشش دهند.نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی تصریح می‌کند: نتیجه این امر آن است که سرمایه‌گذاری در مکان‌هایی که باید صورت نمی‌گیرد. در این زمان دوحالت رخ می‌دهد یا سرمایه در یک پروژه بلوکه شده و به نتیجه نمی‌رسد و از آن فقط رفتارهای سیاسی خارج می‌شود و یا سرمایه‌گذاری با شکست مواجه می‌شود. درحال حاضر تعداد زیادی از واحدهای بزرگ پتروشیمی، نفت و گاز، سیمان و سایر حوزه‌های تولیدی را شاهد هستیم که بدون توجه به مسائل زیربنایی ازجمله صرفه اقتصادی، ظرفیت مکانی، نیروی انسانی موجود در منطقه و... به‌وجود آمده‌اند، صرفا برای این که اعلام شود فلان شهر از نظر تولید وضعیت خوبی دارد.
خندان‌دل اظهار می‌کند: نکته مهم بعدی لزوم توجه به زیرساخت‌های موجود است. اولین عامل برای به‌وجود آمدن صنعت، نیروی متخصص است. ما باید واحدهای تولیدی خود را در مناطقی مستقر کنیم که دسترسی به نیروهای متخصص راحت‌تر باشد، چراکه نیروی متخصص یکی از مهمترین عوامل سرمایه‌گذاری است. وی ادامه می‌دهد: اما متاسفانه ما صنایع و پروژه‌ها را بومی‌سازی نکردیم و این عامل باعث می‌شود شرکت‌های خراسانی برای سرمایه‌گذاری به شهرهای دیگر برودند.نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه تکثر در تصمیم‌گیری، بالا رفتن قیمت تمام شده و انحراف سرمایه از جمله نتایج بی‌توجهی به زیرساخت‌های موجود در یک منطقه است، می‌گوید: باید ابتدا به این سوال پاسخ داد که آیا لزومی برای سرمایه‌گذاری در یک حوزه صنعتی وجود دارد یا نه. متاسفانه ما بدون توجه به ظرفیت‌ها در حد انبوهی اقدام به سرمایه‌گذاری در یک صنعت می‌کنیم و بعد با مازاد مواجه می‌شویم، این درحالی است که این مشکلات در دوران پسابرجام باید موردتوجه جدی قرار گیرند.خندان‌دل با اشاره به اینکه قطعا قسمتی از مشکلات ما با ورود سرمایه‌گذاران خارجی حل خواهد شد، بیان می‌کند: جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیازمند سازوکارهایی است تا در کنار جذب موفق این سرمایه‌ها تولید داخل نیز ضربه نبیند، اگر سرمایه‌گذاری درست صورت گیرد مطمئنا بخش مهمی از مشکلات حل خواهد شد. وی درخصوص سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در کشور، عنوان می‌کند: شرکت‌های خارجی شفاف عمل می‌کنند و آمار دقیقی از فعالیت‌های خود ارائه میدهند، قیمت تمام‌شده برای آن‌ها بسیار مهم است و تمام تلاش خود را می‌کنند که تولیدی با قیمت اولیه پایین داشته باشند. به‌طورکلی شرکت‌های خارجی قواعد بازی را برای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های مختلف رعایت می‌کنند و این عوامل لزوم جذب سرمایه‌گذاری خارجی را برای ما دوچندان می‌کند.
نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: من معتقدم با درنظر گرفتن این عوامل می‌توانیم مسیر سرمایه‌گذاری را در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت، معدن، اشتغال ، تجارت و... تعیین کنیم، در سال آینده هیچ اتفاق جدی نخواهد افتاد مگر اینکه در مجلس شورای اسلامی نمایندگان جدید اهتمام ویژه‌ای برای اجرای قوانین داشته باشند و به این منظور کارگروه ویژه تشکیل دهند. خندان‌دل در ادامه عنوان می‌کند: درحال حاضر شاهد سفر هیأت‌های تجاری از کشورهای مختلف به ایران برای سرمایه‌گذاری هستیم اما با وجود مشکلات موجود جذب سرمایه اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه در قدم اول قوانین اصلاح شوند. وی درخصوص تفاوت اهداف سرمایه‌گذاران خارجی و تولیدکنندگان داخلی به سرمایه‌گذاری، تصریح می‌کند: آقای ظریف واژه خوب برد-برد را به دیپلماسی ما آورد؛ این واژه در مصادیق مختلف به‌کار می‌رود. برای مثال در عرصه جذب سرمایههای خارجی باید توجه داشته باشیم که بین دیدگاه سرمایه‌گذار خارجی و دیدگاه ما تفاوت وجود دارد. سرمایه‌گذاران خارجی منافع بخش خصوصی و تولیدی خود را مدنظر قرار میدهند و این درحالی است که برای ما منافع ملی ارجحیت دارد. درحال حاضر به این منظور در دولت یازدهم کارگروه سرمایه‌گذاری در پسابرجام تشکیل شده که جای تقدیر دارد. نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه می‌دهد: در این بین باید توجه داشت که متولیان دولتی برای رقابت‌پذیر شدن واحدهای تولیدی داخلی و حضور آن‌ها در کنار سرمایه‌گذاران خارجی چاره‌ای بیندیشند که در این خصوص راهکارهای متفاوتی وجود دارد. برای مثال باید در بحث تعرفه و قیمت تمام‌شده صنایع داخلی را در اولویت قرار دهند. طی دوره‌های مختلف ابزار تعرفه همواره در اختیار دولت‌ها بوده و دولت می‌تواند به این وسیله حضور شرکت‌های خارجی را تسهیل کند. در این بین شرکت‌های داخلی نباید در سایه تعرفه‌های داخلی شرایط رقابت‌پذیر را رعایت نکنند.خندان‌دل اظهار می‌کند: در بحث قوانین مالیاتی و شرایط اخذ آن از سرمایه‌گذاران خارجی باید شرایطی به‌وجود بیاید که منافع شرکت‌های داخلی نیز تامین شود. من معتقدم که باید شرایطی فراهم شود تا حضور سرمایه‌گذاران خارجی تسهیل شده و ایران بهشتی برای تولیدکنندگان داخلی و سرمایه‌گذاران خارجی شود.
بانک‌ها در نرخ بهره خلاصه شدند
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی درخصوص جذب سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد عنوان می‌کند: درحال حاضر ما دو هدف داریم که یکی از آن‌ها توسعه صنایع است. بایدتوجه داشت که به چه اقداماتی نیاز است تا واحدهای تولیدی و صنعتی به یک واحد جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود. عوامل متعددی در این میان وجود دارد که باعث تفاوت در جذب سرمایه‌گذاری در بین بانک‌ها و صنعت می‌شود.محمدرضا توکلی‌زاده می‌گوید: درحال حاضر نرخ بهره بانکی در حدی بوده که برای سرمایه‌گذار جذاب است و این درحالی است که ریسک سرمایه‌گذاری در بانک صفر است و هیچ زحمتی برای سرمایه‌گذار به همراه ندارد. با این شرایط سرمایه‌گذار به سمت سپرده‌گذاری در بانک به جای ورود به فعالیت‌های تولیدی سوق پیدا می‌کند، درحالی‌که بانک‌ها به رقیب صنعت تبدیل شده‌اند که شرایط نابرابری بین این دو وجود دارد. ریسک‌پذیری در صنعت بسیار بالاست اما درآمد آن به هیچ عنوان تضمین شده نیست و نمی‌توان در مورد آن پیش‌بینی کرد. بدیهی است که وضعیت موجود باید تغییر کند، تا زمانی‌که تفاوت بین این دو وجود دارد ما همچنان شاهد فرار سرمایه از تولید هستیم. وی اظهار می‌کند: قیمت تمام‌شده باید برای سرمایه‌گذاران بخش‌های مولد کاهش پیدا کند و از طرف دیگر نرخ سود تسهیلات در بانک‌ها نیز کمتر شود. درحال حاضر در برخی از کشورها به ازای نگهداری از سپرده، پول دریافت می‌کنند و در مقابل منابع درآمد بانک‌ها از عملیات بانکی است اما در مملکت ما بانک‌ها در نرخ بهره خلاصه شدند. عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: تسهیل سرمایه‌گذار و اصلاح قانون کار باید در اولویت قرار گیرد، چراکه درحال حاضر قانون کار به‌عنوان یکی از مشکلات بزرگ در بحث سرمایه‌گذاری مطرح است و از طرف دیگر انحصاری بودن تأمین اجتماعی نیز یکی از مشکلات موجود در این میان است. توکلی‌زاده در مورد لزوم جذب سرمایه‌گذار خارجی در دوران پسابرجام، عنوان می‌کند: جذب سرمایه‌گذار خارجی با توجه به شرایط موجود بسیار دشوار است. درحال حاضر کشورهای مختلف برای جذب سرمایه‌گذار با هم رقابت می‌کنند و به این منظور تسهیلات متفاوتی برای سرمایه‌گذاران درنظر می‌گیرد، این درحالی است که در کشور ما نه تنها تسهیلات خاصی درنظرگرفته نشده بلکه موانع نیز بسیار است.
سرمایه مثل یک گنجشک ترسو است
یک فعال اقتصادی نیز در این خصوص اظهار می‌کند: اولین و مهمترین نکته در این میان لزوم کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است، سرمایه مانند یک گنجشک ترسو است و جایی خواهد رفت که احساس امنیت کند. چنانچه سرمایه گذار در فعالیتی احساس ناامنی داشته باشد به سمت فعالیت‌های دیگری سوق پیدا می‌کند. در این میان اولین وظیفه نهادهای دولتی کاهش ریسک است. امیر شهلا می‌گوید: البته مسأله بسیار مهم دیگری وجود دارد که باعث تأسف است و آن این است که بخش خصوصی بسته مطالعه شده‌ای برای سرمایه‌گذاران ندارد. زمانی‌که یک کشور خارجی به منظور سرمایه‌گذاری به ایران می‌آید، هیچ یک از دستگاه‌های مربوط طرح مطالعه شده‌ای برای ارائه ندارد، ما باید بستهای از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری آماده کنیم تا بتوانیم به سرمایه‌گذاران ارائه دهیم.این فعال اقتصادی در ادامه اظهار می‌کند: درحال حاضر در خراسان رضوی بیش از ۹۰ کارخانه ماکارونی وجود دارد که به‌دلیل عدم ظرفیت‌سنجی مناسب یا تعطیل شدند و یا با حداقل ظرفیت خود به فعالیت ادامه میدهند و دلیل این امر آن است که واحدهای صنعتی بدون مطالعه و بررسی یک فعالیت را آغاز می‌کنند و در این راستا سرمایههای زیادی از جمله منابع زیرساختی، تسهیلات بانکی و... را صرف می‌کنند اما بازدهی مطلوب را ندارند. در این بین خودمان به سرمایههای خودمان چوب حراج زدیم و دولت متولی این امر است. وی اظهار می‌کند: باید زیرساخت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را آماده کنیم و در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم. درحال حاضر در مناطقی که تمایل به سرمایه‌گذاری وجود دارد زمین نمی‌دهند اما در شهرستان‌های دورافتاده که در مسائل مختلف از جمله مسافت، منابع زیرساختی و... دچار مشکل هستند اقدام به ارائه زمین می‌کنند و این موضوع فاقد توجیه اقتصادی است. شهلا در ادامه درخصوص نظام بانکی نیز خاطرنشان می‌کند: متاسفانه نظام بانکی صنعت را به چشم گاو شیرده می‌بیند، نظام بانکی وظایف خود را فراموش کرده و از یاد برده که موظف به حمایت از تولید و صنعت است. در این بین بانک‌ها تنها به فکر دریافت سود سپرده‌های سنگین از بخش‌های تولیدی هستند. درواقع بانک‌ها به یکی از عوامل مخل تولید تبدیل شدند که به قیمت تمام‌شده کالاهای داخلی می‌افزاید.
این فعال اقتصادی می‌گوید: دلیل اینکه امروز ما حتی توانایی رقابت با کالاهای چینی را نداریم، قیمت تمام‌شده هر کالا در کشور است. در این میان دولت باید با پرداخت یارانه به بخش‌های تولیدی این مشکل را حل کند. وی عنوان می‌کند: در حال حاضر کشور چین از واحدهای تولیدی صادرکننده خود تنها دو درصد نرخ بهره می‌گیرد و قطعا در این بین امکان رقابت آن‌ها با کالاهای خارجی بالا می‌رود.شهلا همچنین درباره صادرات اظهار می‌کند: خوشبختانه دولت دغدغه و خطر واردات را احساس کرد و دریافت که پس از برجام نباید درب بازارهای خود را به سمت کالاهای خارجی باز کند. درحال حاضر دولت با لشکر هفت میلیونی بیکار مواجه است که اگر بخواهد این لشکر را به فرجام برساند باید به سمت تولید اشتغال پیش رود. این فعال اقتصادی بیان می‌کند: ایران طی ۱۲ سال گذشته درگیر تحریم بوده و این موضوع کشور را از دانش روز دنیا عقب نگاه داشته؛ دولت باید کمک کند و بخش خصوصی همت خود را به‌کار ببندد و دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا را به‌کار گیرد تا عقب‌ماندگی نسبت به سایر کشورها را جبران کند، باید توجه داشته باشیم که دهکده جهانی با کسی شوخی ندارد و این داستان مثل قصه مادر بزرگه نیست که بگویند تو هم بمان! اگر از فضای موجود استفاده نکنیم نهایتا طی سه سال آینده صنایع ما از بین خواهد رفت.
بخش تولید برای سرمایه‌گذاری توجیه ندارد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز درباره وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد، عنوان می‌کند: متاسفانه در سال‌های گذشته بخش تولید به دلایل مختلفی توجیه برای سرمایه‌گذاری را از دست داده است و طی این مدت کمبود منابع و نقدینگی همواره یکی از مشکلات جدی بخش صنعت بوده است.علی شریعتی ادامه می‌دهد: متاسفانه صنعت به‌دلیل کمبود سرمایه و تحریم‌ها نتوانسته خود را با تکنولوژی روز دنیا مطابقت دهد، در دولت قبل نرخ ارز پایین نگه داشته شد و این امر سبب شد تا واردات کالاهای خارجی توجیه اقتصادی بیشتری داشته باشد و این امر ایران را به بهشت کالاهای چینی بی‌کیفیت تبدیل کرد. وی در ادامه تصریح می‌کند: فشارهای مالیاتی در شرایط رکود قدرت رقابت‌پذیری تولید داخل را کاهش داد و در این شرایط توسعه صادرات با مشکل مواجه شد. این درحالی است که برای فعالیت اقتصادی نیاز به توجیه اقتصادی وجود دارد، درحال حاضر ظرفیت‌های تولید در ایران بسیار خالی است و تنها از ۵۰ درصد از ظرفیت تولید استفاده می‌شود. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه هزینه‌های تولید در ایران بالاست، می‌گوید: هزینه‌های مالی بیش از ۳۰ درصد توجیه اقتصادی ندارد، اما درحال حاضر شاهد معوقات و تسهیلات متورم و غیرواقعی در صنعت هستیم. در سال‌های اخیر حمایت از تولید بیشتر جنبه کلی‌گویی و بخش‌نامه‌ای داشته و در عمل اتفاق خاصی نیفتاده است.شریعتی در ادامه با اشاره به شرایط بد فضای کسب‌وکار، عنوان می‌کند: درحال حاضر گام‌های اولیه برای بهبود فضای کسب و کار برداشته شده است اما طی سال‌های گذشته نه تنها سرمایه جدیدی به بخش تولید وارد نشده است بلکه سرمایه‌هایی نیز از این بخش خارج شده و این امر سبب شده صنعت نتواند به پویایی برسد.
وی ادامه می‌دهد: اگر قرار باشد بخش‌های مولد به پویایی و شکوفایی برسد باید به سرمایه‌گذاری دارای توجیه اقتصادی توجه ویژه‌ای شود. ما نمی‌توانیم توقع تولید بالا، رقابت‌پذیر و صادرات‌پذیر را با وجود مشکلات متعددی از جمله کمبود نقدینگی، مالیات، بیمه و... داشته باشیم.رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه در استان اغلب واحدهای بخش خصوصی صنایع کوچک و متوسط هستند، اظهار می‌کند: اکثر صنایع مادر و بزرگ در اختیار بخش دولتی بوده و لذا از حمایت‌های دولتی نیز بهره‌مند می‌شوند اما صنایع متوسط و کوچک که اغلب آسیب‌پذیرتر نیز هستند از این حمایت‌ها بی‌نصیب هستند.شریعتی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص جذب سرمایه‌گذاران خارجی خاطرنشان می‌کند: طی سال‌های گذشته به‌دلیل تحریم‌ها از فرصت استفاده از سرمایه‌گذاران خارجی محروم بودیم ولی درحال حاضر برجام این فرصت استثنایی را برای ایران به‌وجود آورده و این زمینه بکر ایجاد شده است، اما باید پایشی در این زمینه صورت بگیرد.وی ادامه می‌دهد: جذب سرمایههای خارجی به وضعیت سرمایههای داخلی در کشور بستگی دارد و اینکه امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و رفتار با سرمایه‌گذاران داخلی چگونه است نیز در این زمینه اثرگذار است، در حالی امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بالادست توسط بیمه بین‌المللی پوشش داده می‌شود که امنیت در صنایع پایین دستی تضمین شده نیست و با این وضعیت شانس جذب سرمایههای خارجی پایین است.رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار می‌کند: با وجود اینکه از اجرای برجام مدت زمانی می‌گذرد اما اقدامات در حدی که رفت‌وآمدهای هیأت‌های خارجی صورت گرفته، انجام نشده است. مسلم است که برای بهبود فضای اشتغال نه فقط دولت بلکه کل نظام باید بسیج شود، البته هر سه قوا نسبت به بهبود فضای کسب‌وکار علاقه‌مندند اما باید اقداماتی به‌صورت جمعی انجام شود و با جرأت جراحی‌هایی که اقتصاد به آن نیازمند است را انجام دهند. وی می‌گوید: در این صورت است که ما در کنار سایر تحولات در عمل شاهد بهبود و تحول فضای کسب‌وکار خواهیم بود و به متوسط امنیت می‌رسیم. شریعتی درخصوص اولویت‌های سرمایه‌گذاری در استان نیز خاطرنشان می‌کند: درحال حاضر مشکل کمبود آب و مشکلات زیست‌محیطی از جمله عمده‌ترین مشکلات استان محسوب می‌شود، آلودگی‌های زیست‌محیطی در استان ما جدی است و نیازمند آن هستیم تا بخش‌های مختلف با همکاری هم نسبت به کاهش مصرف آب اقدامات جدی انجام دهیم. در این میان و با مشکلات موجود، بخش کشاورزی در استان در اولویت است.
چراغ تولید برای جذب سرمایه سبز نیست
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز بیان می‌کند: برای اینکه به پاسخ این سوال برسیم که چه راهکاری برای جذب سرمایه به سمت تولید وجود دارد، باید ببینیم با سرمایه‌هایی که در حال حاضر در این بخش وجود دارد چه کرده‌ایم. حسین متین‌راد تصریح می‌کند: استفاده درست از سرمایههای موجود در بخش‌های مولد هم به حفظ سرمایههای این بخش کمک می‌کند و هم چراغ سبزی برای جذب سرمایههای جدید خواهد بود. وی ادامه می‌دهد: در ابتدا دولت باید به حل مشکلات موجود در بخش تولید و صنعت بپردازد و تنها در این شرایط خواهد بود که سرمایه خود به سمت تولید روانه می‌شود، اما متاسفانه در حال حاضر سرمایه گذار با مشکلات متعددی ازجمله کمبود نقدینگی، مباحث مالیاتی و... دست به گریبان است.عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: شرایط در دولت سخت است و این به‌دلیل تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی است. سرمایه‌ها زمانی به سمت تولید خواهد آمد که شاخص‌های اقتصادی نویدبخش اتفاقات مثبتی باشند و سود سرمایه‌ها در این بخش تضمین شده باشد. وی تصریح می‌کند: درحال حاضر یک واحد صادرکننده نمونه به خاطر اختلاف سلیقه با بانک ورشکسته می‌شود و این درحالی است که در سایر کشورهای پیشرفته حمایت‌های ویژه‌ای برای بخش تولیدی درنظر گرفته می‌شود. وقتی سرمایه‌گذار این شرایط را می‌بیند دیگر رغبتی برای سرمایه‌گذاری ندارد.متین‌راد بیان می‌کند: ستاد اقتصاد مقاومتی استان باید با نگاه ویژه‌تری به واحدهای تولیدی کمک کند، درحال حاضر شاهد کاهش تولید در ۲۵ رشته صنعتی و کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت هستیم؛ از سه سال پیش قانون رفع موانع تولید اجرایی شد اما سرعت ایجاد مشکلات از حدود اختیار این قانون بیشتر بود!
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه به‌طورکلی فضای کسب و کار کشور نابه‌سامان است، عنوان می‌کند: سیستم بانکی، نرخ بهره، ارز و... باعث شده تا سرمایه‌گذار رغبتی برای جذب سرمایه نداشته باشد.متین‌راد با اشاره به اینکه مشکلات مالی تولیدکننده‌ها به دلیل رکود بازار است، بیان می‌کند: اگر این رکود نباشد ما با ظرفیت‌های اصلی خود تولید می‌کنیم و نیازی به تسهیلات نیز نخواهد بود. اما درحال حاضر هیچ جذبه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید وجود ندارد و باید توجه داشت که برای هدایت سرمایههای جدید به سمت تولید ابتدا باید سرمایههای قبلی را نگه‌داشت. وی همچنین درخصوص جذب سرمایههای خارجی نیز اظهار می‌کند: مگر هوش سرمایه‌گذار خارجی از ما کمتر است که با وجود مشکلات متعدد نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران اقدام کند؟ یک سرمایه‌گذار قبل از ورود به بازار، شاخص‌های فضای کسب و کار را رصد می‌کند و وضعیت این شاخص‌ها به هیچ وجه در ایران مطلوب نیست. سرمایه‌گذار خارجی به‌دنبال شاخص‌ها و آمارهای دقیق و شفاف است اما ما در کشور خود اشتباهات کلان اقتصادی در دولت قبل را شاهد هستیم که باید دولت وقت برای حل آن‌ها تصمیمات جدید اتخاذ کند. عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی عنوان می‌کند: سرمایه‌گذار زمانی که عزم جزم دولت را برای حل مشکلات موجود ببیند، نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام می‌کند، اما درحال حاضر می‌بینیم که آمارها از قاچاق ۲۵ میلیارد دلاری خبر می‌دهد و جالب است که اعلام می‌شود این میزان قاچاق با تریلی حمل شده است، مگر می‌شود باور کرد که چندین تریلی از مرز بگذرد و کسی هم متوجه نشود، دولت باید بخواهد تا تولید بهبود یابد، با این حجم کالای قاچاق از یک طرف و مشکلات و موانع بر سر راه تولید از طرف دیگر تولیدکننده دیگر توانی نخواهد داشت.متین‌راد می‌گوید: تا زمانی‌که بوروکراسی اداره، عدم‌ثبات نرخ ارز، سیستم بانکی، وضعیت مالیت‌ستانی سامان نیابد سرمایه‌گذار خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری نخواهد کرد. درحال حاضر خیلی‌ها فهمیده‌اند که با روش‌های بسیار آسان‌تری می‌توان به سرعت پولدار شد.
زمانی‌که اقتصاد یک کشور دچار رکود می‌شود، ریسک سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تولیدی بالا رفته و این فعالیت‌ها راکد می‌ماند و از آنجایی که مسائل اقتصادی مانند زنجیر به‌هم متصل‌اند، این رکود به سرعت از صنایع مادر به سفره‌های مردم می‌رسد و نتیجه همان می‌شود که الان می‌توان به راحتی دید.این روزها با هرکسی که در مورد سرمایه‌گذاری در یک واحد تولیدی سخن بگویید، قطعا خواهید شنید: من که پولامو گذاشتم توبانک، بی‌دردسر هم سودمو می‌گیرم!و امروز سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و پناهندگی سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های غیرمولد و واسطه‌ای بخش تولید را با مشکلات جدی روبه‌رو کرده است. در این بین یکی از مهمترین راه‌های خروج از رکود شاید کمک به هدایت سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد و اشتغال‌زا باشد و حال سوال اینجاست که چه اتفاقی در ایران افتاده که رویای یک شبه پولدار شدن‌های بی‌دردسر جای سرمایه‌گذاری برای راه انداختن یک کار تولیدی و در کنار آن اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم برای هزاران نفر را گرفته است؟ در این خصوص با صنعتگران و فعالان اقتصادی به گفت‌وگو می‌نشینیم:
اصلی‌ترین مشکل جذب سرمایه تعارض در قوانین است
نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی درخصوص موانع موجود برای هدایت سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد، اظهار می‌کند: در این زمینه اصلی‌ترین مشکل موجود، تعارض در قوانین است. درحال حاضر با ایجاد قوانین متعدد و جدید و عدم‌ابطال قوانین قدیمی، راه را برای تخلف و انحراف اقتصادی باز کردیم. محسن خندان‌دل ادامه می‌دهد: امروز هیچ فردی فعالیت‌های اقتصادی خود را ضدقانون نمی‌بیند و این موضوع به‌دلیل مشکلات قانونی موجود در این عرصه به‌وجود آمده است و همین موضوع امروز سرمایه‌گذاران را در حوزه فعالیت‌های مولد دست و پا بسته کرده است. وی عنوان می‌کند: به‌طورکلی در عرصه اقتصاد، ضعف قوانین یکی از مشکلات جدی موجود است و ازجمله مشکلات دیگر که باعث عدم‌جذب سرمایه در فعالیت‌های مولد و تولیدی می‌شود، می‌توان به مسأله کارشناسی در حوزه سرمایه‌گذاری اشاره کرد. درحال حاضر ما فاقد بانک‌های اطلاعاتی قابل‌اتکاء و در دسترس هستیم. بانک مرکزی، گمرک و تشکل‌های خصوصی هرکدام به‌طور جداگانه آمارهای متفاوتی از یک موضوع ارائه میدهند و هرکدام سعی می‌کنند آمارها را به‌گونه‌ای تنظیم و اعلام کنند تا منافع خود را پوشش دهند.نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی تصریح می‌کند: نتیجه این امر آن است که سرمایه‌گذاری در مکان‌هایی که باید صورت نمی‌گیرد. در این زمان دوحالت رخ می‌دهد یا سرمایه در یک پروژه بلوکه شده و به نتیجه نمی‌رسد و از آن فقط رفتارهای سیاسی خارج می‌شود و یا سرمایه‌گذاری با شکست مواجه می‌شود. درحال حاضر تعداد زیادی از واحدهای بزرگ پتروشیمی، نفت و گاز، سیمان و سایر حوزه‌های تولیدی را شاهد هستیم که بدون توجه به مسائل زیربنایی ازجمله صرفه اقتصادی، ظرفیت مکانی، نیروی انسانی موجود در منطقه و... به‌وجود آمده‌اند، صرفا برای این که اعلام شود فلان شهر از نظر تولید وضعیت خوبی دارد.
خندان‌دل اظهار می‌کند: نکته مهم بعدی لزوم توجه به زیرساخت‌های موجود است. اولین عامل برای به‌وجود آمدن صنعت، نیروی متخصص است. ما باید واحدهای تولیدی خود را در مناطقی مستقر کنیم که دسترسی به نیروهای متخصص راحت‌تر باشد، چراکه نیروی متخصص یکی از مهمترین عوامل سرمایه‌گذاری است. وی ادامه می‌دهد: اما متاسفانه ما صنایع و پروژه‌ها را بومی‌سازی نکردیم و این عامل باعث می‌شود شرکت‌های خراسانی برای سرمایه‌گذاری به شهرهای دیگر برودند.نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه تکثر در تصمیم‌گیری، بالا رفتن قیمت تمام شده و انحراف سرمایه از جمله نتایج بی‌توجهی به زیرساخت‌های موجود در یک منطقه است، می‌گوید: باید ابتدا به این سوال پاسخ داد که آیا لزومی برای سرمایه‌گذاری در یک حوزه صنعتی وجود دارد یا نه. متاسفانه ما بدون توجه به ظرفیت‌ها در حد انبوهی اقدام به سرمایه‌گذاری در یک صنعت می‌کنیم و بعد با مازاد مواجه می‌شویم، این درحالی است که این مشکلات در دوران پسابرجام باید موردتوجه جدی قرار گیرند.خندان‌دل با اشاره به اینکه قطعا قسمتی از مشکلات ما با ورود سرمایه‌گذاران خارجی حل خواهد شد، بیان می‌کند: جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیازمند سازوکارهایی است تا در کنار جذب موفق این سرمایه‌ها تولید داخل نیز ضربه نبیند، اگر سرمایه‌گذاری درست صورت گیرد مطمئنا بخش مهمی از مشکلات حل خواهد شد. وی درخصوص سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در کشور، عنوان می‌کند: شرکت‌های خارجی شفاف عمل می‌کنند و آمار دقیقی از فعالیت‌های خود ارائه میدهند، قیمت تمام‌شده برای آن‌ها بسیار مهم است و تمام تلاش خود را می‌کنند که تولیدی با قیمت اولیه پایین داشته باشند. به‌طورکلی شرکت‌های خارجی قواعد بازی را برای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های مختلف رعایت می‌کنند و این عوامل لزوم جذب سرمایه‌گذاری خارجی را برای ما دوچندان می‌کند.
نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: من معتقدم با درنظر گرفتن این عوامل می‌توانیم مسیر سرمایه‌گذاری را در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت، معدن، اشتغال ، تجارت و... تعیین کنیم، در سال آینده هیچ اتفاق جدی نخواهد افتاد مگر اینکه در مجلس شورای اسلامی نمایندگان جدید اهتمام ویژه‌ای برای اجرای قوانین داشته باشند و به این منظور کارگروه ویژه تشکیل دهند. خندان‌دل در ادامه عنوان می‌کند: درحال حاضر شاهد سفر هیأت‌های تجاری از کشورهای مختلف به ایران برای سرمایه‌گذاری هستیم اما با وجود مشکلات موجود جذب سرمایه اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه در قدم اول قوانین اصلاح شوند. وی درخصوص تفاوت اهداف سرمایه‌گذاران خارجی و تولیدکنندگان داخلی به سرمایه‌گذاری، تصریح می‌کند: آقای ظریف واژه خوب برد-برد را به دیپلماسی ما آورد؛ این واژه در مصادیق مختلف به‌کار می‌رود. برای مثال در عرصه جذب سرمایههای خارجی باید توجه داشته باشیم که بین دیدگاه سرمایه‌گذار خارجی و دیدگاه ما تفاوت وجود دارد. سرمایه‌گذاران خارجی منافع بخش خصوصی و تولیدی خود را مدنظر قرار میدهند و این درحالی است که برای ما منافع ملی ارجحیت دارد. درحال حاضر به این منظور در دولت یازدهم کارگروه سرمایه‌گذاری در پسابرجام تشکیل شده که جای تقدیر دارد. نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه می‌دهد: در این بین باید توجه داشت که متولیان دولتی برای رقابت‌پذیر شدن واحدهای تولیدی داخلی و حضور آن‌ها در کنار سرمایه‌گذاران خارجی چاره‌ای بیندیشند که در این خصوص راهکارهای متفاوتی وجود دارد. برای مثال باید در بحث تعرفه و قیمت تمام‌شده صنایع داخلی را در اولویت قرار دهند. طی دوره‌های مختلف ابزار تعرفه همواره در اختیار دولت‌ها بوده و دولت می‌تواند به این وسیله حضور شرکت‌های خارجی را تسهیل کند. در این بین شرکت‌های داخلی نباید در سایه تعرفه‌های داخلی شرایط رقابت‌پذیر را رعایت نکنند.خندان‌دل اظهار می‌کند: در بحث قوانین مالیاتی و شرایط اخذ آن از سرمایه‌گذاران خارجی باید شرایطی به‌وجود بیاید که منافع شرکت‌های داخلی نیز تامین شود. من معتقدم که باید شرایطی فراهم شود تا حضور سرمایه‌گذاران خارجی تسهیل شده و ایران بهشتی برای تولیدکنندگان داخلی و سرمایه‌گذاران خارجی شود.
بانک‌ها در نرخ بهره خلاصه شدند
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی درخصوص جذب سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد عنوان می‌کند: درحال حاضر ما دو هدف داریم که یکی از آن‌ها توسعه صنایع است. بایدتوجه داشت که به چه اقداماتی نیاز است تا واحدهای تولیدی و صنعتی به یک واحد جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود. عوامل متعددی در این میان وجود دارد که باعث تفاوت در جذب سرمایه‌گذاری در بین بانک‌ها و صنعت می‌شود.محمدرضا توکلی‌زاده می‌گوید: درحال حاضر نرخ بهره بانکی در حدی بوده که برای سرمایه‌گذار جذاب است و این درحالی است که ریسک سرمایه‌گذاری در بانک صفر است و هیچ زحمتی برای سرمایه‌گذار به همراه ندارد. با این شرایط سرمایه‌گذار به سمت سپرده‌گذاری در بانک به جای ورود به فعالیت‌های تولیدی سوق پیدا می‌کند، درحالی‌که بانک‌ها به رقیب صنعت تبدیل شده‌اند که شرایط نابرابری بین این دو وجود دارد. ریسک‌پذیری در صنعت بسیار بالاست اما درآمد آن به هیچ عنوان تضمین شده نیست و نمی‌توان در مورد آن پیش‌بینی کرد. بدیهی است که وضعیت موجود باید تغییر کند، تا زمانی‌که تفاوت بین این دو وجود دارد ما همچنان شاهد فرار سرمایه از تولید هستیم. وی اظهار می‌کند: قیمت تمام‌شده باید برای سرمایه‌گذاران بخش‌های مولد کاهش پیدا کند و از طرف دیگر نرخ سود تسهیلات در بانک‌ها نیز کمتر شود. درحال حاضر در برخی از کشورها به ازای نگهداری از سپرده، پول دریافت می‌کنند و در مقابل منابع درآمد بانک‌ها از عملیات بانکی است اما در مملکت ما بانک‌ها در نرخ بهره خلاصه شدند. عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی ادامه می‌دهد: تسهیل سرمایه‌گذار و اصلاح قانون کار باید در اولویت قرار گیرد، چراکه درحال حاضر قانون کار به‌عنوان یکی از مشکلات بزرگ در بحث سرمایه‌گذاری مطرح است و از طرف دیگر انحصاری بودن تأمین اجتماعی نیز یکی از مشکلات موجود در این میان است. توکلی‌زاده در مورد لزوم جذب سرمایه‌گذار خارجی در دوران پسابرجام، عنوان می‌کند: جذب سرمایه‌گذار خارجی با توجه به شرایط موجود بسیار دشوار است. درحال حاضر کشورهای مختلف برای جذب سرمایه‌گذار با هم رقابت می‌کنند و به این منظور تسهیلات متفاوتی برای سرمایه‌گذاران درنظر می‌گیرد، این درحالی است که در کشور ما نه تنها تسهیلات خاصی درنظرگرفته نشده بلکه موانع نیز بسیار است.
سرمایه مثل یک گنجشک ترسو است
یک فعال اقتصادی نیز در این خصوص اظهار می‌کند: اولین و مهمترین نکته در این میان لزوم کاهش ریسک سرمایه‌گذاری است، سرمایه مانند یک گنجشک ترسو است و جایی خواهد رفت که احساس امنیت کند. چنانچه سرمایه گذار در فعالیتی احساس ناامنی داشته باشد به سمت فعالیت‌های دیگری سوق پیدا می‌کند. در این میان اولین وظیفه نهادهای دولتی کاهش ریسک است. امیر شهلا می‌گوید: البته مسأله بسیار مهم دیگری وجود دارد که باعث تأسف است و آن این است که بخش خصوصی بسته مطالعه شده‌ای برای سرمایه‌گذاران ندارد. زمانی‌که یک کشور خارجی به منظور سرمایه‌گذاری به ایران می‌آید، هیچ یک از دستگاه‌های مربوط طرح مطالعه شده‌ای برای ارائه ندارد، ما باید بستهای از ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری آماده کنیم تا بتوانیم به سرمایه‌گذاران ارائه دهیم.این فعال اقتصادی در ادامه اظهار می‌کند: درحال حاضر در خراسان رضوی بیش از ۹۰ کارخانه ماکارونی وجود دارد که به‌دلیل عدم ظرفیت‌سنجی مناسب یا تعطیل شدند و یا با حداقل ظرفیت خود به فعالیت ادامه میدهند و دلیل این امر آن است که واحدهای صنعتی بدون مطالعه و بررسی یک فعالیت را آغاز می‌کنند و در این راستا سرمایههای زیادی از جمله منابع زیرساختی، تسهیلات بانکی و... را صرف می‌کنند اما بازدهی مطلوب را ندارند. در این بین خودمان به سرمایههای خودمان چوب حراج زدیم و دولت متولی این امر است. وی اظهار می‌کند: باید زیرساخت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را آماده کنیم و در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم. درحال حاضر در مناطقی که تمایل به سرمایه‌گذاری وجود دارد زمین نمی‌دهند اما در شهرستان‌های دورافتاده که در مسائل مختلف از جمله مسافت، منابع زیرساختی و... دچار مشکل هستند اقدام به ارائه زمین می‌کنند و این موضوع فاقد توجیه اقتصادی است. شهلا در ادامه درخصوص نظام بانکی نیز خاطرنشان می‌کند: متاسفانه نظام بانکی صنعت را به چشم گاو شیرده می‌بیند، نظام بانکی وظایف خود را فراموش کرده و از یاد برده که موظف به حمایت از تولید و صنعت است. در این بین بانک‌ها تنها به فکر دریافت سود سپرده‌های سنگین از بخش‌های تولیدی هستند. درواقع بانک‌ها به یکی از عوامل مخل تولید تبدیل شدند که به قیمت تمام‌شده کالاهای داخلی می‌افزاید.
این فعال اقتصادی می‌گوید: دلیل اینکه امروز ما حتی توانایی رقابت با کالاهای چینی را نداریم، قیمت تمام‌شده هر کالا در کشور است. در این میان دولت باید با پرداخت یارانه به بخش‌های تولیدی این مشکل را حل کند. وی عنوان می‌کند: در حال حاضر کشور چین از واحدهای تولیدی صادرکننده خود تنها دو درصد نرخ بهره می‌گیرد و قطعا در این بین امکان رقابت آن‌ها با کالاهای خارجی بالا می‌رود.شهلا همچنین درباره صادرات اظهار می‌کند: خوشبختانه دولت دغدغه و خطر واردات را احساس کرد و دریافت که پس از برجام نباید درب بازارهای خود را به سمت کالاهای خارجی باز کند. درحال حاضر دولت با لشکر هفت میلیونی بیکار مواجه است که اگر بخواهد این لشکر را به فرجام برساند باید به سمت تولید اشتغال پیش رود. این فعال اقتصادی بیان می‌کند: ایران طی ۱۲ سال گذشته درگیر تحریم بوده و این موضوع کشور را از دانش روز دنیا عقب نگاه داشته؛ دولت باید کمک کند و بخش خصوصی همت خود را به‌کار ببندد و دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا را به‌کار گیرد تا عقب‌ماندگی نسبت به سایر کشورها را جبران کند، باید توجه داشته باشیم که دهکده جهانی با کسی شوخی ندارد و این داستان مثل قصه مادر بزرگه نیست که بگویند تو هم بمان! اگر از فضای موجود استفاده نکنیم نهایتا طی سه سال آینده صنایع ما از بین خواهد رفت.
بخش تولید برای سرمایه‌گذاری توجیه ندارد
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز درباره وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد، عنوان می‌کند: متاسفانه در سال‌های گذشته بخش تولید به دلایل مختلفی توجیه برای سرمایه‌گذاری را از دست داده است و طی این مدت کمبود منابع و نقدینگی همواره یکی از مشکلات جدی بخش صنعت بوده است.علی شریعتی ادامه می‌دهد: متاسفانه صنعت به‌دلیل کمبود سرمایه و تحریم‌ها نتوانسته خود را با تکنولوژی روز دنیا مطابقت دهد، در دولت قبل نرخ ارز پایین نگه داشته شد و این امر سبب شد تا واردات کالاهای خارجی توجیه اقتصادی بیشتری داشته باشد و این امر ایران را به بهشت کالاهای چینی بی‌کیفیت تبدیل کرد. وی در ادامه تصریح می‌کند: فشارهای مالیاتی در شرایط رکود قدرت رقابت‌پذیری تولید داخل را کاهش داد و در این شرایط توسعه صادرات با مشکل مواجه شد. این درحالی است که برای فعالیت اقتصادی نیاز به توجیه اقتصادی وجود دارد، درحال حاضر ظرفیت‌های تولید در ایران بسیار خالی است و تنها از ۵۰ درصد از ظرفیت تولید استفاده می‌شود. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه هزینه‌های تولید در ایران بالاست، می‌گوید: هزینه‌های مالی بیش از ۳۰ درصد توجیه اقتصادی ندارد، اما درحال حاضر شاهد معوقات و تسهیلات متورم و غیرواقعی در صنعت هستیم. در سال‌های اخیر حمایت از تولید بیشتر جنبه کلی‌گویی و بخش‌نامه‌ای داشته و در عمل اتفاق خاصی نیفتاده است.شریعتی در ادامه با اشاره به شرایط بد فضای کسب‌وکار، عنوان می‌کند: درحال حاضر گام‌های اولیه برای بهبود فضای کسب و کار برداشته شده است اما طی سال‌های گذشته نه تنها سرمایه جدیدی به بخش تولید وارد نشده است بلکه سرمایه‌هایی نیز از این بخش خارج شده و این امر سبب شده صنعت نتواند به پویایی برسد.
وی ادامه می‌دهد: اگر قرار باشد بخش‌های مولد به پویایی و شکوفایی برسد باید به سرمایه‌گذاری دارای توجیه اقتصادی توجه ویژه‌ای شود. ما نمی‌توانیم توقع تولید بالا، رقابت‌پذیر و صادرات‌پذیر را با وجود مشکلات متعددی از جمله کمبود نقدینگی، مالیات، بیمه و... داشته باشیم.رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان اینکه در استان اغلب واحدهای بخش خصوصی صنایع کوچک و متوسط هستند، اظهار می‌کند: اکثر صنایع مادر و بزرگ در اختیار بخش دولتی بوده و لذا از حمایت‌های دولتی نیز بهره‌مند می‌شوند اما صنایع متوسط و کوچک که اغلب آسیب‌پذیرتر نیز هستند از این حمایت‌ها بی‌نصیب هستند.شریعتی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص جذب سرمایه‌گذاران خارجی خاطرنشان می‌کند: طی سال‌های گذشته به‌دلیل تحریم‌ها از فرصت استفاده از سرمایه‌گذاران خارجی محروم بودیم ولی درحال حاضر برجام این فرصت استثنایی را برای ایران به‌وجود آورده و این زمینه بکر ایجاد شده است، اما باید پایشی در این زمینه صورت بگیرد.وی ادامه می‌دهد: جذب سرمایههای خارجی به وضعیت سرمایههای داخلی در کشور بستگی دارد و اینکه امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و رفتار با سرمایه‌گذاران داخلی چگونه است نیز در این زمینه اثرگذار است، در حالی امنیت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بالادست توسط بیمه بین‌المللی پوشش داده می‌شود که امنیت در صنایع پایین دستی تضمین شده نیست و با این وضعیت شانس جذب سرمایههای خارجی پایین است.رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار می‌کند: با وجود اینکه از اجرای برجام مدت زمانی می‌گذرد اما اقدامات در حدی که رفت‌وآمدهای هیأت‌های خارجی صورت گرفته، انجام نشده است. مسلم است که برای بهبود فضای اشتغال نه فقط دولت بلکه کل نظام باید بسیج شود، البته هر سه قوا نسبت به بهبود فضای کسب‌وکار علاقه‌مندند اما باید اقداماتی به‌صورت جمعی انجام شود و با جرأت جراحی‌هایی که اقتصاد به آن نیازمند است را انجام دهند. وی می‌گوید: در این صورت است که ما در کنار سایر تحولات در عمل شاهد بهبود و تحول فضای کسب‌وکار خواهیم بود و به متوسط امنیت می‌رسیم. شریعتی درخصوص اولویت‌های سرمایه‌گذاری در استان نیز خاطرنشان می‌کند: درحال حاضر مشکل کمبود آب و مشکلات زیست‌محیطی از جمله عمده‌ترین مشکلات استان محسوب می‌شود، آلودگی‌های زیست‌محیطی در استان ما جدی است و نیازمند آن هستیم تا بخش‌های مختلف با همکاری هم نسبت به کاهش مصرف آب اقدامات جدی انجام دهیم. در این میان و با مشکلات موجود، بخش کشاورزی در استان در اولویت است.
چراغ تولید برای جذب سرمایه سبز نیست
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز بیان می‌کند: برای اینکه به پاسخ این سوال برسیم که چه راهکاری برای جذب سرمایه به سمت تولید وجود دارد، باید ببینیم با سرمایه‌هایی که در حال حاضر در این بخش وجود دارد چه کرده‌ایم. حسین متین‌راد تصریح می‌کند: استفاده درست از سرمایههای موجود در بخش‌های مولد هم به حفظ سرمایههای این بخش کمک می‌کند و هم چراغ سبزی برای جذب سرمایههای جدید خواهد بود. وی ادامه می‌دهد: در ابتدا دولت باید به حل مشکلات موجود در بخش تولید و صنعت بپردازد و تنها در این شرایط خواهد بود که سرمایه خود به سمت تولید روانه می‌شود، اما متاسفانه در حال حاضر سرمایه گذار با مشکلات متعددی ازجمله کمبود نقدینگی، مباحث مالیاتی و... دست به گریبان است.عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: شرایط در دولت سخت است و این به‌دلیل تصمیم‌گیری‌های کلان اقتصادی است. سرمایه‌ها زمانی به سمت تولید خواهد آمد که شاخص‌های اقتصادی نویدبخش اتفاقات مثبتی باشند و سود سرمایه‌ها در این بخش تضمین شده باشد. وی تصریح می‌کند: درحال حاضر یک واحد صادرکننده نمونه به خاطر اختلاف سلیقه با بانک ورشکسته می‌شود و این درحالی است که در سایر کشورهای پیشرفته حمایت‌های ویژه‌ای برای بخش تولیدی درنظر گرفته می‌شود. وقتی سرمایه‌گذار این شرایط را می‌بیند دیگر رغبتی برای سرمایه‌گذاری ندارد.متین‌راد بیان می‌کند: ستاد اقتصاد مقاومتی استان باید با نگاه ویژه‌تری به واحدهای تولیدی کمک کند، درحال حاضر شاهد کاهش تولید در ۲۵ رشته صنعتی و کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت هستیم؛ از سه سال پیش قانون رفع موانع تولید اجرایی شد اما سرعت ایجاد مشکلات از حدود اختیار این قانون بیشتر بود!
عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با بیان اینکه به‌طورکلی فضای کسب و کار کشور نابه‌سامان است، عنوان می‌کند: سیستم بانکی، نرخ بهره، ارز و... باعث شده تا سرمایه‌گذار رغبتی برای جذب سرمایه نداشته باشد.متین‌راد با اشاره به اینکه مشکلات مالی تولیدکننده‌ها به دلیل رکود بازار است، بیان می‌کند: اگر این رکود نباشد ما با ظرفیت‌های اصلی خود تولید می‌کنیم و نیازی به تسهیلات نیز نخواهد بود. اما درحال حاضر هیچ جذبه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش تولید وجود ندارد و باید توجه داشت که برای هدایت سرمایههای جدید به سمت تولید ابتدا باید سرمایههای قبلی را نگه‌داشت. وی همچنین درخصوص جذب سرمایههای خارجی نیز اظهار می‌کند: مگر هوش سرمایه‌گذار خارجی از ما کمتر است که با وجود مشکلات متعدد نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران اقدام کند؟ یک سرمایه‌گذار قبل از ورود به بازار، شاخص‌های فضای کسب و کار را رصد می‌کند و وضعیت این شاخص‌ها به هیچ وجه در ایران مطلوب نیست. سرمایه‌گذار خارجی به‌دنبال شاخص‌ها و آمارهای دقیق و شفاف است اما ما در کشور خود اشتباهات کلان اقتصادی در دولت قبل را شاهد هستیم که باید دولت وقت برای حل آن‌ها تصمیمات جدید اتخاذ کند. عضو هیأت رئیسه خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی عنوان می‌کند: سرمایه‌گذار زمانی که عزم جزم دولت را برای حل مشکلات موجود ببیند، نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام می‌کند، اما درحال حاضر می‌بینیم که آمارها از قاچاق ۲۵ میلیارد دلاری خبر می‌دهد و جالب است که اعلام می‌شود این میزان قاچاق با تریلی حمل شده است، مگر می‌شود باور کرد که چندین تریلی از مرز بگذرد و کسی هم متوجه نشود، دولت باید بخواهد تا تولید بهبود یابد، با این حجم کالای قاچاق از یک طرف و مشکلات و موانع بر سر راه تولید از طرف دیگر تولیدکننده دیگر توانی نخواهد داشت.متین‌راد می‌گوید: تا زمانی‌که بوروکراسی اداره، عدم‌ثبات نرخ ارز، سیستم بانکی، وضعیت مالیت‌ستانی سامان نیابد سرمایه‌گذار خارجی اقدام به سرمایه‌گذاری نخواهد کرد. درحال حاضر خیلی‌ها فهمیده‌اند که با روش‌های بسیار آسان‌تری می‌توان به سرعت پولدار شد.
ارسال نظر