بررسی‌ها نشان می‌دهد میانگین اجاره‌بهای مسکن در شهر تهران برای آپارتمان متراژ متوسط -60متری- 900 هزار تومان در هر ماه است. این مبلغ بدون دریافت پول‌پیش - رهن - محاسبه شده است.
این عدد نشان می‌دهد در حال حاضر میانگین اجاره‌بهای ماهانه واحدهای مسکونی در تهران مترمربعی ۱۵ هزار تومان است؛ در‌حالی‌که در نیمه‌اول امسال مبلغ اجاره مترمربعی ۱۸هزار تومان بود.
کاهش دسته‌جمعی قیمت‌ها در همه بازارهای اقتصادی طی چند ماه اخیر، هم‌اکنون بر اجاره‌بها نیز تاثیر گذاشته و باعث شده رکورد تازه‌ای در بازار اجاره مسکن البته این بار در حالت نزولی، به ثبت برسد.
در دو، سه سال‌ اخیر، دو عامل باعث شده بود اجاره‌بهای مسکن به صعود خود ادامه دهد. عامل اول تاخیر در واگذاری‌های مسکن‌مهر بود که باعث شد پیش‌خریداران این واحدها، کماکان مستاجر باقی بمانند و برای تهیه آورده نقدی مسکن‌مهر، اقدام به جابه‌جایی و اجاره واحد جدید کنند. پیش‌خریداران مسکن‌مهر چون که نقدینگی از بابت رهن در اختیار ندارند، ناگزیر از پرداخت اجاره‌بهای ماهانه هستند و همین موضوع فشار هزینه‌ای اجاره‌بهای مسکن را برای اجاره‌نشین‌‌‌ها دوچندان کرده است.
از طرفی، ساخت‌وسازهایی که از تخریب ساختمان‌های کم‌ سن‌وسال به شیوه مشارکت مالکان با بسازوبفروش‌ها در دو سال اخیر در تهران رونق گرفته نیز عامل اصلی در افزایش جهشی جامعه اجاره‌نشین شده است.
حجم قابل‌توجهی واحد مسکونی قابل‌استفاده در سال‌های اخیر به‌واسطه مشارکت مالکان آنها با بسازوبفروش‌ها، تخریب شده تا ظرف مدت ۲سال نوسازی شود. معادل همین تعداد واحد تخریب شده، حجم جامعه اجاره‌نشین افزایش یافته است.
به عبارت دیگر، به‌واسطه ساخت‌‌وساز، برای حداقل دو سال، تعداد زیادی واحد مسکونی از ظرفیت مسکونی تهران کم شده و ساکنان این واحدها در فاصله تخریب و نوسازی، به متقاضیان قطعی بازار اجاره تبدیل شده‌اند.
بسازوبفروش‌ها هزینه اجاره‌نشینی این افراد را برای دو سال تقبل می‌کنند و با نقدینگی‌ای که در اختیار آنها قرار می‌دهند، به نوعی باعث افزایش کاذب اجاره‌بها می‌شود ضمن اینکه افزایش تقاضای اجاره از طرف مالکان واحدهای تخریب شده نیز خود باعث دامن زدن به نابرابری به عرضه و تقاضا و در نتیجه افزایش اجاره‌بها می‌شود.
با همه این احوال، در ماه‌های اخیر اجاره‌بهای مسکن کاهش پیدا کرده است. رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران با اشاره به اینکه ابعاد روند کاهشی قیمت‌ها در بازار مسکن از حوزه خرید و فروش آپارتمان به حوزه اجاره‌نشین‌ها نیز نفوذ کرده است، اعلام کرد: بررسی‌های آماری و میدانی در شهر تهران نشان می‌دهد هم‌اکنون متوسط اجاره‌بهای مسکن در پایتخت دست‌کم ۱۰درصد نسبت به نیمه‌اول امسال افت کرده است.
حسام عقبایی از کاهش ۱۰درصدی اجاره‌بهای واحدمسکونی در تهران در پاییز و زمستان سال جاری خبر داد.
عقبایی گفت: هم‌اکنون بازار اجاره مسکن هم به لحاظ نرخ‌ها و هم از نظر حجم معاملات در حالت ثبات‌نسبی قرار گرفته و جو ملتهب و متراکم ماه‌های اخیر را ندارد.
وی افزود: به‌طور قطع تا پایان بهار ۹۳ ثبات اجاره‌بها باقی خواهد ماند و مشاوران‌املاک و موجران و البته مستاجران شاهد افزایش نرخ‌ها در این بخش نخواهند بود.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران تصریح کرد: باید منتظر ماند و دید که سیاست‌های دولت در بخش مسکن در سال ۹۳ به چه سمت و سویی هدایت خواهد شد؛ اما آنچه از هم‌اکنون برای اجاره‌بها در سال‌جاری قابل‌پیش‌بینی است اینکه رشد اجاره‌بها در ادامه سال ۹۳ کمتر از رقم تورم خواهد بود.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران ادامه داد: هر چند در حال حاضر با کاهش اجاره‌بها مستاجران زیادی در بازار اجاره به‌دنبال مسکن نیستند و تقاضا در این فصل معمولا از عرضه واحدهای مسکونی اجاره‌ای کمتر است؛ اما این کاهش نرخ، در ثبات اجاره‌بها طی ماه‌های آینده و همچنین تقاضای موجود در بازار اجاره بی‌تاثیر هم نیست.
عقبایی گفت: هم‌اکنون عرضه واحدهای استیجاری به‌طور عام بیش از تقاضای موثر در این بازار است.
بر اساس این گزارش، اگر چه رئیس اتحادیه املاک تهران از کاهش ۱۰ درصدی اجاره‌بهای مسکن می‌گوید، اما بانک مرکزی معتقد است: اجاره‌بهای مسکن تا این حد کاهش پیدا نکرده بلکه روند افزایش فوق‌العاده کند شده است.
بانک مرکزی با انتشار گزارشی، اعلام کرد: شاخص اجاره‌بهای مسکن در پاییز امسال نسبت به تابستان امسال، ۴ درصد رشد کرده است؛ در‌حالی‌که همین شاخص در تابستان حدود ۹ درصد نسبت به بهار افزایش یافته بود. به این ترتیب مشخص می‌شود سرعت رشد اجاره‌بها کند شده است.
گزارش بانک‌مرکزی، برای ماه‌های آینده بازار اجاره به‌خصوص بهار و تابستان۹۳ می‌تواند امیدوارکننده باشد.به عبارت دیگر، کندشدن یا توقف موتور تورمی اجاره‌بهای مسکن در پایان سال۹۲ باتوجه به برنامه دولت برای مهار تورم در سال۹۳، می‌تواند مقدمه تثبیت نرخ‌های اجاره در نیمه‌اول سال آینده باشد.
هرچند به ثبات اجاره‌بهای مسکن چندان نمی‌تواند دلخوش بود اما رشد ملایم و تدریجی مبالغ اجاره بدون جهش چندباره نیز تاحدودی مورد قبول ارزیابی می‌شود.