انفجار بمب سرطان
محمد بقایری براساس تحقیقات انجام شده در مراکز تحقیقاتی معتبر دانشگاهی، سرطان سومین عامل مرگ در ایرانی‌ها بشمار می‌رود. این در حالی است که طبق آمار انجمن سرطان ایران، رشد بیماری سرطان جهانی است و آمار مبتلایان به سرطان در همه جوامع درحال افزایش است. در ایران هم در حال حاضر حدود ۸۵ هزار سرطانی داریم که به انواع سرطان‌ها مبتلا هستند. از این تعداد هرساله نزدیک به ۳۰ هزار نفرهم فوت می‌کنند. هرسال هم به تعداد فوتی‌ها اضافه می‌شود و هم با افزایش این سرطان‌ها به تعداد مبتلایان هم افزوده می‌شود.
باید گفت انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی در کمین ۷۵میلیون ایرانی نشسته است، چراکه بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد بیماری‌ها در ایران خیلی زودتر از جوامع دیگر شیوع پیدا می‌کند و میانگین سنی ابتلای آن هم از میانگین سنی جهانی دراکثر موارد پایین‌تر است.
باید گفت انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی در کمین ۷۵میلیون ایرانی نشسته است، چراکه بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد بیماری‌ها در ایران خیلی زودتر از جوامع دیگر شیوع پیدا می‌کند و میانگین سنی ابتلای آن هم از میانگین سنی جهانی دراکثر موارد پایین‌تر است.
محمد بقایری براساس تحقیقات انجام شده در مراکز تحقیقاتی معتبر دانشگاهی، سرطان سومین عامل مرگ در ایرانی‌ها بشمار می‌رود. این در حالی است که طبق آمار انجمن سرطان ایران، رشد بیماری سرطان جهانی است و آمار مبتلایان به سرطان در همه جوامع درحال افزایش است. در ایران هم در حال حاضر حدود ۸۵ هزار سرطانی داریم که به انواع سرطان‌ها مبتلا هستند. از این تعداد هرساله نزدیک به ۳۰ هزار نفرهم فوت می‌کنند. هرسال هم به تعداد فوتی‌ها اضافه می‌شود و هم با افزایش این سرطان‌ها به تعداد مبتلایان هم افزوده می‌شود.
باید گفت انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی در کمین ۷۵میلیون ایرانی نشسته است، چراکه بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد بیماری‌ها در ایران خیلی زودتر از جوامع دیگر شیوع پیدا می‌کند و میانگین سنی ابتلای آن هم از میانگین سنی جهانی دراکثر موارد پایین‌تر است. این روند در سال‌های اخیر با گسترش زندگی ماشینی و صنعتی و مهاجرت از روستاها به شهرها سرعت بیشتری هم پیدا کرده به‌طوری که سن ابتلا در بیشتر بیماری‌ها پایین‌تر هم آمده است.
هر ساله حدود 350 هزارنفر در ایران می‌میرند که علت مرگ 30هزار نفرشان سرطان است اما وزارت بهداشت معتقد است اوضاع هنوز وخیم نشده و همین آمار سرطانی هم که داریم، از بیشتر کشورهای دنیا پایین‌تر است.
اما آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، نشان می‌دهد که شیوع سرطان در ایران درسال ۲۰۱۳ به ازای هر۱۰۰ هزار نفر، ۱۳۴ نفراست و این درحالی است که آمار متوسط ابتلا به سرطان در همه کشورهای دنیا به ازای هر۱۰۰ هزار نفر ۱۸۸ نفر است. اما از آنجایی که سرطان بیماری افراد مسن است و امید به زندگی درایران درحال بالا رفتن است، بروز سرطان بیشتر به چشم می‌آید.
دکتر اکبری، رئیس انجمن سرطان کشور نیز معتقد است که روند رشد سرطان در ایران تند است و اگر کاری نکنیم، آمارهای داخلی‌مان از متوسط جهانی بالاتر می‌رود.
او می‌گوید: درست است که کل سرطان‌های ما از کشورهای غربی و حتی کشورهای منطقه کمتر است اما به هر حال روند رو به رشد ما ازآنها تندتر است. اگر ما نسبت به این موضوع حساسیت نشان ندهیم و خوب کار نکنیم ممکن است در چند سال آینده رشد ابتلا به سرطان در کشور ما بیشتر از دنیا شود.
به گفته وی در حال حاضر سرطان معده در ایران بیشترین مبتلایان را هم در بین مردان و هم در بین زنان دارد. سرطان‌های ریه و پروستات درآقایان و سینه در خانم‌ها هم سهم بالایی از بیماران سرطانی درکشور را تشکیل می‌دهند.
اما دکتر محسن رضوی، فوق تخصص بیماری‌های خون و سرطان نیز معتقد است: انفجار بمب سرطان، بیشتر از آنکه واقعیت باشد، یک ادعای هولناک است که برای جمعیت عادی مقیم در شهر دلواپسی ایجاد می‌کند. شاید این ادعا چندان علمی نباشد، زیرا اگر بگوییم بمب سرطان منفجر شده است، یعنی کار از کار گذشته است و نمی‌توانیم این اتفاق را جبران کنیم در صورتی که حتی با وجود عوامل خطرناک فعلی، می‌توان برای کمتر کردن آمار مبتلایان به این بیماری کارهای زیادی انجام داد.
به اعتقاد وی واقعیت این است که در سال‌های گذشته آمار درستی از مبتلایان به سرطان گرفته نمی‌شد و از آنجا که جدیدا در مراجعه‌های پاتولوژی، گزارش‌های دقیق و آمار دقیقی تعیین می‌شود، تصور عموم این است که آمار مبتلایان از گذشته بالاتر رفته است.
این پزشک متخصص می‌افزاید: از سوی دیگر در ۵۰ سال گذشته ما بهداشت آب را به شکل امروزی نداشتیم و آب‌های سطحی وارد تغذیه مردم می‌شدند که همه از قارچ‌های سرطان‌زا پر بودند و ممکن است بخشی از مبتلایان، قربانی مصرف این آب‌ها باشند. اما امروز، با بالاتر رفتن بهداشت آب و رسیدگی به تغذیه مردم و کنترل مواد غذایی خطر ابتلا به سرطان به خاطر غذاهای آلوده کمتر شده است.
او در مورد نقش آلودگی هوا در بروز سرطان می‌گوید: هنوز هیچ مستند علمی وجود ندارد که نقش آلودگی هوا را در ابتلا به سرطان اثبات کرده باشد و اعلام این خطر، بیشتر یک پیش‌بینی است. گذشته از این موارد، نباید فراموش کنیم که جمعیت تهران از 5،4 میلیون به ۲۰ میلیون نفر رسیده است و می‌توان انتظار داشت که جمعیت سرطانی هم گسترده‌تر شود. با توجه به استرس روزمره زندگی، ترافیک، نوسان هزینه‌های زندگی و ناامنی اجتماعی طبیعی است که ایمنی افراد پایین‌تر بیاید و باید بپذیریم که ابتلا به بخش عمده‌ای از سرطان‌ها به شرایط سیستم ایمنی بدن وابسته است. وی می‌افزاید: استرس روزمره به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند و زندگی شهری امروز هم با استرس گره خورده است. تندخویی رایج شده و ارتباط میان افراد به هم ریخته است و همه این عوامل به ظاهر کوچک به سیستم ایمنی افراد آسیب می‌زند و فرد را مستعد ابتلا به سرطان می‌کند.
طبق آخرین گزارش سالانه از آمار سرطان، سرطان پستان در زنان ایرانی رتبه اول و سرطان معده در مردان در رده بالاتر سرطان‌های مردانه قرار دارد. سرطان پستان با شیوع ۱۰ تا ۱۵ درصدی‌اش در حالی ۴۰ هزار زن ایرانی را درگیر کرده که این رقم برای زنان دیگر نقاط جهان ۲ تا ۲/ ۵ درصد است. حتی مدتی قبل وزارت بهداشت آماری منتشر کرد که نشان می‌داد سن متوسط مراجعه‌کنندگان مبتلا به سرطان پستان حدود ۱۰سال کمتر از دیگر کشورها است.
براساس همین گزارش، سرطان معده، پوست، روده بزرگ، خون، ریه، مری، استخوان، اعصاب مرکزی و غدد لنفاوی هم از رایج‌ترین سرطان‌ها در میان ایرانی‌ها هستند. البته توزیع این سرطان‌ها در مناطق مختلف کشور متفاوت است. در شمال ایران سرطان‌های گوارشی به‌خصوص سرطان معده و مری، بیش از سرطان‌های دیگر شایع است، آنقدر که در گیلان در 50 سال گذشته شیوع آن 3برابر شده است. در مرکز و جنوب کشور سرطان معده زیاد است و بعد از آن، سرطان‌های استخوان، خون و پروستات قرار دارند.
سرطان روده که معمولا در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود، در ایران مردان زیر ۵۰ سال زیادی را درگیر می‌کند و سرطان پروستات، به‌عنوان یکی از پرتلفات‌ترین سرطان‌های مردان ایرانی، هر سال ۳۳درصد از جمعیت را مبتلا می‌کند.
ملک‌زاده معاون تحقیقات وزارت بهداشت هم به عوامل بروز سرطان در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: سیگار، قلیان و تریاک از عوامل مهم بروز سرطان درایران هستند و تریاک حتی از مصرف سیگار نقش بیشتری در ایجاد سرطان دارد و یکی از عوامل سرطان لوزالمعده است. یعنی مهم‌ترین ریسک فاکتور سرطان لوزالمعده در ایران، تریاک است. همچنین چاقی نیز از عوامل موثر در بروز سرطان است که درکشور با این مشکل مواجه هستیم. بیشترین مصرف تریاک در دنیا درایران است که یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان‌زا است و باید روی آن بیشتر کار شود. کمربند منطقه سرطان‌خیزی که شمال کشورما نیزجزو آن است، محل کشت و برداشت تریاک است و متاسفانه در ایران این ماده به شکل ترانزیت هم وجود دارد. وی با تاکید بر اهمیت نقش تغذیه در بروز سرطان می‌افزاید: تغذیه نیز بسیار مهم است، این در حالی است که در کشور میزان مصرف میوه و سبزیجات کم است. در این مورد مصرف آجیل‌های بدون نمک، یکی از عوامل پیشگیری از سرطان است. امواج الکترونیکی و حتی موبایل نیز می‌تواند منجر به سرطان شود، به‌طوری که در مطالعات عنوان شده که موبایل می‌تواند باعث بروز سرطان مغز شود.
ملک‌زاده در مورد نقش وراثت در بروز سرطان می‌گوید: ارث فقط ۵ درصد در بروز سرطان تاثیر دارد که در این زمینه خیلی هم قابلیت پیشگیری وجود ندارد. یکی از بحث‌های مهم این است که باید در زمینه سرطان‌ها غربالگری کنیم. البته باید ببینیم این غربالگری موثر است یا خیر. بنابراین مهم است که روشی را برای غربالگری انتخاب کنیم که مفیدباشد. درحال حاضر گایدلاین‌ها برای پیشگیری از سرطان تغییرکرده است. به‌طور کلی باید پروتکل‌ها و روش‌های پیشگیری را به‌طور دقیق مطالعه کنیم تا ببینیم آیا واقعا موثرند یا خیر.
بیماری سرطان در کنار همه مصائب خود مشکل بزرگ دیگری هم برای بیماران و کشور دارد و آن هم هزینه‌های بالای درمان است.
دکترکیوان مجیدزاده، رئیس پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی به آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت درخصوص هزینه‌های سالانه درمان سرطان در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: هزینه‌های سالانه درمان سرطان در کشور بیش از ۷۰۰ میلیون دلار بوده که برآورد شده بیش از ۷۰ درصد آن را بیماران و مابقی شامل ۳۰ درصد توسط دولت پرداخت می‌شود.
به هر حال بیماری سرطان با زندگی مدرن و صنعتی‌شدن جوامع و انواع آلودگی‌ها درحال گسترش است و با توجه به روند نزولی هرم جمعیتی در ایران و افزایش آمار مرگ و میر براثر انواع سرطان نیازمند عزم ملی برای ریشه‌کنی این بیماری هستیم.
باید گفت انواع سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی و عروقی در کمین ۷۵میلیون ایرانی نشسته است، چراکه بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد بیماری‌ها در ایران خیلی زودتر از جوامع دیگر شیوع پیدا می‌کند و میانگین سنی ابتلای آن هم از میانگین سنی جهانی دراکثر موارد پایین‌تر است. این روند در سال‌های اخیر با گسترش زندگی ماشینی و صنعتی و مهاجرت از روستاها به شهرها سرعت بیشتری هم پیدا کرده به‌طوری که سن ابتلا در بیشتر بیماری‌ها پایین‌تر هم آمده است.
هر ساله حدود 350 هزارنفر در ایران می‌میرند که علت مرگ 30هزار نفرشان سرطان است اما وزارت بهداشت معتقد است اوضاع هنوز وخیم نشده و همین آمار سرطانی هم که داریم، از بیشتر کشورهای دنیا پایین‌تر است.
اما آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، نشان می‌دهد که شیوع سرطان در ایران درسال ۲۰۱۳ به ازای هر۱۰۰ هزار نفر، ۱۳۴ نفراست و این درحالی است که آمار متوسط ابتلا به سرطان در همه کشورهای دنیا به ازای هر۱۰۰ هزار نفر ۱۸۸ نفر است. اما از آنجایی که سرطان بیماری افراد مسن است و امید به زندگی درایران درحال بالا رفتن است، بروز سرطان بیشتر به چشم می‌آید.
دکتر اکبری، رئیس انجمن سرطان کشور نیز معتقد است که روند رشد سرطان در ایران تند است و اگر کاری نکنیم، آمارهای داخلی‌مان از متوسط جهانی بالاتر می‌رود.
او می‌گوید: درست است که کل سرطان‌های ما از کشورهای غربی و حتی کشورهای منطقه کمتر است اما به هر حال روند رو به رشد ما ازآنها تندتر است. اگر ما نسبت به این موضوع حساسیت نشان ندهیم و خوب کار نکنیم ممکن است در چند سال آینده رشد ابتلا به سرطان در کشور ما بیشتر از دنیا شود.
به گفته وی در حال حاضر سرطان معده در ایران بیشترین مبتلایان را هم در بین مردان و هم در بین زنان دارد. سرطان‌های ریه و پروستات درآقایان و سینه در خانم‌ها هم سهم بالایی از بیماران سرطانی درکشور را تشکیل می‌دهند.
اما دکتر محسن رضوی، فوق تخصص بیماری‌های خون و سرطان نیز معتقد است: انفجار بمب سرطان، بیشتر از آنکه واقعیت باشد، یک ادعای هولناک است که برای جمعیت عادی مقیم در شهر دلواپسی ایجاد می‌کند. شاید این ادعا چندان علمی نباشد، زیرا اگر بگوییم بمب سرطان منفجر شده است، یعنی کار از کار گذشته است و نمی‌توانیم این اتفاق را جبران کنیم در صورتی که حتی با وجود عوامل خطرناک فعلی، می‌توان برای کمتر کردن آمار مبتلایان به این بیماری کارهای زیادی انجام داد.
به اعتقاد وی واقعیت این است که در سال‌های گذشته آمار درستی از مبتلایان به سرطان گرفته نمی‌شد و از آنجا که جدیدا در مراجعه‌های پاتولوژی، گزارش‌های دقیق و آمار دقیقی تعیین می‌شود، تصور عموم این است که آمار مبتلایان از گذشته بالاتر رفته است.
این پزشک متخصص می‌افزاید: از سوی دیگر در ۵۰ سال گذشته ما بهداشت آب را به شکل امروزی نداشتیم و آب‌های سطحی وارد تغذیه مردم می‌شدند که همه از قارچ‌های سرطان‌زا پر بودند و ممکن است بخشی از مبتلایان، قربانی مصرف این آب‌ها باشند. اما امروز، با بالاتر رفتن بهداشت آب و رسیدگی به تغذیه مردم و کنترل مواد غذایی خطر ابتلا به سرطان به خاطر غذاهای آلوده کمتر شده است.
او در مورد نقش آلودگی هوا در بروز سرطان می‌گوید: هنوز هیچ مستند علمی وجود ندارد که نقش آلودگی هوا را در ابتلا به سرطان اثبات کرده باشد و اعلام این خطر، بیشتر یک پیش‌بینی است. گذشته از این موارد، نباید فراموش کنیم که جمعیت تهران از 5،4 میلیون به ۲۰ میلیون نفر رسیده است و می‌توان انتظار داشت که جمعیت سرطانی هم گسترده‌تر شود. با توجه به استرس روزمره زندگی، ترافیک، نوسان هزینه‌های زندگی و ناامنی اجتماعی طبیعی است که ایمنی افراد پایین‌تر بیاید و باید بپذیریم که ابتلا به بخش عمده‌ای از سرطان‌ها به شرایط سیستم ایمنی بدن وابسته است. وی می‌افزاید: استرس روزمره به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند و زندگی شهری امروز هم با استرس گره خورده است. تندخویی رایج شده و ارتباط میان افراد به هم ریخته است و همه این عوامل به ظاهر کوچک به سیستم ایمنی افراد آسیب می‌زند و فرد را مستعد ابتلا به سرطان می‌کند.
طبق آخرین گزارش سالانه از آمار سرطان، سرطان پستان در زنان ایرانی رتبه اول و سرطان معده در مردان در رده بالاتر سرطان‌های مردانه قرار دارد. سرطان پستان با شیوع ۱۰ تا ۱۵ درصدی‌اش در حالی ۴۰ هزار زن ایرانی را درگیر کرده که این رقم برای زنان دیگر نقاط جهان ۲ تا ۲/ ۵ درصد است. حتی مدتی قبل وزارت بهداشت آماری منتشر کرد که نشان می‌داد سن متوسط مراجعه‌کنندگان مبتلا به سرطان پستان حدود ۱۰سال کمتر از دیگر کشورها است.
براساس همین گزارش، سرطان معده، پوست، روده بزرگ، خون، ریه، مری، استخوان، اعصاب مرکزی و غدد لنفاوی هم از رایج‌ترین سرطان‌ها در میان ایرانی‌ها هستند. البته توزیع این سرطان‌ها در مناطق مختلف کشور متفاوت است. در شمال ایران سرطان‌های گوارشی به‌خصوص سرطان معده و مری، بیش از سرطان‌های دیگر شایع است، آنقدر که در گیلان در 50 سال گذشته شیوع آن 3برابر شده است. در مرکز و جنوب کشور سرطان معده زیاد است و بعد از آن، سرطان‌های استخوان، خون و پروستات قرار دارند.
سرطان روده که معمولا در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود، در ایران مردان زیر ۵۰ سال زیادی را درگیر می‌کند و سرطان پروستات، به‌عنوان یکی از پرتلفات‌ترین سرطان‌های مردان ایرانی، هر سال ۳۳درصد از جمعیت را مبتلا می‌کند.
ملک‌زاده معاون تحقیقات وزارت بهداشت هم به عوامل بروز سرطان در ایران اشاره می‌کند و می‌گوید: سیگار، قلیان و تریاک از عوامل مهم بروز سرطان درایران هستند و تریاک حتی از مصرف سیگار نقش بیشتری در ایجاد سرطان دارد و یکی از عوامل سرطان لوزالمعده است. یعنی مهم‌ترین ریسک فاکتور سرطان لوزالمعده در ایران، تریاک است. همچنین چاقی نیز از عوامل موثر در بروز سرطان است که درکشور با این مشکل مواجه هستیم. بیشترین مصرف تریاک در دنیا درایران است که یکی از مهم‌ترین عوامل سرطان‌زا است و باید روی آن بیشتر کار شود. کمربند منطقه سرطان‌خیزی که شمال کشورما نیزجزو آن است، محل کشت و برداشت تریاک است و متاسفانه در ایران این ماده به شکل ترانزیت هم وجود دارد. وی با تاکید بر اهمیت نقش تغذیه در بروز سرطان می‌افزاید: تغذیه نیز بسیار مهم است، این در حالی است که در کشور میزان مصرف میوه و سبزیجات کم است. در این مورد مصرف آجیل‌های بدون نمک، یکی از عوامل پیشگیری از سرطان است. امواج الکترونیکی و حتی موبایل نیز می‌تواند منجر به سرطان شود، به‌طوری که در مطالعات عنوان شده که موبایل می‌تواند باعث بروز سرطان مغز شود.
ملک‌زاده در مورد نقش وراثت در بروز سرطان می‌گوید: ارث فقط ۵ درصد در بروز سرطان تاثیر دارد که در این زمینه خیلی هم قابلیت پیشگیری وجود ندارد. یکی از بحث‌های مهم این است که باید در زمینه سرطان‌ها غربالگری کنیم. البته باید ببینیم این غربالگری موثر است یا خیر. بنابراین مهم است که روشی را برای غربالگری انتخاب کنیم که مفیدباشد. درحال حاضر گایدلاین‌ها برای پیشگیری از سرطان تغییرکرده است. به‌طور کلی باید پروتکل‌ها و روش‌های پیشگیری را به‌طور دقیق مطالعه کنیم تا ببینیم آیا واقعا موثرند یا خیر.
بیماری سرطان در کنار همه مصائب خود مشکل بزرگ دیگری هم برای بیماران و کشور دارد و آن هم هزینه‌های بالای درمان است.
دکترکیوان مجیدزاده، رئیس پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی به آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت درخصوص هزینه‌های سالانه درمان سرطان در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: هزینه‌های سالانه درمان سرطان در کشور بیش از ۷۰۰ میلیون دلار بوده که برآورد شده بیش از ۷۰ درصد آن را بیماران و مابقی شامل ۳۰ درصد توسط دولت پرداخت می‌شود.
به هر حال بیماری سرطان با زندگی مدرن و صنعتی‌شدن جوامع و انواع آلودگی‌ها درحال گسترش است و با توجه به روند نزولی هرم جمعیتی در ایران و افزایش آمار مرگ و میر براثر انواع سرطان نیازمند عزم ملی برای ریشه‌کنی این بیماری هستیم.
ارسال نظر