گلستان؛ «پامنبری»، «علم بندان»، «چاووشی»

حمیدرضا محمدی استان گلستان اقوام متعددی را چون سیستانی‌ها، ترکمن‌ها، ترک‌ها، سبزواری‌ها، کاشمری‌ها، بیارجمندی‌ها، پابندی‌ها، هزارجریبی‌ها، ساروی‌ها، شاهرودی‌ها و کردها در خود جای داده است که هر کدام رسوم خود را دارند، اما اهالی اصیل گلستان شب پنجم محرم، آیین «علم بندان» را دارند که در آن هر مسجد علم خود را به عنوان جاودار دسته، در کوی و برزن چرخانده تا هر خانه‌ای که دسته به مقابل آن می‌رسد، اگر نذری داشته باشد -دستمال، روسری یا شالی- به علم بسته و اسفند دود می‌کنند. هم چنین برخی از خانواده‌ها اگر نذر داشته باشند، به هنگام ورود علم گوسفند قربانی می‌کنند.

حمیدرضا محمدی استان گلستان اقوام متعددی را چون سیستانی‌ها، ترکمن‌ها، ترک‌ها، سبزواری‌ها، کاشمری‌ها، بیارجمندی‌ها، پابندی‌ها، هزارجریبی‌ها، ساروی‌ها، شاهرودی‌ها و کردها در خود جای داده است که هر کدام رسوم خود را دارند، اما اهالی اصیل گلستان شب پنجم محرم، آیین «علم بندان» را دارند که در آن هر مسجد علم خود را به عنوان جاودار دسته، در کوی و برزن چرخانده تا هر خانه‌ای که دسته به مقابل آن می‌رسد، اگر نذری داشته باشد -دستمال، روسری یا شالی- به علم بسته و اسفند دود می‌کنند. هم چنین برخی از خانواده‌ها اگر نذر داشته باشند، به هنگام ورود علم گوسفند قربانی می‌کنند.
عصر روز تاسوعا، آیین «پامنبری» برگزار می‌شود که در آن، گرگانی‌های اصیل که در محلات قدیمی شهر ساکن هستند، منبر خانه را بیرون می‌گذارند تا هر کس که نذری دارد، روی آن روشن کند و آن را در ۴۰ منبر، تکرار کند. غذای ویژه این روز هم، قورمه سبزی است.
اما رسم سیستانی‌های مقیم گرگان _که عموما زابلی هستند_ آیین «چاووشی» (چُوَشی) است که طبق رسوم قدیمی که وسایل صوتی در کار نبوده، نوحه خوان در معابرِ به‌ویژه روستایی به حرکت افتاده و شروع به مرثیه‌سرایی می‌کند تا عزاداران را مهیا سازد. دیگر هم، تعزیه‌خوانی (شُوی) که بیشتر در روستای زابلی‌نشین گرگان یعنی‌ هاشم‌آباد برگزار می‌شود و از روز نخست محرم تا شام غریبان، هر شب تعزیه به اجرا درآمده و سپس، عزاداران اطعام می‌شوند.
پنجم محرم در آهنگرمحله گرگان، آیین طوق‌بندان برگزار می‌شود و آیین دسته چوبی هم یازدهم این ماه، در گرگان انجام می‌شود. ضمنا رسم است که مردم قزاق محله بندرترکمن در روز عاشورا، نذری مفصلی پخت می‌کنند.