نوشابه انرژی زای گیاهی تلفیق سنت و مدرنیته
نویسا راد این روزها «نوشیدنی‌های انرژی‌زا» بازار بسیار خوبی در باشگاه‌های ورزشی و فروشگاه‌های مواد غذایی پیدا کرده‌اند، اما نگرانی‌های زیادی درباره زیان‌آور بودن آنها وجود دارد. متخصصان تغذیه اعتقاد دارند که این نوشیدنی‌ها درواقع یک قوطی کافئین همراه با شکر هستند. متخصصان علوم بهداشتی و پزشکی هم معتقدند مواد به کار رفته در نوشابه‌های انرژی‌زا می‌تواند محرکی برای گرایش به مصرف الکل باشد، این در حالی است که طرفداران این نوشابه‌ها اغلب قشر جوان و در حال تحصیل هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از دانشجویان و دانش‌آموزان به نوشابه‌های انرژی‌زا که حاوی کافئین بالا هستند علاقه زیادی دارند و شب‌های امتحان یا کنکور برای اینکه بتوانند بیشتر بیدار بمانند، تعداد زیادی از این نوشابه‌ها را استفاده می‌کنند... نوشابه انرژی‌زا چطور محبوب ایرانی‌ها شد؟ در دهه 60 نوشیدن نوشابه‌هایی که به دو نام معروف کانادا و پپسی شناخته می‌شدند جزو تفریحات و گاه تجملات مهمانی‌ها به شمار می‌رفتند. به دهه 70 که رسیدیم زمزم و برند‌های ایرانی آرام آرام وارد میدان شدند، مدتی نوشابه مشهدی که همان کوکاکولای تحت لیسانس بود، جزو پرطرفدارترین نوشابه‌ها شده بود. آن سال‌ها نوشابه‌ها را کانادا و پپسی و نهایتا سون‌آپ تشکیل می‌دادند؛ ماءالشعیر هم همان شیشه‌های قهوه‌ای رنگ بهنوش بود، اما از وقتی نوشابه‌ها در ظروف پلاستیکی موسوم به خانواده عرضه شدند، همه چیز تغییر کرد، آرام آرام ماءالشعیرهای طعم‌دار در شیشه‌های سبز رنگ به طعم لیمو عرضه شدند و بعد از آن نوبت به موج عظیم نوشابه‌های خارجی رسید. از نیمه‌های دهه هشتاد آنقدر نوشابه به بازار ایران وارد شد، که دیگر حساب و کتابی برای آن نبود تا جایی که آمار گمرک می‌گوید: در سال 90 نزدیک به 90 هزار تن انواع نوشیدنی‌ها به ارزش 6/51 میلیون دلار به کشور وارد شده است که این واردات نسبت به سال قبلش نزدیک به 43 درصد رشد داشته است. سه برابر بقیه نوشابه می‌خوریم بنا بر آخرین آمارها سرانه مصرف نوشابه‌ها در کشورمان ۳ برابر استانداردهای جهانی است. برخی واردات گسترده نوشیدنی‌ها را به ایران تهدیدی جدی برای تولید داخلی می‌دانند و برخی نیز معتقدند این تهدید جدی نیست، چراکه اکثر این آبمیوه‌ها، آبمیوه‌هایی هستند که مشابه داخلی ندارند. دراین میان نوشیدنی‌های دیگری که بیشترشان شامل انرژی‌زاها، آلوئه‌ورا، آب‌میوه‌های استوایی مثل نارگیل و... هستند، از نوشیدنی‌هایی محسوب می‌شوند که یا در ایران تولید نمی‌شوند یا اگر تولید می‌شوند، به نظر مصرف‌کننده ایرانی، مثل خارجی‌ها خوب نیستند. البته این نوشابه‌های خارجی با وجود انرژی‌زا بودن به مذاق ایرانی‌ها خیلی سازگار نیست، اما چرا ما در کشور خود و بر حسب ذائقه خودمان نوشابه انرژی‌زا نداریم؟ راه‌حل چیست؟ چطور می‌شود هم از ضررهای نوشابه‌های خارجی برای بدن جلوگیری کرد و هم از انرژی زا بودن آنها استفاده کرد؟ قیمت بیشتر نوشیدنی‌های یک نفره مارک‌های خارجی معمولا برابر یک نوشیدنی ۱ لیتری ایرانی است که برای پذیرایی از چند نفر کافی است. نکته‌ای که به جز قیمت این نوشیدنی‌ها جلب توجه می‌کند این است که بعضی از این نوشیدنی‌های خارجی برچسب وزارت بهداشت را که نشان‌دهنده سلامتی یک محصول است را بر روی خود ندارند. بعضی‌های دیگر هم اصلا اثری به نام کشور تولیدکننده ندارند. طب سنتی به داد مردم رسید! این روز‌ها با توجه به شعار تولید ملی و از طرف دیگر مصرف روزافزون نوشابه در ایران، برخی شرکت‌ها به این فکر افتاده‌اند که نوشابه‌های انرژی‌زا مطابق با مذاق مردم تولید کنند. یکی از این شرکت‌ها سیمرغ حکمت ایرانیان است که متخصصان آن فرمولاسیونی ارائه کرده‌اند که مطابق طب سنتی است و مصرف آن هیچ ضرری به همراه ندارد و از طرف دیگر طعمش با مذاق ایرانی‌ها سازگار است. دکتر حسین رضایی‌زاده؛ پزشک متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه مردم ایران مصرف‌کننده مداوم نوشابه و آن هم در حجم بالا هستند، می‌گوید: ایران رتبه چهارم مصرف نوشابه را در دنیا دارد، به‌طوری که سهم متوسط هر ایرانی 42 لیتر نوشابه است که این میزان در سال‌های اخیر افزایش یافته؛ برای همین جایگزین کردن نوشابه انرژی‌زای بی‌ضرر و منطبق با استانداردهای غذایی طب سنتی به عنوان نوعی غذا داروی فراسودمند، از اهداف شرکت سیمرغ حکمت ایرانیان بود که با مشارکت باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس و شرکت صدرا سیستم پاسارگاد ممکن شد. این پزشک، داشتن عطر اولیه دلچسب و آرام‌بخش، طعم اولیه مناسب و خوبی که در ذائقه ماندگار می‌شود، از جمله ویژگی‌های این نوشابه انرژی‌زای ایرانی می‌داند و می‌گوید: نوشیدنی انرژی‌زای طبیعی برخلاف دیگر نوشابه‌های انرژی‌زای موجود که پس از نوشیدن باعث بیش فعالی، ایجاد هیجان کاذب و سرگشتگی فرد می‌شوند؛ بدون ایجاد عوارض برای عموم مردم و بدون محدودیت سنی و جنسی همچون زنان باردار، دانشجویان و دانش‌آموزان، بیماران قلبی و عروقی و دیابت قابل استفاده است. این محقق حوزه طب سنتی ایرانی در ادامه می‌گوید: در سال‌های اخیر در سراسر دنیا بحث غذا- داروها بسیار اهمیت یافته است، به طوری که استفاده از موادی که علاوه بر داشتن خاصیت غذایی، فواید دارویی نیز داشته باشد و در عین حال فاقد عوارض برای انسان باشد توصیه می‌شود و تلاش‌ها در جهت تولید چنین خوراکی‌هایی شکل می‌گیرد. به گفته رضایی‌زاده، این نوشیدنی گیاهی که با نام‌های پرسپولیس واستقلال وارد بازار شده، برگرفته از دانش طب سنتی ایران است و دارای مجوز از وزارت بهداشت و درمان و سازمان استاندارد کشور است. مدیرعامل شرکت سازنده اولین نوشیدنی انرژی‌زای گیاهی معتقد است با مصرف این نوشیدنی انرژی‌زای سالم و طبیعی، می‌توان خستگی‌های مزمن ناشی از زندگی شهری و صنعتی را کاهش داد و به ارتقای سطح سلامت جامعه کمک کرد.