دنیای اقتصاد- حسام‌الدین سراج گفت: معماری، موسیقی مکان است و موسیقی، معماری زمان به شمار می‌رود. به گزارش ایسنا، حسام‌الدین سراج ۳۰ مهرماه در رویداد بین‌المللی تد اکس سناباد مشهد در دانشکده علوم دانشگاه فردوسی اظهار کرد: در گیتی دو صورت ملکوتی و ملکی وجود دارد. در قدیم معماران براساس نسبت کار می‌کردند. به عنوان مثال معمار مسجد اصفهان ان را طوری بنا کرده است که ارتفاع ۵۴ متری آن به چشم بیننده زیبا می‌آید و لذا از بعد ملکوتی استفاده کرده است.

وی ادامه داد: ما در جهان دائما معجزه می‌بینیم و دلیل آن قرار گرفتن اعداد به زیباترین صورت در کنار هم است و عدد یک مبنا در کائنات است. مبنای دیگر کلمه است که چون انسان را به صورت ناطق تعریف می‌کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. حسام‌الدین سراج عنوان کرد: مبنای زیبایی در همه هنرها این است که یک نقطه مشترک دارد و همه به آن می‌رسند و مراحل هنر به ترتیب صدور، توسعه، صورت و تجلی و دریافت است. وی بیان کرد: معماری علاوه بر طول، عرض و ارتفاع، فرکانس‌های خاص خود را دارد و وقتی در فضای معماری خاصی قرار می‌گیرید حس محیطی متفاوتی نسبت به مکان‌های دیگری دارید به عنوان مثال حس محیطی مسجد شیخ لطف‌الله با فضای محیطی تخت جمشید و یک کافی‌شاپ متفاوت است. حسام‌الدین سراج گفت: خداوند متعال پدیده‌های مادی و معنوی را به نحوی به وجود آورده است که قوانین آن برای ما زیبا جلوه کنند. در هر قسمت از علم ریاضی که به جواب نمی‌رسیم، زیباترین جواب را در هندسه می‌یابیم. وی اظهار کرد: تفاوت هنرمندان در سده‌های مختلف به این شکل است که پیشینیان بیشتر به بعد ملکوتی هنر و هنرمندان کنونی به بعد ملکی هنر توجه دارند.