چهار درس خلاقانه از موتزارت
مترجم: دلارام حسینیون ولفگانگ آمادئوس موتزارت در تلاش بود تا اثری الهام بخش و خلاقانه از خود به جای بگذارد، اما او همواره با مشکلات شدید مالی دست و پنجه نرم می‌کرد و زندگی پرفراز و نشیبی داشت. این داستانی آشنا از زندگی او برای عموم افراد است.
او اولین اثر هنری و اپرای خود را در سن 12 سالگی نوشت. هایدن موسیقیدان بزرگ در مورد موتزارت این‌گونه می‌گوید: موتزارت بزرگ‌ترین موسیقی دانی است که هم به شخصه وهم از طریق شهرتش او را می‌شناسم. با این حال او همیشه در تقلا بود تا در کنار نوآوری و خلاقیت، صورت حساب‌هایش را نیز به موقع بپردازد.
امروزه کار آفرینان می‌توانند با الگو قرار دادن زندگی پر تلاطم موتزارت نکات بسیاری را فرا گیرند، او فردی بود که توانست با وجود فشارهای مالی مخرب و شرایط سخت به تلاش و خلاقیت خود در این مسیر ادامه دهد.
در اینجا با نگاهی به زندگی موتزارت با چهار درس نوآوری آشنا می‌شویم :
۱) از تسلیم شدن نهراسید:
تا سال ۱۷۸۱ اسقف اعظم کلردو حامی ارشد موتزارت بود. او تحت قیمومیت کلردو رشد کرد، اما او به موتزارت اجازه نمی‌داد تا از طریق اجراهای خصوصی کسب
در آمد کند و با افراد با نفوذ نشست و برخاست داشته باشد. استدلال کلردو ساده بود. با کنترل و محدود کردن اجراهای خصوصی و درآمد کمتر و منزوی کردن موتزارت تمرکز او برای خلق اثر تنها برای دربارسالزبرگ بیشترو انحصاری‌تر می‌شد. موتزارت می‌خواست تا این شرایط را رها کند، اما او به دلیل فعالیت پدرش در دادگاه و برای جلوگیری از مخدوش شدن روابط او تمایل زیادی به انجام این کار نداشت.
با گذشت زمان این رویداد‌ها به اوج خود رسیدند و بالاخره موتزارت خشمگینانه این ریسک را پذیرفت و طی یک نامه استعفای خود را اعلام کرد. با استناد به تحقیقات «میتارد سولومون» نویسنده زندگینامه موتزارت، مستقل شدن موتزارت قدمی انقلابی و شروع تغییری بزرگ در زندگی این هنرمند محسوب می‌شود. او آموخت تا به این سلطه پدرسالانه، بی‌عدالتی‌های سلسله مراتبی، استثمار و سلطه‌جویی نه بگوید و به مخالفت با آنها بپردازد. او خود این خطرها و موانع را درمسیر خلاقیتش به درستی درک کرده بود و نمی‌توانست بیش از این در برابر آنها سکوت کند. پس از استعفا خلاقیت حقیقی او افزایش یافت، ولی مجبور شد تا با سختی‌ها و مشکلات مالی دست و پنجه نرم کند.
درسی برای کار آفرینان: مسلما نکته نهایی این موضوع رها کردن موقعیت‌های شغلی نیست! بلکه نشان می‌دهد که می‌توان با درنظرگرفتن امکان دستیابی به محیطی بهتر از لحاظ احساسی و خلاقیت، موقعیت کنونی خود را رها کرد. اما با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی اگر مطمئن نیستید که جابه‌جایی موجب رشد و تغییر مثبت در روند بازه تولید و ابتکار شما نمی‌شود، شاید استعفا دادن در این شرایط بهترین اقدام ممکن برای شما نباشد.
۲) همیشه کار خود را تازه و به روز کنید.
در اتریش قرن ۱۸ با درنظر گرفتن رقابت شدید و امکانات محدود یکی از بزرگ‌ترین معضلات آهنگسازان یافتن آمفی تاتر و مکان مناسب برای اجرا بود. موتزارت به برگزاری کنسرت سولو پیانو در مکان‌های نامتعارف همانند رستوران‌ها و ساختمان‌های بزرگ آپارتمانی پرداخت. او عموما قطعات پیانو کنسرتو خودش را اجرا می‌کرد یا ارکستر‌های کوچک‌تری را سازماندهی می‌کرد. در بسیاری از جهات موتزارت پیشرو و مبتکر ساختار گروه‌های موسیقی امروزی و اجراهای مستقل آنها درسالن‌های گوناگون است.
موسیقی او در این دوره (۱۷۸۶-۱۷۸۲) از ساختاری شکیل و در عین حال ساده برخوردار است و نه‌تنها برای خشنودی اشراف‌زادگان، بلکه برای تمامی اقشار جامعه تلاش می‌کرد. به گفته سولومون درآن دوران تعداد اجراهایی فراتر از یک کنسرت در هر فصل مرسوم نبوده است. خلاقیت و ایده‌های جدید موسیقیایی موتزارت درآن دوره این امکان را فراهم می‌ساخت تا با تنظیم قطعات بیشتر و اجراهای بیشتر،هم عصران خود را پشت سر گذارد.
درسی برای کارآفرینان: ایده‌های خود را به روز رسانی کنید. موتزارت به خوبی می‌دانست که با تکرار مداوم یک قطعه نمی‌تواند درآمد خوبی کسب کند، و با به روز رسانی خلاقانه ایده‌هایش بر خلق آثارش افزود.
۳)تا جایی که می‌توانید، سفر کنید.
موتزارت در سومین سال از زندگی خود شروع به آهنگسازی کرد و در پنج سالگی لقب کودک نابغه به او داده شد. او به تمام اروپا سفر کرد و شهرت بسیاری یافت. سفر‌های مداوم او موجب شد تا در معرض سبک‌های گوناگون موسیقی به خصوص سبک‌های ایتالیایی و آلمانی قرار گیرد. به گفته دنیل بورستین: تا کنون هیچ آهنگساز دیگری موفق به چنین تلفیق هنرمندانه هم نوایی ایتالیایی با صداهای متعدد و گوناگون آلمانی و ایجاد موسیقی ایده‌آل اروپایی نشده است.
این در حالی است که معاصران او مانند باخ و هایدن، هرگز درچنین طیف گسترده‌ای سفر نکرده بودند.
درسی برای کارآفرینان: تا جایی که محدودیت‌های مالی‌تان اجازه می‌دهند، به نقاط دور دست سفر کنید و نسبت به دیدگاه‌های جدید پذیرا باشید. با قدم گذاشتن در زمینه‌های جدید و فرا گرفتن نکات مختلف این امکان برای شما فراهم می‌شود تا با ادغام اطلاعات قبلی با نکات جدید به ایده‌های متفاوت و نوآورانه دست یابید.
۴) از پنهان شدن نهراسید:
موتزارت به این نتیجه رسید که کناره‌گیری بهترین راه تجدید نیرو برای دستیابی به خلاقیت است.
به گفته او: در برهه‌های زمانی که کاملا تنها هستم، ایده‌های من در بهترین جریان قرار دارند و خلاقانه و فراوان هستند. درسی برای کارآفرینان: زمانی را به خودتان اختصاص دهید. موتزارت مدت زمان زیادی را در تور و درمعرض دید عموم می‌گذراند، اما به خوبی بر این موضوع واقف بود که بهترین عملکرد در انزوا به دست می‌آید. نیازی نیست تا برای دستیابی به بهترین‌ها، همیشه در دید عمومی قرار گیرید.