بسترسازی رسانه‌ای در گردشگری ایران

شیما رئیسی

استارت‌آپ،‌ مفهومی که در چند سال اخیر بسیار بر سر زبان‌ها افتاده و در فضای کسب و کار کشور مطرح شده، به شرکت‌های نوپایی اطلاق می‌شود که ایده اصلی شکل‌گیری آنها، طرح مساله و یافتن راه‌حلی برای آن در قالب یک الگوی کسب و کار است. در این مدل، عده‌ای کارآفرین گردهم جمع شده و با تعیین استراتژی‌های خلاقانه در پی چندین مرحله آزمون و خطا، به صورت مشخصی از یک فرآیند اقتصادی دست می‌یابند؛ فعالیت‌هایی که در کوتاه‌مدت منجر به درآمدزایی شده و براساس دانش روز و تغییرات تحت مطالعه جامعه هدف مشخص شده به‌عنوان متقاضیان کالای تولیدی این مجموعه‌ها، نو به نو می‌شوند. امکان ورود ایده‌های تازه، ‌تغییر روش اجرا، ایجاد تحول و همچنین رقابت تنگاتنگی که در این عرصه وجود دارد، ازجمله ویژگی‌های شاخص این مدل نوین از کسب‌وکار است؛ مدلی که در پاسخ به تحولات پرسرعت دنیای امروز خلق شده و به سرعت در حال فراگیر شدن است. در همین حال، صنعت گردشگری نیز با توجه به دامنه وسیع مخاطبان و حوزه‌های ارائه‌دهنده خدمات مربوط به آن، یکی از زمینه‌های مورد توجه استارت‌آپ‌ها است؛ به‌گونه‌ای که این شرکت‌ها رفته‌رفته جای مدل‌های قدیمی بنگاه‌های فعال در حوزه گردشگری را گرفته و کسر قابل‌توجهی از گردش مالی در این بازار را از آن خود می‌کنند. بر همین اساس، «دنیای اقتصاد» بر آن است با معرفی تعدادی از استارت‌آپ‌های شکل گرفته در حوزه گردشگری، زمینه آشنایی فعالان این صنعت را با این شیوه در حال گسترش فراهم آورد؛ صورتی از حضور در بازارهای جهانی که رمز بقا در این عرصه پررقابت و رو به رشد است.

در پی باز شدن فضا برای توسعه گردشگری ورودی و همچنین رونق سفر در میان ایرانیان که البته به‌صورت سنتی همواره در محور توجه آنها قرار داشته است، نبود اطلاعات مناسب برای علاقه‌مندان به گردشگری داخل شهری، ایرانگردی یا جهانگردی به‌عنوان یکی از نقاط ضعف این صنعت، مورد توجه عده‌ای از علاقه‌مندان به کار در فضای رسانه قرار گرفت. از این رو، نیما محسنی به همراه تعدادی از همکاران خود در سال ۹۳، با مد نظر قرار دادن خلاء موجود در فضای آنلاین درخصوص محتوای مناسب گردشگری و تفریح اقدام به راه‌اندازی یک گروه رسانه‌ای کرد. او در این باره می‌گوید: «با توجه به اینکه در دنیا کارهای بسیار متنوع و خلاقانه‌ای در این حوزه انجام شده بود و در شمار مدل‌های موفق کسب‌و‌کار قرار می‌گرفت، ورود به این بخش را در اولویت قرار دادیم.» حالا در نتیجه تلاش‌های سال‌های گذشته این مجموعه، یک گروه رسانه‌ای با ۱۲۰ رسانه در حوزه گردشگری ایجاد شده که مورد استقبال بالای مخاطبان نیز قرار گرفته است. این رسانه‌ها در حوزه وب، اپلیکیشن‌های موبایل و شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند و هر یک توانسته‌اند تعداد بالایی از مخاطبان را به خود جذب کنند.

محسنی در توضیح بیشتر درخصوص مراحل شکل‌گیری ایده این فعالیت اظهار می‌کند: «ایده اولیه کار در اوایل دهه نود و در خلال بحث‌های دوستانه با همکاران شکل گرفت و بعد طی مطالعات من ضمن نوشتن رساله دکترا تکمیل شد و در نهایت این رسانه بر مبنای تفریح و گردشگری محلی و شهری شکل گرفت.» او اضافه می‌کند: «بنابراین تصمیم گرفته شد تا در ادامه بر حوزه‌هایی که محل رجوع مردم برای گذران اوقات فراغت است تمرکز شود. این حوزه‌ها شامل گردشگری، رستوران و کافه‌گردی، خرید، ورزش و رویدادهای فرهنگی و هنری بود که بعد از توسعه کار و استقبال بیشتر مخاطبان از بخش گردشگری، توجه جدی به این موضوع، به‌عنوان راهبرد اصلی سازمان مطرح شد. پس از آن هم سایت با محوریت گردشگری و کسب‌و‌کارهای مرتبط با آن توسعه پیدا کرد.» این استارت‌آپ در ابتدا کار خود را با ۵ نفر که یک نفر به‌عنوان همکار اجرایی و سه نفر در نقش سرمایه‌گذار مشارکت می‌کردند، آغاز نمود و طی مدت کوتاهی، همکاران جدیدی نیز در بخش‌های مختلف به تیم اضافه شدند؛ تا آنجا که در حال حاضر، بیش از ۳۰ نفر در این مجموعه مشغول به کار هستند و پیش‌بینی می‌شود که با توجه به توسعه محصول در سال ۹۶، این تعداد بیشتر شود. این فعال در حوزه رسانه همچنین تصریح می‌کند: «استارت‌آپ ما یک بستر برای تمام فعالان و مخاطبان صنعت گردشگری است و بر این اساس، هر گروهی می‌تواند بسته به نیاز خود از آن استفاده کند و درآمد خود را افزایش دهد.»

او درخصوص محل‌های درآمدزایی این مجموعه نیز اظهار می‌کند: «عمده درآمد این فعالیت، از محل فروش این بسترها و جایگاه‌های نمایش و فروش تامین می‌شود. طی دو سال گذشته که مجموعه به سمت درآمدزایی حرکت کرده، رشدی ۴ برابری را در فروش تجربه کرده که با توجه به وضعیت رکودی بازار و ورود کسب‌و‌کارهای متعدد به صنعت گردشگری آنلاین، بسیار قابل توجه بوده است. ضمن آنکه باید تاکید کنم با توجه به هزینه‌های بالای ورود و حفظ موقعیت در صنعت گردشگری آنلاین، برنامه‌ریزی دقیق مالی و بالانس درآمدها و هزینه‌ها از اهمیت بسیار بالایی در تداوم حضور در بازار برخوردار است.» اما در حالی که متولیان گردشگری کشور از فقدان پرتال جامع گردشگری به‌دلیل در اختیار نداشتن بودجه کافی سخن می‌گویند، مدیر این استارت‌آپ، چشم‌انداز مجموعه تحت مدیریتش را نقش‌آفرینی به‌عنوان بزرگترین پرتال گردشگری ایران عنوان می‌کند. آنها برای این منظور در نظر دارند علاوه‌بر ارائه سرویس مناسب به مخاطبان فارسی زبان ایران و منطقه، برای توریست‌های ورودی به ایران نیز زیرساخت‌های مناسبی فراهم کنند تا امکان استفاده از ابزارهای آنلاین گردشگری با استانداردهای جهانی برای گردشگران خارجی ورودی به ایران مهیا شود. آنگونه که محسنی تاکید می‌کند طراحی این رسانه به‌صورتی که در حال حاضر در اختیار صنعت گردشگری کشور قرار گرفته، ابتکار و نوآوری این مجموعه بوده و هنوز رسانه مشابهی به وجود نیامده.

او خاطرنشان می‌کند: «تعدد پلت‌فرم‌های رسانه‌ای برای نیازهای مختلف کاربران، تولید محتوا با استفاده از ظرفیت‌های ملی و ارائه زنجیره کامل خدمات گردشگری، مجموعه جامعی از خدمات را گردآوری کرده و در شرایطی که بیشتر فعالان صنعت گردشگری آنلاین در دو حوزه فروش بلیت وسایل نقلیه ( هواپیما، قطار و اتوبوس) و رزرو هتل تمرکز کرده‌اند، تلاش برای اینکه فعالان صنعت و مخاطبان گردشگری بتوانند به‌صورت همزمان از رسانه‌های این مجموعه استفاده کنند، کاری متفاوت بوده است؛ فعالیتی که با هدف توانمندسازی صنعت گردشگری کشور و ایجاد فرصت‌های عادلانه برای تمام مردم ایران جهت بهره‌مندی از خدمات کیفی گردشگری ادامه می‌یابد.»