فارس، فقط شیراز نیست!
شهرستان آباده با وسعت 7500 کیلومتر مربع و با مرکزیت شهر آباده، از شهرهای فرهنگی و سیاحتی شمال استان فارس است.
از نظر آب و هوایی، جزو شهرستان‌های سردسیر و معتدل استان محسوب می‌شود و این موضوع نیز در ساختار معماری و سنتی و لباس‌های محلی این منطقه نیز نقش موثری داشته‌است. به استناد کاوش‌های باستان‌شناسی، سکونت در محدوده فعلی آباده به هزاره اول قبل از میلاد بازمی‌گردد، اما توسعه و ترقی آن تقریبا از زمانی که کریم خان زند، شیراز را پایتخت ایران کرد، شروع شد. بزرگ‌ترین معدن خاک نسوز خاورمیانه در این شهر واقع شده است. این شهرستان از شرق به شهرستان یزد، از جنوب به شهرستان خرم بید، از غرب به شهرستان اقلید و شهر سمیرم و از شمال به استان اصفهان متصل است. فاصله مرکز شهرستان تا شیراز ۲۷۵ کیلومتر است. حالا بیایید یک‌بار تصمیم بگیرید که قبل از اینکه به شیراز بروید و حافظ و سعدی را ملاقات کنید، از آباده بازدید خود را از فارس آغاز کنید.
پس اول قلعه ایزدخواست را ببینید:
نخستین اثر تاریخی که هنگام ورود به استان فارس از سوی اصفهان می‌توان دید، قلعه قدیمی ایزدخواست است که شباهت زیادی به ارگ‌بم کرمان دارد. این قلعه بر فراز صخره بزرگی قرار دارد و داخل آن خانه‌های بسیار کوچک با کوچه‌های بسیار تنگ و باریک دیده می‌شود. این بنای تاریخی متعلق به دوران ساسانی است.
یکی از ویژگی‌های خاص این قلعه، امنیت چشمگیر آن است که به‌دلیل خندق عمیق اطراف، یکی از دست‌نیافتنی‌ترین بناهای عهد باستان برای غارتگران و دشمنان بوده است. آتشکده قلعه ایزدخواست، اولین آتشکده‌ای در ایران است که پس از ورود اسلام به ایران به مسجد تبدیل شده است. خوب است بدانید، این قلعه باستانی به لحاظ قدمت، اولین قلعه خشتی جهان و به لحاظ وسعت، دومین بنای خشتی جهان بعد از ارگ بم است.
بعد به سراغ کاروانسرای ایزدخواست بروید:
این کاروانسرا در جنوب شهر ایزدخواست و در نزدیکی قلعه ایزدخواست قرار دارد و در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده است. بنا شامل یک حیاط مربع شکل در وسط و تعدادی حجره و اتاق در اطراف است. این کاروانسرا با مساحتی حدود ۴۰۰۰ متر مربع، از نظر معماری و زیبایی و استحکام بخشی و همچنین وسعت، یکی از کاروانسراهای نمونه در نوع خود است. این بنا در سال‌های اخیر نیز توسط میراث فرهنگی فارس مورد مرمت قرار گرفته است.
عمارت کلاه فرنگی را نیز از دست ندهید:
این عمارت بسیار زیبا که از آثار دوران قاجاریه است، دارای نقشه تقریبا دایره‌ای بوده که درمیان باغچه‌ای کوچک واقع شده است. این عمارت یک طبقه با وسعتی در حدود ۲۰ متر مربع، دارای چهار در ورودی و پنجره‌های بلند است و روی سکویی به ارتفاع ۸۰ سانتی متر قراردارد.
تیمچه صرافیان هم می‌تواند مقصد بعدی شما باشد:
این بنای آجری از آثار دوران قاجاریه بوده و در بازار قدیمی آباده قرار دارد. این بنای ۲ طبقه در چهارسو دارای عمارت و حیاطی مستطیل شکل در وسط است. تیمچه صرافیان دارای ۳۶ حجره است که حجره‌های طبقه پایین مغازه و در طبقه بالا به عنوان مهمانپذیر مورد استفاده بوده است. در ورودی تیمچه از جنس چوب است که حاشیه و چهار چوب آن به طرز زیبایی منبت کاری شده و طاق ورودی آن نیز در دو طرف دارای مقرنس‌های زیبای گچی است. این بنای منحصربه‌فرد در سال‌های اخیر به‌طور مستمر توسط میراث فرهنگی فارس مورد مرمت قرار گرفته و قرار است به بازارچه صنایع دستی تغییر کاربری یابد.
قصر بهرام گور را هم از دست ندهید:
درسمت راست مسیر شیراز به آباده در بخش سورمق، مجموعه‌ای شبیه به یک تپه خاکی دیده می‌شود که به قصر بهرام گور مشهور است. این بنا که هم‌اکنون فروریخته، دارای آثاردیوارهایی باخشت‌هایی مکعبی است و امیدواریم میراث فرهنگی استان کاری برای احیای آن انجام دهد.
سد ساسانی ایزدخواست، اولین سد قوسی جهان را نیز بازدید کنید:
سد قدیمی ایزدخواست که به سد سربند نیز معروف است، نخستین نمونه سد قوسی در ایران و جهان است که در ۷ کیلومتری شهر ایزدخواست در تنگه‌ای موسوم به گلوگاه که کم‌عرض‌ترین برش رودخانه بوده، قرار دارد. این سد در دوران ساسانیان روی رودخانه ایزدخواست بنا شده است.
کاروانسرای خانخوره نیز مقصد بعدی شماست:
نقشه این کاروانسرا هشت ضلعی و یکی از سه نمونه کاروانسرای منحصربه‌فرد ایران است. مصالح آن از سنگ، گل و گچ می‌باشد. این کاروانسرا در فاصله ۶۰ کیلومتری جاده آباده- شیراز قرار دارد.دشت لاله‌های واژگون واقع در منطقه خسرو شیرین (اثر طبیعی ثبت ملی)، باغات فیروزی، شور چشمه و شیرین چشمه، پارک جنگلی شهید فرهمند و تفرجگاه روستای بیدک از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان آباده هستند که پیشنهاد می‌کنیم، بدون بازدید از آنها آباده را ترک نکنید. همچنین از صنایع دستی منحصربه‌فرد این شهرستان نیز با خود سوغات ببرید؛ منبت کاری که شهرت جهانی دارد و گیوه‌های آباده نیز در نهایت ظرافت و استحکام و دقت تهیه و در نوع خود بی نظیر است. خاتم، خراطی و قالی نیز از دیگر صنایع دستی آباده هستند.
اما سوغات معروف آباده، سفیدآب یا روشور است که نوعی لایه‌بردار طبیعی پوست بدن بر پایه چربی حیوانی است و به‌طور سنتی در ایران معمولا به شکل قرص‌های سفیدرنگ است و هنگام استحمام به‌کار گرفته می‌شود.
خوب است بدانیم فارس، تنها شیراز نیست...