گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی موقعیتی حاد و تهدید کننده زندگی است که در این حالت سیستم تنظیم کننده دمای بدن، به‌دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در هوای گرم یا تولید بیش از حد گرما در بدن یا وجود هر دو حالت، از کار می‌افتد.درحالت گرمازدگی بدن نمی‌تواند گرمای اضافی خود را دفع کند، در نتیجه دمای بدن خیلی افزایش می‌یابد که می‌تواند اندام‌های اصلی را تخریب کند.

علائم و درمان گرمازدگی

علائم گرمازدگی شامل: پوست خشک و داغ، عدم تعریق، پوست ابتدا قرمز شده و سپس رنگ پریده یا کبود می‌شود، تنفس کوتاه و سریع، نبض سریع و ضعیف، افزایش دمای بدن به بیش از ۴۰ درجه، سردرد، گرفتگی عضلات، گشادی مردمک چشم

علائم روحی و روانی گرمازدگی شامل: گفتن سخنان بی ربط، گیجی، رفتار پرخاشگر، آشفتگی و هیجان، توهم، بی‌حالی، رخوت و بی حسی (واکنش‌های بدن بیش از حد آرام و آهسته می‌شود) و تشنج است.

علائمی که نشان می‌دهد در معرض گرمازدگی هستید، شامل: ضعف و خستگی، کشیدگی و درد عضلات، استفراغ و تهوع، پوست رنگ پریده و چسبناک- دمای طبیعی بدن، گرفتگی عضلات، سرگیجه، ضعف و غش، ادرار زرد تیره یا نارنجی، سردرد و اسهال است.

تشخیص گرمازدگی

پزشک علائم شما را بررسی کرده و میزان فشارخون و دمای بدن شما را اندازه می‌گیرد. دماسنج مقعدی بیشتر از دماسنج دهانی در این موارد کاربرد دارد. در این حالت پزشک نمونه ادرار و خون شما را با تجویز آزمایش‌های مربوطه بررسی می‌کند.

درمان گرمازدگی

درمان عوارض مرتبط با گرمازدگی بستگی به شدت آن دارد. درمان فوری گرمازدگی-گرمازدگی یک فوریت پزشکی است. اگر دیدید کسی دچار گرمازدگی شده، فورا یک آمبولانس خبر کنید یا هر چه سریعتر او را به نزدیکترین بیمارستان برسانید. اولین اقدام، کاهش هر چه سریعتر دمای بدن فرد است. بنابراین اولین کاری که شما باید برای یک فرد گرمازده انجام دهید این است که:

۱- لباس‌های فرد گرمازده را درآورده و بدن او را در آب سرد فرو برید. اگر چنین امکانی وجود نداشت، با استفاده از یک پارچه یا حوله یا اسفنج، بدن فرد را با آب سرد خیس کنید یا اینکه قطعات یخ را به آرامی به بدن فرد بمالید.اگر مقدار آبی که در اختیار دارید کم است، ابتدا سر و گردن او را خنک کنید. تکه‌های یخ را روی گردن، زیر بغل و کشاله ران او قرار دهید. توسط یک تکه کاغذ یا حوله یا پنکه، او را باد بزنید.

۲- بعد از حمام گرفتن، فرد را در مکان خنکی قرار دهید.

۳- پاهای فرد را در محل بالاتری نسبت به بدن او قرار دهید تا جریان خون بیشتر به طرف سر او برود.

۴- دست‌ها و پاهای فرد را ماساژ دهید تا خونی که خنک شده، به سمت مغز و مرکز بدن او برود.

۵- اگر شخص به هوش است، او را تشویق کنید تا کم کم آب یا یک نوشیدنی خنک بنوشد. ولی اگر شخص بی هوش باشد، نمی‌توانید این کار را انجام دهید، بنابراین همانطور که ذکر شد، بدن او را خنک کنید تا وقتی به هوش آمد، آب بنوشد.

۶- وقتی بدن فرد خنک شد، هر ۱۰ دقیقه یک بار دمای بدن او را از طریق مقعد اندازه گیری کنید تا دمای بدنش کمتر از ۵/ ۳۸ درجه سانتیگراد نشود. هنگامی هم که بدن فرد را در آب سرد فرو می‌کنید، باید مراقب باشید تا دمای بدنش کمتر از ۵/ ۳۸درجه نشود. اگر هم دماسنج در اختیار نداشتید، تا وقتی که با لمس کردن بدن او احساس می‌کنید خنک نشده، عمل خنک کردن را ادامه دهید، ولی به محض خنک شدن بدن فرد، عمل خنک کردن (در آب سرد یا به شکل دیگر) را متوقف کنید و اگر دمای بدن او مجددا افزایش یافت، عمل خنک کردن را از نو شروع کنید.

مراقبت بیمارستانی از فرد گرمازده

در بیمارستان امکانات بهتر و روش‌های دقیق تری برای کنترل دمای بدن وجود دارد. در آنجا دمای مرکزی بدن به‌طور مرتب کنترل می‌شود تا فرد دچار افت ناگهانی دمای بدن (هیپوتِرمی) نشود. آزمایش‌های خونی برای تعیین مقدار نمک و سایر املاح موجود در خون انجام می‌شود و مایع درمانی برای حفظ تعادل الکترولیت‌ها و آب بدن صورت می‌گیرد. بعد از اولین گرمازدگی باید برای مدت چند هفته مقدار آب و نمک بدن و نیز عوارضی مثل ناتوانی کلیه کنترل شود. بعد ازاین حالت برای چند هفته، تغییرات دمایی بدن رخ خواهد داد که طبیعی است.

درمان ضعف و گرفتگی عضلات ناشی از گرمای زیاد

معمولا این عوارض را می‌توان در منزل درمان کرد.فرد باید در محل خنکی در منزل استراحت کند، لباس‌های نازک و نخی بپوشد، لباس‌های اضافی خود را در آورد، بدن خود را با آب سرد بشوید یا به‌وسیله یک حوله خنک مرطوب نگه دارد یا تکه‌های یخ را به بدن خود بمالد. همچنین از کولر یا پنکه برای خنک کردن خود استفاده کند. یک نوشیدنی خنک، حاوی نمک بنوشد. مثلا یک قاشق چایخوری یا مرباخوری نمک را در یک لیتر آب حل کند و طی یک ساعت کم کم آن را بنوشد. همچنین می‌تواند یک قاشق غذاخوری شکر یا پودر شربت را برای افزایش کالری نوشیدنی، به آن اضافه کند. اگر فرد مسن است یا نمی‌تواند نوشیدنی شور بنوشد، باید او را به بیمارستان ببرید. گرفتگی عضلات را می‌توان با ماساژ دادن آنها برطرف کرد. باید روی محل گرفتگی فشار دهید و حوله گرمی روی آن قرار دهید. مصرف یک نوشیدنی شور، از عود گرفتگی پیشگیری می‌کند. فردی که دچار این عوارض شده است، حداقل باید ۲۴ ساعت استراحت کند.